20 χρόνια από την πλημμύρα που χτύπησε την έδρα και το ιστορικό αρχείο της ΚΕ του ΚΚΕ ― Ένας τιτάνιος αγώνας που δόθηκε με τη συμμετοχή χιλιάδων ανθρώπων που στάθηκαν άδολα στο πλευρό του ΚΚΕ ― Εκδήλωση στον Περισσό στις 13 Οκτώβρη

{11} Ο Μίκης Θεοδωράκης κι ένα σύνολο μεγάλων καλλιτεχνών δίνουν σ' όλη τη χώρα συναυλίες για τη διάσωση του Αρχείου του ΚΚΕ

Τη Δευτέρα 13 Οκτώβρη η ΚΕ του ΚΚΕ οργανώνει εκδήλωση τιμής αλλά και απολογισμού για τα 20 χρόνια που μεσολάβησαν από τη μεγάλη πλημμύρα που έπληξε την έδρα της ΚΕ τον Οκτώβρη του 1994. Τιμής για όσους συνέβαλαν στο τιτάνιο έργο της διάσωσης και αποκατάστασης του Αρχείου του ΚΚΕ. Απολογισμού για την πολύχρονη προσπάθεια για την αποκατάσταση των ζημιών.

Για τους νεότερους είναι κάτι εξαιρετικά μακρινό εκείνο το βράδυ της Παρασκευής της 21ης Οκτώβρη, παραμονή του δεύτερου γύρου των δημοτικών εκλογών. Για τους πολλούς οι πιο γνωστές σχετικές πληροφορίες είναι αυτές που αφορούν άμεσα το ίδιο το Αρχείο του ΚΚΕ, καθώς σ' αυτό κατά καιρούς γίνονται διάφορες αναφορές. Για τον ιστορικό του μέλλοντος, εκείνη η νύχτα σηματοδοτεί ήδη την έναρξη μιας μεγάλης μάχης.
Αυτό που χτυπήθηκε δεν ήταν μόνο το Αρχείο του ΚΚΕ, όσο κι αν δικαιολογημένα εκεί στράφηκαν τα φώτα. Χτυπήθηκαν εκείνη τη νύχτα και οι υποδομές της ΚΕ του ΚΚΕ, ένα σύνολο λειτουργιών του προπαγανδιστικού μηχανισμού του Κόμματος, που επέτρεπαν στο ΚΚΕ έγκαιρα, στηριγμένο στα δικά του πόδια, να παρέχει άμεσα ενημέρωση - γνώση, εφόδια για την ταξική πάλη, στα μέλη, στους οπαδούς και τους φίλους του Κόμματος και της ΚΝΕ, στην εργατική τάξη γενικότερα, όπως, για παράδειγμα, ο «Ριζοσπάστης» ή ο «902». Αλλά και πιο «απλά» πράγματα: Τα μέσα αυτοκίνησης, το συνεργείο, η ηλεκτρική και θερμική αυτοτέλεια που εξασφάλιζαν στο μηχανισμό της ΚΕ την τεχνική δυνατότητα να λειτουργεί όπως απαιτούσαν οι καιροί.

(10} «Φέραμε τον κουμπαρά, εσείς τα έχετε μεγαλύτερη ανάγκη»

Η προσοχή - αναγκαστικά - στράφηκε από την πρώτη μέρα στο Αρχείο. Αλλά και γι' αυτό έπρεπε να προηγηθούν εργασίες, όπως η απάντληση των νερών (χρειάστηκαν εφτά μέρες), ο στατικός έλεγχος (καθώς ήταν άγνωστες οι συνέπειες στη βάση του κτιρίου από την ορμητική κατάκλυση τριών επιπέδων του από 25.000 τόνους νερού), η άμεση εξασφάλιση ηλεκτροδότησης και ύδρευσης κι ένα σωρό άλλα «μικρά» πράγματα που έπρεπε να βρεθούν ή και να επινοηθούν για να μπορέσουν οι πρώτοι άνθρωποι να κατέβουν κάτω και να αρχίσουν να πιάνουν στα χέρια τους τις σελίδες της Ιστορίας για τις οποίες πολλοί ήδη «θρηνούσαν» ότι τις χάσαμε, παραγνωρίζοντας τη δύναμη που κρύβει - αποκαλύπτει στην ανάγκη η ίδια η ύπαρξη του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Είκοσι χρόνια μετά, ο επισκέπτης δύσκολα θα βρει κάποια σημάδια από κείνη τη νύχτα. Ο,τι μεσολάβησε, όμως, από τότε είναι ανεξίτηλα γραμμένο σαν μια ξεχωριστή λαμπρή σελίδα στη μακρόχρονη Ιστορία του εργατικού - λαϊκού κινήματος, Ιστορία συνυφασμένη με τη ζωή και δράση του ΚΚΕ.

Πανστρατιά για τη διάσωση

Οταν ο Αντώνης Γλίνος, συντηρητής του υπουργείου Πολιτισμού, που βρέθηκε από τις πρώτες μέρες στο χώρο, είπε στις 2 του Νοέμβρη του 2014 «χρειαζόμαστε τώρα, αμέσως, 240 άτομα να δουλεύουν εθελοντικά σε βάρδιες ολημερίς», το σήμα διαπέρασε όλο το Κόμμα. Στους επόμενους μήνες περίπου 25.000 άνθρωποι πέρασαν συνολικά με τον έναν ή τον άλλον τρόπο και συνέβαλαν σ' αυτή τη μάχη. «Καραβιές» - ας επιτραπεί ο όρος - έφταναν από κάθε γωνιά της χώρας για να πάρουν μέρος στην τιτάνια προσπάθεια. Καθένας που έμπαινε στο χώρο κι αντίκριζε το μέγεθος της καταστροφής γινόταν κήρυκας για να βρεθούν κι άλλοι που θα βάλουν πλάτη.

{8} Πολύτιμο υλικό αποκτά ξανά τη δυνατότητα να υπάρξει

Στις 3 Νοέμβρη ήρθε σύσσωμο το Τμήμα Συντήρησης του ΤΕΙ Αθηνών με επικεφαλής τον καθηγητή Κώστα Κούχλη. Στις 4 Νοέμβρη η Πρυτανεία του Παντείου Πανεπιστημίου κάλεσε σε ευρύτατη εθελοντική προσφορά εργασίας για τη σωτηρία του Αρχείου του ΚΚΕ. Ακολούθησαν κι άλλες σχολές. Είχαν προηγηθεί οι εφτά μέρες για να φύγουν τα νερά κι άλλες εφτά για να βγουν στην επιφάνεια τα υλικά του Αρχείου. Εύκολο να το γράφεις σε λίγες λέξεις σήμερα, άθλος κάθε στιγμή τότε. Και μόνο τότε, ύστερα από τις πρώτες 14 μέρες, άρχισε η δεύτερη μεγάλη μάχη. 

Κάθε χώρος του κτιρίου μετατράπηκε σε εργαστήριο που έφταναν τα υλικά του Αρχείου για να τους δοθεί «μια πρώτη ανάσα», όπως έλεγαν οι επιστήμονες. Δυο φιγούρες ξεχώριζαν σε κείνο το μελίσσι: Οι ειδικοί επιστήμονες Αντώνης Γκλίνος και Ρένο Σαχτόριους. Κινούσαν την μπαγκέτα που έδινε ρόλο και ρυθμό σε καθέναν από τους χιλιάδες εθελοντές για να δοθεί αποτελεσματικά η μάχη «ενάντια σε μια τρομαχτική κοινότητα 200 ειδών μύκητα». Από κοντά οι επίσης επιστημόνισσες Πέτρα Ζεέμαν και Ράτκα Ιβάνοβα Ντομπρέσκα (που, τι ειρωνεία, πέθανε τη μέρα που συμπληρώνονταν δύο χρόνια από την πλημμύρα...).

Στις 5 Νοέμβρη μετράμε πια κάθε Σαββατοκύριακο χιλιάδες χέρια που ρίχνονται στη μάχη, ξέχωρα όσους παρέμεναν στο χώρο καθημερινά όλο το 24ωρο, ξέχωρα την κάθε άλλου είδους προσφορά. Στο μεταξύ, η δουλειά είχε αποκτήσει χαρακτηριστικά γραμμής παραγωγής μεγάλου εργοστασίου. Καθένας ακριβώς στο πόστο του, ακριβώς στην εργασία που είχε αναλάβει ώστε να μη χάνεται λεπτό. Το πρόβλημα απ' τις πρώτες μέρες ήταν αυτό: Τα μελάνια στο νερό διαλύονται. Παράλληλα, η ξερή λάσπη στα χαρτιά έβαζε επίσης σε κίνδυνο τη γραφή. Πατέντα στην πατέντα οι επιστήμονες εφαρμόζουν μέθοδες που δεν είχαν ποτέ ξανά εφαρμοστεί σε τέτοια κλίμακα ώστε και να στεγνώνουν τα χαρτιά και να μην ξεραίνονται. Κι αυτό ενώ ο βασικός αντίπαλος, ο μύκητας, έκανε απειλητική την εμφάνισή του απειλώντας την κυτταρίνη του χαρτιού.

{9} Η επεξεργασία συνεχίζεται με διαχωρισμό σε ενότητες

Πατέντα εδώ: Να σφραγιστούν από την ίδια τη λάσπη τα έγγραφα κι όπως είναι να διατηρηθούν στους 12 βαθμούς Κελσίου μέχρι το επόμενο βήμα. Ενας ολόκληρος όροφος μετατράπηκε σε ψυγείο. Η δουλειά προχωρά αποτελεσματικά. Ο Σαχτόριους με κάθε ευκαιρία εκφράζει το σεβασμό του για τους χιλιάδες που με την άμεση προσφορά τους και την πειθαρχημένη εργασία τους έκαναν το πρώτο θαύμα.

Στις 6 Νοέμβρη οι επιστήμονες μιλούν ήδη για «άθλο αν σωθεί». Η απάντηση έρχεται την ίδια μέρα από 2.000 ανθρώπους που κατακλύζουν κάθε γωνιά του κτιρίου ερχόμενοι απ' όλες τις Οργανώσεις του ΚΚΕ και πέφτουν στα γεμάτα στη μάχη. Στις 15 Νοέμβρη έχουμε την πρώτη ανακοίνωση: «Το Αρχείο τώρα δεν κινδυνεύει»!

Στις 4 Δεκέμβρη, σημαδιακή μέρα, έχουμε την πολυτέλεια να «χαζεύουμε», κλέβοντας λίγο χρόνο, αυτά καθαυτά τα έντυπα που σώζονται (έως τότε ήταν μάζες λασπωμένου χαρτιού). Θαυμασμός, για τις χειρόγραφες εφημερίδες των εξόριστων της Ανάφης, για τα μικρά χαρτάκια της φυλακής που πάνω τους ήταν γραμμένα ολόκληρα μαθήματα. Στις 14 Δεκέμβρη γιορτάζουμε τις 50 μέρες στη μάχη με τους μύκητες, δεν μιλάμε πια για την πλημμύρα.

Πολύπλευρη σημαντική συμβολή

Στο μεταξύ, μια άλλη μάχη είναι σε πλήρη εξέλιξη. Η οικονομική στήριξη όλης της προσπάθειας. «Με λένε Μιχάλη», «κι εμένα Δήμητρα». Τις θυμόμαστε εκείνες τις φατσούλες. Φέρανε τον κουμπαρά τους! Εργατικά Κέντρα, Ομοσπονδίες, σωματεία, διάφοροι φορείς ανταποκρίνονται στο κάλεσμα της ΚΕ και καταθέτουν την οικονομική συμβολή τους, σε αρκετές περιπτώσεις και πρακτικά με την προσφορά εξοπλισμού.

{7} Στο χώρο του τυπογραφείου ένα ανθρώπινο μελίσσι ήδη πιάνει δουλειά σε μία προς μία τις εκατομμύρια σελίδες που πρέπει να σωθούν

Στις 19 Δεκέμβρη δίνεται η πρώτη συναυλία μέσα στο ίδιο το χτυπημένο κτίριο. Η Νένα Βενετσάνου και η Μαρίζα Κωχ. Ομορφο διάλειμμα κι ας μη σταμάτησε λεπτό η παράλληλη δουλειά με τα υλικά του Αρχείου. Ηδη από τις 9 Δεκέμβρη ο Μίκης Θεοδωράκης έχει δηλώσει τη συστράτευσή του για να σωθεί το Αρχείο. Στις 13 Δεκέμβρη γίνεται στην αίθουσα Συνεδρίων η πρόβα κι αρχίζει αμέσως μια μεγάλη περιοδεία σ' όλη τη χώρα. Στα Γιάννενα, την οργάνωση της συναυλίας ανέλαβε το ίδιο το Πανεπιστήμιο! Μαρία Φαραντούρη, Μανώλης Μητσιάς, Βασίλης Λέκκας, κι άλλοι πολλοί περιοδεύουν ώσπου την 1η Φλεβάρη του 1995 πια γίνεται η κορυφαία συναυλία στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας.

Αλλά έχει και συνέχεια. Στις 14 Απρίλη 1995 γίνεται μέσα στο κτίριο της ΚΕ, στον Περισσό, συναυλία λαϊκού τραγουδιού με τον Στέλιο Βαμβακάρη και το συγκρότημά του.

Στο μεταξύ, το έμπρακτο ενδιαφέρον της για τη διάσωση του Αρχείου του ΚΚΕ εκδηλώνει η ίδια η ΟΥΝΕΣΚΟ καθώς εκτιμά ότι «δεν έχει καταγραφεί ως τότε τέτοιας έκτασης καταστροφή και διάσωση».

Συμβαίνει και το εξής: Καταφτάνουν στο κτίριο αντιπροσωπείες συνδικάτων και άλλων φορέων για να δηλώσουν τη συμπαράστασή τους. Μπροστά σ' αυτό που αντικρίζουν όλες, μα όλες, οι αντιπροσωπείες παίρνουν τη θέση τους στους πάγκους για να βάλουν κι αυτές «ένα χεράκι».

{6} Στο φουαγιέ της αίθουσας Συνεδρίων στήνονται ράφια για μια πρώτη «ανάσα» του υλικού

Στις 8 Γενάρη, η ΚΕ του ΚΚΕ είχε δώσει μια πρώτη συνέντευξη, όπου παρουσίασε το σύνολο των καταστροφών της υποδομής του ΚΚΕ. Η παρουσίαση όλης της εικόνας λειτούργησε σα νέος συναγερμός. Ενα μεγάλο μέρος του Αρχείου μεταφέρθηκε στις εγκαταστάσεις του υπουργείου Γεωργίας στην Κόρινθο, όπου με τη συμβολή του Γιάννη Καλοπίση πολεμήθηκαν με ειδική μέθοδο μύκητες και βακτήρια.

Νέο φαινόμενο: Ανθρωποι που είχαν στη διάθεσή τους τμήματα αρχείων από την Ιστορία του εργατικού κινήματος έρχονται στο κτίριο της ΚΕ και τα παραδίδουν στο ΚΚΕ.

Τη Δευτέρα 6 Μάρτη, την «Καθαρή Δευτέρα» σύμφωνα με τα έθιμα, εκατοντάδες εθελοντές αφού τελειώνουν τη βάρδια της μέρας, μετά το μεσημέρι λόγω της γιορτής στήνουν τρικούβερτο γλέντι κάνοντας κούλουμα στον Περισσό, με αυτοσχέδια ορχήστρα από τους ίδιους, με πολύ μεράκι, καλούς μεζέδες και τραγούδια του γλεντιού αλλά και του αγώνα.

Στις 15 Μάη 1995 δίνεται μια πρώτη συναυλία για να τιμηθούν όλοι εκείνοι που πρόσφεραν τη βοήθειά τους. Από το βήμα της συναυλίας η δήλωση: «Η μάχη δείχνει ότι θα πάμε ως το τέρμα. Οι θυσίες δεν πήγαν χαμένες».

Στις 16 Ιούλη του 1995 η σπουδαία ανακοίνωση: «Το υλικό είναι εξασφαλισμένο»! Είχαμε μετρήσει ήδη από τις 15 Απρίλη περισσότερες από 20.000 συμμετοχές σ' αυτήν την τιτάνια προσπάθεια και στην πορεία ξεπέρασαν τους 25.000. Στις 20 Οκτώβρη του 1995, η «ομάδα της λάσπης», σύντροφοι που έναν ολόκληρο χρόνο πάλεψαν κάτω από τις χειρότερες δυνατές συνθήκες, κάνει ένα διάλειμμα για να γιορτάσει. Εμφανής η ικανοποίηση. Η μάχη συνεχίζεται 20 χρόνια τώρα σε άλλα επίπεδα. Σειρά έχουν οι χημικοί και οι ειδικοί στη μηχανογράφηση. Στο μεταξύ, ένα μεγάλο μέρος του Αρχείου είναι ήδη προσβάσιμο στους ερευνητές. Μια σειρά υλικά που σώθηκαν έγιναν ειδικές εκδόσεις. Στις επόμενες μέρες θα κάνουμε ξεχωριστή αναφορά σ' αυτές τις πλευρές.

{5} Η είσοδος του κτιρίου της ΚΕ γίνεται χώρος πρώτης διαλογής απ' όπου φεύγουν τα υλικά για διάφορα σημεία του κτιρίου

{4} ...κι ύστερα κάθε γωνιά του κτιρίου γεμίζει από τα υλικά του αρχείου

{3} Αρχίζει η συγκέντρωση του υλικού στο υπόγειο...

{2} στις αποθήκες ένας χαρτοπολτός στη θέση των ρολών

{1} Οι πρώτες εικόνες όταν άρχισε η απάντληση των νερών

Εκδήλωση στον Περισσό στις 13 Οκτώβρη

Με αφορμή τη συμπλήρωση 20 χρόνων από την πλημμύρα που έπληξε την έδρα και το ιστορικό αρχείο της ΚΕ του ΚΚΕ, η Κεντρική Επιτροπή διοργανώνει εκδήλωση τιμής για όσους συνέβαλαν στο τιτάνιο έργο της διάσωσης και αποκατάστασης του αρχείου του ΚΚΕ, καθώς και απολογισμού της πολύχρονης προσπάθειας για την αποκατάσταση των ζημιών.
Η εκδήλωση θα γίνει τη Δευτέρα, 13 Οκτώβρη, στις 7 το βράδυ, στην αίθουσα Συνεδρίων της ΚΕ του ΚΚΕ στον Περισσό.
Θα μιλήσει ο Δημήτρης Κουτσούμπας, Γενικός Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ.
Θα γίνουν εγκαίνια έκθεσης αρχειακού υλικού και έργων τέχνης, ενώ επίσης θα γίνει προβολή οπτικοακουστικού υλικού.

Ριζοσπάστης