Αθήνα 12 Οκτώβρη 1944. Υστερα από 1.264 μέρες
φασιστικής σκλαβιάς η αδούλωτη πρωτεύουσα της Ελλάδας απελευθερώνεται.
Από τις πρώτες πρωινές ώρες τα
στρατεύματα των χιτλερικών αρχίζουν να υποχωρούν από το κέντρο της πόλης
κάτω από τα συνεχή χτυπήματα των τμημάτων του ΕΛΑΣ. Η προσπάθεια των
κατακτητών να τινάξουν στον αέρα το κέντρο της πρωτεύουσας, τις
κεντρικές συγκοινωνιακές αρτηρίες, το αεροδρόμια αποτυγχάνουν. Ετσι, η
δράση τους θα περιοριστεί κυρίως στο να κρατήσουν τον έλεγχο των
σιδηροδρομικών σταθμών Λαρίσης και Πελοποννήσου, ούτως ώστε να
διευκολυνθεί η αποχώρηση των δυνάμεών τους.
Στις 9,45 το πρωί η γερμανική σημαία κατεβαίνει από την Ακρόπολη.
Από πολύ πρωί, πριν ακόμη οι Γερμανοί προλάβουν να εκκενώσουν το Μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου που στη διάρκεια της Κατοχής αποτέλεσε το στρατηγείο τους, ο αθηναϊκός λαός ξεχύθηκε στους δρόμους. Από κάθε γειτονιά, από κάθε συνοικία μαζικές λαϊκές διαδηλώσεις τραβούσαν προς το κέντρο της πρωτεύουσας. Ενα τεράστιο ανθρώπινο ποτάμι ορμούσε προς την πλατεία Συντάγματος και τους γύρω δρόμους. Η πόλη ντύθηκε στα γαλανόλευκα από τις ελληνικές σημαίες που βγήκαν και πάλι στα μπαλκόνια.
Σε λίγα λεπτά της ώρας η πλατεία Συντάγματος, το Ζάππειο, η Λεωφόρος Πανεπιστημίου, η Σταδίου, η Ακαδημίας, η Ομόνοια, πλημμυρίζουν από κόσμο που ζητωκραυγάζει:
- Ζήτω η απελευθέρωση.
- Ζήτω το ΕΑΜ.
- Ζήτω ο ΕΛΑΣ.
- Ζήτω το ΚΚΕ. Θέλουμε Λαοκρατία.
Στις 9,45 το πρωί η γερμανική σημαία κατεβαίνει από την Ακρόπολη.
Από πολύ πρωί, πριν ακόμη οι Γερμανοί προλάβουν να εκκενώσουν το Μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου που στη διάρκεια της Κατοχής αποτέλεσε το στρατηγείο τους, ο αθηναϊκός λαός ξεχύθηκε στους δρόμους. Από κάθε γειτονιά, από κάθε συνοικία μαζικές λαϊκές διαδηλώσεις τραβούσαν προς το κέντρο της πρωτεύουσας. Ενα τεράστιο ανθρώπινο ποτάμι ορμούσε προς την πλατεία Συντάγματος και τους γύρω δρόμους. Η πόλη ντύθηκε στα γαλανόλευκα από τις ελληνικές σημαίες που βγήκαν και πάλι στα μπαλκόνια.
Σε λίγα λεπτά της ώρας η πλατεία Συντάγματος, το Ζάππειο, η Λεωφόρος Πανεπιστημίου, η Σταδίου, η Ακαδημίας, η Ομόνοια, πλημμυρίζουν από κόσμο που ζητωκραυγάζει:
- Ζήτω η απελευθέρωση.
- Ζήτω το ΕΑΜ.
- Ζήτω ο ΕΛΑΣ.
- Ζήτω το ΚΚΕ. Θέλουμε Λαοκρατία.
Η πολυπόθητη λευτεριά είχε έρθει, όμως ο πόλεμος στην πρωτεύουσα δεν είχε ακόμη τελειώσει. Η τελευταία μάχη που έδωσε το Α' Σώμα Στρατού του ΕΛΑΣ με τις δυνάμεις κατοχής ήταν για τη σωτηρία του Ηλεκτρικού εργοστασίου στον Πειραιά, στις 13 Οκτώβρη του '44. Οι Γερμανοί άφησαν τις οπισθοφυλακές τους στο εργοστάσιο, με σκοπό να το ανατινάξουν και να παραλύσουν τη βιομηχανία και τις συγκοινωνίες, αλλά και να αφήσουν την Αθήνα και τον Πειραιά χωρίς φως. Η μάχη για τη σωτηρία του ηλεκτρικού εργοστασίου ήταν σκληρή, αλλά τα σχέδια των Ναζί δεν πέρασαν, χάρη στην αγωνιστικότητα και την αυτοθυσία των μαχητών του ΕΛΑΣ.
***
Η συγκλονιστική μέρα μέσα από το Ριζοσπάστη ― Μια αυθεντική περιγραφή από το ρεπορτάζ της επόμενης μέρας
Τη συγκλονιστική μέρα που έζησε η Αθήνα περιγράφει με αυθεντικό τρόπο ο "ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ" της επομένης της Απελευθέρωσης, της Παρασκευής 13ης Οκτώβρη 1944.Η εφημερίδα κυκλοφόρησε, μετά από χρόνια κατατρεγμών, σε χιλιάδες αντίτυπα. Χιλιάδες άνθρωποι την κρατούν στους δρόμους με συγκίνηση και υπερηφάνεια.
Το ρεπορτάζ του "Ρ" της μέρας εκείνης με τον τίτλο "ΛΕΥΤΕΡΙΑ! ΛΕΥΤΕΡΙΑ! Η ΑΘΗΝΑ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ" είναι το ακόλουθο:
"Χάθηκε το βρωμερό κουρέλι του φασισμού απ' την Ακρόπολη. Τούτο το σύνθημα περίμενε η Αθήνα. Η μπαρουτοκαπνισμένη Αθήνα, που γνώρισε την πείνα και το βόλι του κατακτητή, το στιλέτο του προδότη, η αδάμαστη Αθήνα, που τρία χρόνια πάλεψε, ξεχύθηκε ζωντανή ανθρωποθάλασσα να διαλαλήσει τη Νίκη, να γιορτάσει τη Λευτεριά της. Πέντε λεφτά φτάσανε για να κολυμπήσει όλη η πόλη στο γαλάζιο. Για ν' ανέβουν οι ΕΠΟΝίτες στα καμπαναριά και ν' αντηχήσουν χαρούμενα οι καμπάνες. Διαδηλώσεις, που πρώτη φορά βλέπει η Αθήνα, ξεχύνονται από παντού. Από το Σύνταγμα ως την Ομόνοια ένα ρεύμα είναι ο κόσμος. Γελούν, δακρύζουν, αγκαλιάζονται.
Λευ-τε-ρω-θή-κα-με!
Νι-κή-σα-με!
Και πάνω απ' όλα, μια φωνή που αγκαλιάζει όλη την ΑΘήνα, που κλείνει όλους τους σκληρούς τρίχρονους αγώνες, όλη την πίστη στη λευτεριά, όλη τη χαρά της Νίκης:
Ε-Α-Μ! Ε-Α-Μ!
Σε κάθε βήμα, βουίζουν τα χωνιά. Κι η Αθήνα που έμαθε ν' ακούει στη φωνή τους το κάλεσμα στην αντίσταση και στον αγώνα, τρέχει τώρα ν' ακούσει την πρόσκληση στο γιορτασμό και στη χαρά.
Ανεβασμένοι στ' αυτοκίνητα, ρίχνουν οι ΕΑΜίτες τα συνθήματα, που τ' αρπάζει με μια φωνή ο κόσμος και τα κάνει βουή και σάλπισμα για να φτάσουν απ' άκρη σ' άκρη της Ελλάδας. Κανένα άσυλο στους προδότες! Λευτεριά - Λαοκρατία!
Από τον εξώστη του Μετοχικού ακούγεται η φωνή του ΚΚΕ. Χιλιάδες είναι ο κόσμος που κρέμεται από τα χείλια του ομιλητή. Ατελείωτες ζητωκραυγές σκεπάζουν το λόγο του. Μα κανείς δε φεύγει. Ολοι περιμένουν να τους μιλήσει ακόμα το κόμμα τους, το κόμμα του λαού που πρώτο σήκωσε τη σημαία της αντίστασης, της ενότητας και της λευτεριάς, που στάθηκε πάντα μπρος, έδωσε αμέτρητα τα θύματά του κι οδήγησε το λαό στη Νίκη.
Από το Σύνταγμα ξεπροβάλλουν οι τροχιοδρομικοί. Βαγόνια κατάφορτα, στολισμένα με συνθήματα, σημαίες και λουλούδια. Κι η θριαμβευτική κραυγή, η κραυγή της Ελλάδας, αντηχεί ατέλειωτη, ΕΑΜ - ΚΚΕ.
ΕΛΑΣίτες περνούν σ' αυτοκίνητα και μοτοσικλέτες. Ακράτητος ο κόσμος τους κυκλώνει: Ζήτω ο Λαϊκός Στρατός! Ζήτω ο Στρατός της Λευτεριάς μας! Το δίκοχο του ΕΛΑΣίτη, όπου εμφανιστεί, ξεσηκώνει θύελλα ενθουσιασμού.
Μπροστά στο Πανεπιστήμιο, βουερή θάλασσα ο κόσμος. Οι φοιτητές μας, που πρώτοι στους πρώτους ακολούθησαν το σύνθημα της αντίστασης, μεταδίδουν τη φλόγα τους, την πίστη, τον ενθουσιασμό τους. Κι όταν ο ομιλητής θυμίζει τα θύματα που με το τίμιο αίμα τους πότισαν τη Λευτεριά, όλο το πλήθος γονατίζει. Επιβλητικό αντηχεί το πένθιμο εμβατήριο: Πέσατε θύματα, αδέρφια εσείς...
Στο Αρσάκειο μιλούν οι επιστήμονες. Κι εκεί ευλαβικά γονατίζει ο κόσμος σ' ενός λεπτού σιγή για τ' αμέτρητα θύματα του ιερού αγώνα. Κι εκεί το πένθιμο εμβατήριο αντηχεί από χιλιάδες στόματα που υπόσχονται πίστη στον αγώνα, το τελικό τσάκισμα του Φασισμού και τη Λαοκρατία. Στις Τράπεζες γύρισαν οι φυλακισμένοι κι οι καταδιωκόμενοι. Θριαμβευτικά τους δέχτηκαν οι συνάδελφοί τους. Μεγάφωνα μετέδιδαν το γιορτασμό και τους λόγους των ομιλητών και έξω στους δρόμους.
Στον Αγνωστο Στρατιώτη ο λαός με λύσσα ποδοπάτησε τα στεφάνια που είχαν το θράσος να καταθέσουν οι Ούνοι. Στη θέση τους τοποθετήθηκαν σωροί από στεφάνια με ταινίες του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ". (Σύνθεση κειμένων του Ριζοσπάστη)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου