ΝΤΡΟΠΗ! Βαθύτερα κι απ’ το βούρκο της αστικής αντικομμουνιστικής προπαγάνδας για την Οχτωβριανή Επανάσταση το ντοκιμαντέρ του Φώτου Λαμπρινού "Η μεγάλη Ουτοπία, 1917 - 2017"

Η λογική του κατήφορου είναι ο πάτος

Ό,τι πιο αντιδραστικό και χυδαίο έχει κατά καιρούς παραχθεί στο βούρκο της αστικής αντικομμουνιστικής προπαγάνδας για την Οχτωβριανή Επανάσταση και την οικοδόμηση του πρώτου εργατικού κράτους, επιστρατεύτηκε στο ντοκιμαντέρ του Φώτου Λαμπρινού «Η μεγάλη Ουτοπία, 1917 - 2017», που εμφανίστηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες τη μέρα έναρξης του 20ού Συνεδρίου του ΚΚΕ, με τη μεγαλεπήβολη καθώς φαίνεται φιλοδοξία να αντιπαρατεθεί στις θέσεις και τη στρατηγική του Κόμματος.
Η απόπειρα έληξε άδοξα, αφού το έργο κατέβηκε από τις οθόνες των αθηναϊκών κινηματογράφων σε μια μόλις βδομάδα, παρά τη γενναιόδωρη υποστήριξή του από τα αστικά μέσα μαζικής ενημέρωσης και λιγοστούς κριτικούς κινηματογράφου. Και δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, γιατί ποιον άνθρωπο που σέβεται τον εαυτό του θα ενδιέφερε και θα έπειθε αυτό το εμπαθές «ντοκιμαντέρ μυθοπλασίας», όπως το όρισε ο ίδιος ο σκηνοθέτης του, αποκαλύπτοντας το μυθολογικό χαρακτήρα των όσων - με γλωσσική αισθητική τηλεοπτικού μεσημεριανάδικου - μας εξιστορεί;

Σύμφωνα λοιπόν με τα λεγόμενα στην αρχή της ταινίας (η οποία αναφέρεται στην περίοδο 1917 - 1934), δεν γνωρίζουμε σωστά την Ιστορία της Οχτωβριανής Επανάστασης, καθώς την έχουμε μάθει μέσα από στρατευμένα στην κομμουνιστική ιδεολογία έργα, όπως οι ταινίες του Αϊζενστάιν. Ετσι, ο σκηνοθέτης της ανέλαβε να διορθώσει τον Αϊζενστάιν, εκμεταλλευόμενος αυθαίρετα πλάνα από ταινίες του ανακατεμένα με αρχειακό υλικό, για να τους δώσει εντελώς αντίθετο περιεχόμενο απ' αυτό που ήθελε ο δημιουργός τους. Ο στόχος της ταινίας είναι προφανής. Να αναποδογυριστούν τα όσα ξέραμε για την Οχτωβριανή Επανάσταση και τα πρώτα χρόνια οικοδόμησης του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ: Η Οχτωβριανή Επανάσταση δεν ήταν κατόρθωμα της καθοδηγούμενης από τους κομμουνιστές μεγάλης πλειονότητας της εργατικής τάξης στη Ρωσία σε συμμαχία με τους φτωχούς αγρότες, που προετοιμαζόταν πολιτικά, ιδεολογικά, οργανωτικά και στρατιωτικά πολλά χρόνια πριν και επικράτησε μετά από σκληρή πάλη ενάντια στους ταξικούς αντιπάλους της, ξένους και ντόπιους. Οχι. Η σοσιαλιστική επανάσταση ήταν σειρά πραξικοπηματικών πράξεων του Λένιν και των μπολσεβίκων, που εκμεταλλεύτηκαν το αυθόρμητο λαϊκό ξέσπασμα για να επιβάλουν την καταπιεστική εξουσία τους. 

Μια εξουσία τόσο στυγερή και καταστροφική που ακόμη και ο εμπνευστής και πρωτεργάτης της, ο Λένιν, μετάνιωσε και γι' αυτό προχώρησε στην επαναφορά της καπιταλιστικής λειτουργίας στην οικονομία με τη ΝΕΠ, το μόνο «φωτεινό διάλειμμα» σε αυτήν την «παρεκτροπή» της Ιστορίας, που μπροστά της ωχριούσε ο τσαρισμός. Οι όποιες επιτυχίες ακολούθησαν στην οικονομική και πνευματική ανάπτυξη της Σοβιετικής Ενωσης τα επόμενα χρόνια, με την επαναφορά των σοσιαλιστικών σχέσεων ιδιοκτησίας, δεν οφείλονταν στην άνοδο της παραγωγικότητας που αυτές επέφεραν στην εργασία, αλλά στην τρομακτική εντατικοποίησή της. Οσο για το ανεπανάληπτο επίτευγμα του αλφαβητισμού εκατομμυρίων λαού μέσα σε ελάχιστα χρόνια, είχε βασικό στόχο την ιδεολογική χειραγώγηση των λαϊκών μαζών...

Τα φιλάνθρωπα αισθήματα και η συμπόνια των θεατών για τους εχθρούς της νέας εργατικής εξουσίας γίνονται συχνά - πυκνά αντικείμενο επίκλησης στην ταινία με τη συνοδεία κατάλληλης μουσικής, όπως για παράδειγμα στη σκηνή της αποχώρησης από την ΕΣΣΔ των ηττημένων από τον Σοβιετικό στρατό αντεπαναστατών λευκοφρουρών, που είχαν εκτελέσει πλήθος αμάχων, και ακόμα περισσότερο στην περίπτωση των μεγαλοαγροτών (κουλάκων). Οι ορκισμένοι αυτοί εχθροί του σοσιαλισμού, που, προασπίζοντας τα ταξικά τους συμφέροντα, αντιστάθηκαν μανιασμένα στην κολεκτιβοποίηση της γεωργίας, καταστρέφοντας την κολχόζνικη περιουσία, αποκρύβοντας τη σοδειά, σκοτώνοντας ζώα και τρομοκρατώντας κομματικά στελέχη και πρωτοπόρους αγρότες, εμφανίζονται σαν άδολοι μικροϊδιοκτήτες οικογενειακών επιχειρήσεων, που πάσχιζαν να προστατέψουν το βιος τους από την αρπαγή του Σοβιετικού κράτους.

Η εξιστόρηση των τρομακτικών δεινών που προκάλεσε η σοσιαλιστική επανάσταση δεν περιορίζεται στο εσωτερικό της ΕΣΣΔ, αλλά και στο διεθνές πεδίο, καθώς σύμφωνα με την αφήγηση αποτέλεσε τη γενεσιουργό αιτία του φασισμού και του ναζισμού. Ο φασισμός και ο ναζισμός βέβαια δεν επικρίνονται ούτε στο ελάχιστο, μάλλον εξαγνίζονται μέσα από την ταινία. Πώς θα μπορούσε άλλωστε, αφού σ' αυτήν υιοθετούνται όχι μόνο η μέθοδος, αλλά και αυτούσια τα συκοφαντικά κατασκευάσματα της ναζιστικής, γκεμπελικής προπαγάνδας, όπως αυτό - το τόσο προσφιλές στη σημερινή φιλοναζιστική ουκρανική κυβέρνηση - περί της υποτιθέμενης γενοκτονίας των Ουκρανών. Πρόκειται για τον γνωστό μύθο ότι ο λιμός που έπληξε την Ουκρανία στις αρχές της δεκαετίας του 1930 δεν οφειλόταν στη φοβερή ξηρασία και το χαμηλό ακόμα επίπεδο της παραγωγικότητας στην αγροτική οικονομία, αλλά σε σατανικό σχέδιο εξόντωσης του ουκρανικού λαού από τους μπολσεβίκους. Επειδή ο κατήφορος όμως δεν έχει - όπως είναι γνωστό - πάτο, η ταινία κλείνει με τις μαρτυρίες δύο γερόντων, που το 1989 ισχυρίζονται μπροστά στο φακό ότι ορισμένοι, για να επιβιώσουν από το λιμό, έτρωγαν γυναίκες και παιδάκια!¹

Και ιδού το συμπέρασμα: Ο σοσιαλισμός είναι η μήτρα λιμών, καταποντισμών, πολέμων, φασισμών και του έσχατου σημείου της βαρβαρότητας, του κανιβαλισμού. Ζήτω λοιπόν ο καπιταλισμός!

Δεν υπάρχει τίποτα άλλο να προσθέσει κανείς εκτός από τη λέξη ΝΤΡΟΠΗ. Ντροπή για τη σκύλευση του έργου και του ονόματος κορυφαίων κομμουνιστών του κινηματογράφου, του Αϊζενστάιν και του Μιχαήλ Ρομ, τον οποίο ο σκηνοθέτης ευχαριστεί στους υπότιτλους του τέλους, γιατί υπήρξε κάποτε δάσκαλός του. Και ντροπή για την κατάντια όσων καλλιτεχνών δεν διδάχτηκαν τίποτα από την Ιστορία, μαζί και από την Ιστορία της Τέχνης. Μεγάλα έργα είναι τα έργα που εκφράζουν τα μεγάλα, τα πλατιά συμφέροντα των λαϊκών μαζών, για μια νέα και ανώτερη κάθε φορά οργάνωση της κοινωνίας. Τα έργα που έρχονται να νομιμοποιήσουν και να εξιδανικεύσουν ένα κοινωνικό σύστημα που σαπίζει, παίρνουν τη μυρωδιά της σαπίλας του. Ομολογουμένως χρειάζεται πολύ μεγάλη αυτοπεποίθηση για να πιστεύει κανείς ότι θα πετύχει, εκεί που απέτυχε ο Βάιντα με το «Κατίν».

Παραπομπή: (1) Ενα παρόμοιο αποκύημα αρρωστημένης φαντασίας περί κομματικών στελεχών που τρεφόντουσαν με ανθρώπινα λουκάνικα κατά το λιμό της πολιορκίας του Λένινγκραντ, είχε δημοσιευτεί και στην εφημερίδα «Αυγή» στις 28/4/2009.

Ε.Μ.

Ριζοσπάστης