15+1 βαριά ζεϊμπέκικα για τον θάνατο

Ο Καζαντζίδης έλεγε πως «λαϊκό τραγούδι σημαίνει πόνος». «Λαϊκός τραγουδιστής» έλεγε,  «είναι αυτός που βγάζει  από μέσα του πόνο, γιατί μόνο έτσι  απαλύνει τον πόνο αυτών που τον ακούνε». Ο πόνος έχει πολλά πρόσωπα και πολλές φορές έρχεται όταν δεν τον περιμένεις. Πόνος γίνεται ο ανεκπλήρωτος έρωτας, η αγάπη που δεν βρίσκει ανταπόδωση αλλά κι ο χωρισμός. Πόνο προκαλεί η αδικία που γεννιέται από την κοινωνική ανισότητα, η μετανάστευση, η από ανάγκη εγκατάλειψη του γενέθλιου τόπου, της πατρίδας,  ο αποχωρισμός των αγαπημένων προσώπων. Όταν δεν την επιδιώκεις, η μοναξιά σε πονάει. Ο φόβος είναι πόνος διαρκής και αβάσταχτος.  Η αρρώστια γίνεται και σωματικός πόνος.  Η απώλεια πονάει. Απώλεια κεκτημένων, δυνατοτήτων, ευκαιριών, προσώπων.

Ο άνθρωπος μέσα από την τέχνη ύμνησε τον έρωτα και ξόρκισε τον θάνατο.  Οι λαϊκοί στιχουργοί και συνθέτες έγραψαν από τα πιο δυνατά τραγούδια τους για τον πόνο που φέρνει ο έρωτας αλλά και η λύτρωση που έρχεται μέσα από το θάνατο. Ο μικρός φτερωτός θεός είναι η προσωποποίηση της ζωής στο απόγειό της, είναι η άνοιξη, τα χρώματα, οι αισθήσεις, το φως. Τα βέλη του μεταδίδουν την ευτυχία, αλλά, και τον πόνο. Έναν πόνο όμως που όσο δυνατός κι αν είναι, είναι προσωρινός. Φτάνει ν’ απλώσεις το χέρι και να τα ξεμπήξεις και οι πληγές σου, αργά ή γρήγορα, θα γιάνουν.

Ο θάνατος, αντίθετα, είναι παγωνιά, σκοτάδι, είναι το οριστικό τέλος. Εκεί που αναπνέεις, σκέφτεσαι, βλέπεις, πονάς, ο διακόπτης σου κατεβαίνει και γίνεσαι ξαφνικά μια αναφορά σε παρελθόντα χρόνο. Ο άνθρωπος θέλει να ζήσει  ακόμα και όταν νιώθει πως η ζωή του προσφέρει μονάχα πόνο. Ακόμα και όταν λόγω αδυναμίας παραδοθεί και  επιζητεί τον θάνατο σαν λύτρωση από το μαρτύριο της κοινωνικής απόρριψης ή του αβάσταχτου σωματικού πόνου που προκαλεί η αρρώστια. Ίσως γιατί πίσω από τον πόνο κρύβεται πάντα η ελπίδα στο θαύμα που θα νικήσει τελικά το σκοτάδι, δίνοντας παράταση στη ζωή. Αν υπήρχε η δυνατότητα να μην πεθάνει, είναι σίγουρο πως ο άνθρωπος αυτή θα επέλεγε. Αυτή τη μοναδική στιγμή που  θα μπει, όπως λέει ο ποιητής  ένα  «τέλος στις λεπτομέρειες», όλοι θα ήθελαν να μπορούσαν να την αποφύγουν.

Δεκαπέντε (και ένα) βαριά ζεϊμπέκικα που «μιλάνε» για ή με τον θάνατο και παράλληλα  υμνούν τη ζωή. Τα τραγούδια, οι εκτελέσεις, οι ερμηνευτές, αποτελούν απλά μια προσωπική –έστω περιορισμένη, λόγω αριθμού- επιλογή και η  σειρά με την οποία  παρατίθενται είναι τυχαία. Είναι αυτά που με το μεγαλείο τους κάνουν περισσότερο να πάλλονται οι χορδές της ψυχής και ξεσηκώνουν το κορμί να την ακολουθήσει, πατώντας στους ατέλειωτους δρόμους ενός βαρύ ζεϊμπέκικου. Καλή ακρόαση.

ΥΓ. Αν και δε χρειάζεται, ας σημειωθεί πως μόνο για τα τραγούδια που ερμήνευσε ο Στέλιος Καζαντζίδης, αυτό το αφιέρωμα θα ήθελε πολλές συνέχειες για να ολοκληρωθεί.

1. Πέντε Έλληνες στον Άδη

Ερμηνεύει ο Γιάννης Παπαϊωάννου

Στίχοι: Κώστας Μάνεσης

Μουσική: Γιάννης Παπαϊωάννου

http://www.youtube.com/watch?v=gBOcRz4lXhA

2. Μακάρι να πεθάνω

Ερμηνεύει ο Σταύρος Τζουανάκος

Στίχοι: Κώστας Βίρβος

Μουσική: Μπάμπης Μπακάλης

http://www.youtube.com/watch?v=8Vek9cVZlh0

3. Κουβέντα με το Χάρο (Το Χάρο τον αντάμωσαν)

Ερμηνεύει ο Στράτος Παγιουμτζής

Στίχοι: Πάνος Τούντας

Μουσική: Πάνος Τούντας

http://www.youtube.com/watch?v=xZ2qeUmr9xk

4. Απελπίστηκα (Τι πάθος ατελείωτο)

Ερμηνεύει ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης

Στίχοι: Μάρκος Βαμβακάρης

Μουσική: Μάρκος Βαμβακάρης

http://www.youtube.com/watch?v=4P4u3gUh_Uc

5. Τα πάντα είναι μάταια

Ερμηνεύει ο Πρόδρομος Τσαουσάκης

Στίχοι:

Μουσική:

http://www.youtube.com/watch?v=AJmHPH2i_DY

6. Πέφτουν τα φύλλα απ’ τα κλαριά

Ερμηνεύει ο Πάνος Γαβαλάς

Στίχοι: Γιώργος Μητσάκης

Μουσική: Γιώργος Μητσάκης

http://www.youtube.com/watch?v=P-vnYmA0alg

7. Ας είχα την υγειά μου

Ερμηνεύει η Φούλη Δημητρίου

Στίχοι:  Κώστας Ζήτης

Μουσική: Στέλιος Καζαντζίδης

http://www.youtube.com/watch?v=3g3smlzInEI

8. Ίσως αύριο

Ερμηνεύει ο Γιώργος Νταλάρας

Στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης

Μουσική: Βασίλης Τσιτσάνης

http://www.youtube.com/watch?v=lj8NhE8GwIY

9. Μες στης Πεντέλης τα βουνά

Ερμηνεύει ο Δημήτρης Κοντογιάννης

Στίχοι: Χαράλαμπος Βασιλειάδης

Μουσική: Στράτος Παγιουμτζής

http://www.youtube.com/watch?v=SNjS6bYHWic

10. Μια μολυβιά

Ερμηνεύει ο Μανώλης Αγγελόπουλος

Στίχοι: Αντρέας Σπυρόπουλος

Μουσική: Λευτέρης Ζέρβας

http://www.youtube.com/watch?v=hGTQjgfsfg4

11. Βρέχει φωτιά στη στράτα μου (Η ζωή εδώ τελειώνει)

Ερμηνεύει ο Στράτος Διονυσίου

Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος

Μουσική: Μίμης Πλέσσας

http://www.youtube.com/watch?v=STULacc8iVs

12. Θέλω να πεθάνω

Ερμηνεύει ο Στέλιος Καζαντζίδης

Στίχοι: Μπάμπης Μπακάλης

Μουσική: Μπάμπης Μπακάλης

http://www.youtube.com/watch?v=a7TTadb194U

13. Νιώθω μια κούραση βαριά

Ερμηνεύει ο Στέλιος Καζαντζίδης

Στίχοι: Βαγγέλης Ατραΐδης - Γιάννης Βασιλόπουλος

Μουσική: Στέλιος Καζαντζίδης

http://www.youtube.com/watch?v=-xdhuOflRbI

14. Χτύπα καμπάνα θλιβερά

Ερμηνεύει η Μαρίκα Νίνου

Στίχοι:

Μουσική:

http://www.youtube.com/watch?v=By1ssfli1cY

15. Δεν θέλω να πεθάνω

Ερμηνεύει η Γιώτα Λύδια

Στίχοι:

Μουσική:

http://www.youtube.com/watch?v=azsrBl1fOz0

Η ανάρτηση κλείνει με δώρο μια σπάνια, ιδιωτική, ηχογράφηση. Ο Γιάννης Παπαϊωάννου ερμηνεύει το αγαπημένο του τραγούδι  -από όσα έγραψε ο ίδιος- με μοναδική συνοδεία τον ήχο του μπουζουκιού του.

Στα πεύκα και στα έλατα (Τα νιάτα δεν τα χόρτασα)

Στίχοι: Χαράλαμπος Βασιλειάδης

Μουσική: Γιάννης Παπαϊωάννου

http://www.youtube.com/watch?v=loMD2Vki8W0