Κώστας Τερζάκης: «Ψυχή βαθιά κι αγώνας!»

Φωτ. 1: Κώστας Τερζάκης

«-Τι κάνουμε τώρα Κώστα μέσα στην καταχνιά, στα ρόπαλα, στο γύψο, στις αλυσίδες της χούντας;
-Τη δουλειά μας… τη δουλειά μας!
-Μπορείς να τα βάλεις μ’ αυτά τα θεριά συνάδελφε;
-Και μ’ αυτά και μ’ άλλα, μόνο ψυχή βαθιά! Αγώνας! Αν κιοτέψουμε εμείς οι οικοδόμοι με τ’ όνομα, αν ξεσφίξουν οι γροθιές της παραγωγής και της πάλης όλης της εργατιάς, συνάδελφε, όπου ζούμε, μοχθούμε κι αγωνιζόμαστε, τότε κακά ξεμπερδέματα… Αέρα θέλει ο χορός. Εμπρός!

Κάπως έτσι άκουσα τη φωνή του ένα απόβραδο στο Βύρωνα, στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές. Δεν τον γνώριζα, με συνεπήρε εκείνη η λαγαρή και καθάρια του φράση. Εκείνη η φωνή του. Εκείνο το φλογερό πάθος!
Αμέσως σταμάτησε κι ο παραμικρός θόρυβος.
-Ποιος είναι; Ρωτώ.
-Ο δικός μας, λέει, ο μπετατζής… Δεν τον ξέρεις; 
Ντράπηκα εκείνη τη μαστοράντζα που χειροκροτούσε με κάτι χερούκλες βαριές, πελώριες, που χτίζουν την Αθήνα μας και τον καινούργιο μας κόσμο, τον κόσμο του πρωτομάστορα της δουλειάς και της πάλης Κώστα Τερζάκη!»[1]

Σε αυτές τις λίγες γραμμές σκιαγραφείται η προσωπικότητα του κομμουνιστή, συνδικαλιστή ηγέτη, οικοδόμου Κώστα Τερζάκη. Του ανθρώπου που σε όλη του τη ζωή, από διάφορα μετερίζια, έδινε ακούραστα μάχες δύσκολες και νικηφόρες, όλες εκτός από την τελευταία.

Φωτ. 2: Πανελλαδική Συνδιάσκεψη Οικοδόμων, 1963.
Στο βήμα ο Κώστας Τερζάκης

Ο Κώστας Τερζάκης γεννήθηκε το 1927. Σε ηλικία δεκαέξι χρόνων μπαίνει στις γραμμές της ΕΠΟΝ. Τον ίδιο χρόνο (1943) πιάνεται από τα Τάγματα Ασφαλείας και κρατείται για αρκετό χρονικό διάστημα στη φυλακή. Πήγε στρατιώτης το 1951. Κατά τη διάρκεια της θητείας του «ταλαιπωρήθηκε» αρκετά λόγω των κοινωνικών φρονημάτων του. Απολύθηκε το 1953 και πιάνει δουλειά στην οικοδομή (σιδεράς στα μπετά). Τον ίδιο χρόνο γράφεται στο Σωματείο Μπετόν-Αρμέ και γίνεται μέλος του ΚΚΕ. Σε σύντομο χρονικό διάστημα εκλέγεται σύμβουλος στη διοίκηση του σωματείου, γραμματέας και αργότερα πρόεδρος, θέση που θα παραμείνει μέχρι το θάνατό του. Το 1962 εκλέγεται γραμματέας της Συντονιστικής Επιτροπής Οικοδόμων. Υπερασπίζοντας τα εργατικά συμφέροντα βρίσκεται κατά διαστήματα στη φυλακή το 1960, το ΄62 και το ΄64. Πρωτοπόρος στους αγώνες των εργατών οικοδόμων αναδεικνύεται με τη μαχητικότητα και την πλατιά αντίληψη -που διαθέτει- των καθηκόντων της εργατικής τάξης σε έναν από τους πιο άξιους και αγαπητούς ηγέτες της.

Τον Γενάρη του 1966 επικεφαλής  διαμαρτυρίας του σωματείου του στο ΙΚΑ, μετά την εξαίρεση των σιδεράδων του κλάδου από τα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, συλλαμβάνεται –για μια ακόμα φορά- από την Ασφάλεια και οδηγείται στη φυλακή. «Η σύλληψη των μπετατζήδων συνδικαλιστών Κ. Τερζάκη και Χ. Παυλίδη […] προκάλεσε θύελλα οργής στους οικοδόμους. […] στις 3/2/1966 40.000 οικοδόμοι της Αθήνας και του Πειραιά κατέβηκαν σε 24ωρη απεργία».[2] Σε ένδειξη συμπαράστασης οι οικοδόμοι της Λάρισας πραγματοποιούν και αυτοί συγκέντρωση διαμαρτυρίας. Μετά από την πίεση των εργατών οι δυο συνδικαλιστές αποφυλακίζονται.

Φωτ. 3: Κώστας Τερζάκης

Μετά την απεργία της 14 Απρίλη 1967 -τελευταία απεργία των οικοδόμων, πανελλαδικά, πριν τη δικτατορία των συνταγματαρχών- περνάει στην παρανομία. Συλλαμβάνεται το 1969 από όργανα της Ασφάλειας. Δικάζεται μαζί με άλλα συνδικαλιστικά στελέχη και κρατιέται στη φυλακή περίπου δυο χρόνια. Στη συνέχεια στέλνεται στην εξορία για να μείνει εκεί αρκετό χρόνο. Έπαιξε ενεργό ρόλο στην πάλη κατά της χούντας και συνέβαλε στην αποφασιστική παρουσία των εργατών στον αγώνα του πολυτεχνείου το 1973. Ύστερα από το Πολυτεχνείο περνάει ξανά στην παρανομία δουλεύοντας μέρα νύχτα για την ανασυγκρότηση του οικοδομικού κλάδου.  Μετά  την πτώση της χούντας ξαναστήνει, μαζί με άλλα στελέχη, το Σωματείο Μπετόν-Αρμέ. Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές κατεβαίνει υποψήφιος με το ΚΚΕ και παίρνει 13.000 σταυρούς. 

Ο Κώστας Τερζάκης ήταν υπόδειγμα οικογενειάρχη, αγωνιστή, ηγέτη. Κατά την τριαντάχρονη αγωνιστική του πορεία το ηθικό του ανάστημα ήταν τέτοιο που οι αντίπαλοί του  -αντίπαλοι των ιδεών του- απόφευγαν πάντα να συγκρουστούν μαζί του.  Το χάρισμα του λόγου σε συνδυασμό με τη βαθιά γνώση των προβλημάτων της εργατικής τάξης ήταν στοιχεία που συγκροτούσαν τον ολοκληρωμένο συνδικαλιστή ηγέτη.

Συντέλεσε αποφασιστικά στο ξεπέρασμα των αδυναμιών των οικοδομικών σωματείων, πρωτοστάτησε στο χτίσιμο της ενότητας του κλάδου και βοήθησε με τις ικανότητες του να επιλυθούν αρκετά προβλήματα των οικοδόμων, όπως η καθιέρωση του 7ωρου που ξεκίνησε από τους μπετατζήδες για να απλωθεί στη συνέχεια σε όλες τις ειδικότητες του κλάδου.

Η εργατιά τα γνώριζε και τα εκτιμούσε όλα αυτά, γι’ αυτό στο άκουσμα της είδησης του πρόωρου θανάτου του, στις 18 Ιούνη 1975, συγκλονίστηκε.  Ήταν χιλιάδες οι εργάτες που δείχνοντας τη μεγάλη αγάπη και εκτίμησή τους στον ηγέτη τους τον αποχαιρέτησαν από κοντά στο τελευταίο του ταξίδι. Στη διάρκεια της παρανομίας του ο Τερζάκης αρρώστησε και μη μπορώντας να πάει στο γιατρό η υγεία του έπαθε ανεπανόρθωτη βλάβη. Πάλεψε σκληρά για δυο μήνες με το θάνατο μέχρι να χάσει τη μοναδική μάχη απ’ όσες έδωσε.

Φωτ. 4: 1964. Από επίσκεψη της Βουλγαρικής Ομοσπονδίας
Οικοδόμων. Ο Κώστας Τερζάκης στο βάθος αριστερά.

«Μα ούτε κι αυτοί οι δυο μήνες, οι στερνοί της ζωής του δεν τον διπλώσαν μέσα στον πόνο του και στον πονεμένο εαυτό του. Τόξερε πως φεύγει για πάντα. Και η ζωή, μ’ όλες τις πίκρες της, είναι γλυκιά κι εκείνος έσβηνε μέσα σ’ ένα αδιάκοπο λαϊκό προσκύνημα και χαμογελούσε στο θάνατο.
-Πως πάμε Κώστα;

-Παλεύουμε! Παλεύουμε! 
Θάνατο θα το πεις αυτό; Αυτός είναι ο Εργάτης!»[3]

Το παράδειγμα του Κώστα Τερζάκη εμπνέει τους νέους αγωνιστές της εργατικής τάξης στον αγώνα για τα ζωτικά ζητήματά της, στην πάλη για μια καλύτερη ζωή, για έναν δίκαιο και ανθρώπινο κόσμο.

«Τις τελευταίες του μέρες, σ’ ένα διάλογό μας, μου είπε πως θα φύγει από τη ζωή. Δεν έκλαψε. «Λυπάμαι, μου είπε, γιατί αφήνω πίσω μου ένα μεγάλο αγώνα, τον πιο ωραίο της ζωής, αφήνω το κόμμα μου, το δοξασμένο ΚΚΕ, τους συντρόφους μου, τους ηρωικούς μπετατζήδες». Αυτά ήταν λόγια ανθρώπου που έζησε σαν κομμουνιστής, που αγάπησε σαν κομμουνιστής, που δοξάστηκε σαν κομμουνιστής, που έκανε οικογένεια σαν κομμουνιστής. Ας είναι υπερήφανη η οικογένειά του, τα παιδιά του, που είχαν πατέρα έναν ήρωα της εργατικής τάξης.»[4]

Ο Κώστας Τερζάκης ζει στους σύγχρονους αγώνες της εργατικής τάξης για να διαφεντέψει το παρόν και το μέλλον της. Δεν πεθαίνει το ήθος, η παλικαριά, η αυταπάρνηση. Δεν πεθαίνουν  οι άνθρωποι που αγάπησαν τον άνθρωπο, γι’ αυτόν αγωνίστηκαν και γι’ αυτόν πέθαναν.

Παραπομπές:

1)   Από τη στήλη του Νίκου Παπαπερικλή (υπογράφει με το ψευδώνυμο «Φιλικός») «Ζωή και πάλη», Ριζοσπάστης 22 Ιούνη 1975.

2)   Αναστάση Γκίκα, «Από την πείρα του κινήματος των οικοδόμων στην Ελλάδα», εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2013.

3)    Ριζοσπάστης, ό.π.

4)   Από επιστολή του Παντελή Στολίδη, φίλου του Κώστα Τερζάκη, που δημοσιεύτηκε στον Ριζοσπάστη στις 13 Ιούλη 1975.

Φωτογραφίες:

1)    Από τον Ριζοσπάστη

2)    Από το βιβλίο του Αναστάση Γκίκα: «Από την πείρα του κινήματος των οικοδόμων στην Ελλάδα», εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2013.

3)    Από το βιβλίο του Ηλία Στάβερη: «Οικοδόμοι, ηρωικοί αγώνες μιας εφταετίας 1960-1967», εκδόσεις Παρασκήνιο, Αθήνα 2003.

4)    Από το βιλίο του Ηλία Στάβερη, ό.π.

Πηγή: ΕΝΩΜΕΝΟ ΚΤΙΣΤΑΔΙΚΟ