Εκλογές στον Ισημερινό: Ο μύθος των «προοδευτικών» κυβερνήσεων

Ο σοσιαλδημοκράτης υποψήφιος Λ. Μορένο,
είναι μπροστά στην πλειοψηφία των δημοσκοπήσεων
έναντι του φιλελεύθερου Γκ. Λάσο

Με αφορμή τις εκλογές στον Ισημερινό (ο δεύτερος γύρος γίνεται στις 2 Απρίλη) ήρθε στην επιφάνεια πάλι η γνωστή μυθολογία περί των δήθεν «φιλολαϊκών» «προοδευτικών κυβερνήσεων» στη Λατινική Αμερική. Μάλιστα, η διακυβέρνηση Κορέα στον Ισημερινό συγκεντρώνει τα εύσημα ενός ευρέος φάσματος του οπορτουνιστικού χώρου.

Πολιτικό προσωπικό: Σόι πάει το βασίλειο

Ο Ραφαέλ Κορέα κυβερνά τη χώρα από το 2007, έχοντας κερδίσει 3 εκλογικές αναμετρήσεις. Πριν αναδειχθεί Πρόεδρος, υπήρξε υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Παλάσιο. Ο Παλάσιο, με τη σειρά του, είχε διατελέσει υπουργός, και αργότερα αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γκουτιέρες (2003 - 2005), του Προέδρου που έγινε γνωστός για τη φυγάδευσή του από τη χώρα με...ελικόπτερο εν μέσω λαϊκών διαμαρτυριών. Τον Παλάσιο διαδέχτηκε στον προεδρικό θώκο ο Κορέα, ενώ στις φετινές προεδρικές εκλογές, υποψήφιος Πρόεδρος της πολιτικής του παράταξης είναι ο τωρινός αντιπρόεδρος Λένιν Μορένο.

Δηλαδή, πίσω από τα μεγάλα λόγια περί της «επανάστασης των πολιτών», στην ουσία έχουμε μια ανακύκλωση του κατεστημένου, διεφθαρμένου και δοκιμασμένου στην καπιταλιστική διαχείριση πολιτικού προσωπικού.

Καλώς ήρθε το δολάριο...

Μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια, την οποία «πνίγουν» οι υπερθεματιστές της σοσιαλδημοκρατικής διαχείρισης Κορέα, είναι ότι και επί των ημερών του νόμισμα της χώρας συνεχίζει να είναι το... δολάριο των ΗΠΑ. Στην ίδια κατηγορία εντάσσονται ακόμα ο Παναμάς και το Ελ Σαλβαδόρ. Μάλιστα, η σχέση αυτή συνεχίζεται παρά το γεγονός ότι από το 2008 βασικός δανειστής του Ισημερινού είναι η Κίνα.

Εργα και ημέρες

Στα έργα και ημέρες της «προοδευτικής» διακυβέρνησης Κορέα συγκαταλέγονται: Αθέτηση υποσχέσεων (λ.χ. αγροτική μεταρρύθμιση), επέκταση της δραστηριότητας των εξορυκτικών μονοπωλίων, ιδιαίτερα των κινεζικών, σε βάρος των αυτόχθονων πληθυσμών και κοινοτήτων, χτύπημα των συνδικαλιστικών και εργατικών δικαιωμάτων (λ.χ. με τις αλλαγές στο σύνταγμα οι δημόσιοι υπάλληλοι εξαιρούνται από τις γενικές διατάξεις του εργατικού κώδικα), ένταση της καταστολής, ποινικοποίηση της κοινωνικής διαμαρτυρίας και μάλιστα με τον χαρακτηρισμό της τρομοκρατίας, επέκταση της ευθύνης του στρατού σε θέματα εσωτερικής κρατικής ασφάλειας.

Χαρακτηριστικά είναι τα όσα έγιναν το 2010 κατά τη Σύνοδο Κορυφής της ALBA στον Ισημερινό. Η μεγαλύτερη ιθαγένικη οργάνωση της χώρας (CONAIE), που ήταν από τους αρχικούς υποστηρικτές του Κορέα, αντιδρά στον αποκλεισμό της από τις συζητήσεις για τα ζητήματα των ιθαγένικων πληθυσμών και οργανώνει εκδηλώσεις, οι οποίες καταστέλλονται άγρια από την αστυνομία. Δεκάδες διαδηλωτές, μεταξύ αυτών και ο πρόεδρός της, συλλαμβάνονται με κατηγορίες για σαμποτάζ και τρομοκρατία (!).

Οι λαϊκές κινητοποιήσεις συνεχίστηκαν αμείωτες όλα αυτά τα χρόνια. Στις 3 Δεκέμβρη 2015 νέα λαϊκή κινητοποίηση καταστέλλεται με αγριότητα από την αστυνομία. Αυτήν τη φορά συλλαμβάνεται ο κομμουνιστής πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Εργατών Εντγκαρ Σαράνγκο.

Ο φερετζές της «κοινωνικής πολιτικής»

Οπως γίνεται συνήθως, η σοσιαλδημοκρατική διαχείριση προσπαθεί να κρύψει τον ταξικό της χαρακτήρα με το προσωπείο της κοινωνικής πολιτικής. Λένε οι θιασώτες των «προοδευτικών» κυβερνήσεων και του «σοσιαλισμού του 21ου αιώνα»: «Αυξήθηκε ο κατώτατος μισθός και οι κοινωνικές δαπάνες», «μειώθηκε η φτώχεια από 37,6% το 2006 στο 22,5% το 2014». Αν υπολογίσουμε με κάποιο διεθνές κριτήριο (λ.χ. πληθυσμός που ζει με λιγότερο από 3,1 δολ. τη μέρα) βλέπουμε ότι η εξέλιξη και τα ποσοστά πλησιάζουν αυτά του Μεξικού. Σε κάθε περίπτωση, το πλουσιότερο 20% κατέχει πάνω από το 51% του πλούτου, ενώ το φτωχότερο 20% δεν αγγίζει το 5%, ενώ από το 2014 με την εκδήλωση της ύφεσης η απόλυτη και σχετική φτώχεια ξαναπαίρνουν την ανιούσα.

Η απλή αλήθεια είναι ότι, όπως και σε πολλές άλλες χώρες, μειώθηκε η απόλυτη εξαθλίωση σε συνθήκες γοργής καπιταλιστικής ανάπτυξης, που «έτρεχε» με μέσο ρυθμό άνω του 4% επί μια δεκαετία. Ανάπτυξη που βασίστηκε στην ένταση της εκμετάλλευσης, στην παροχή προνομίων και προκλητικών φοροαπαλλαγών στα μονοπώλια, τη στιγμή που τα λαϊκά στρώματα πληρώνουν μέχρι και το 75% των φόρων, προωθούνταν η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και το χτύπημα της σταθερής δουλειάς.

Ο ίδιος ο Κορέα έχει περιγράψει τα αποτελέσματα της διακυβέρνησής του ως εξής: «Ολοι ωφελήθηκαν στην κερδισμένη δεκαετία: οι εργαζόμενοι υπερδιπλασίασαν τους μισθούς τους, οι επιχειρηματίες τριπλασίασαν τα κέρδη τους»!

Πράγματι, οι κεφαλαιοκράτες τρίβουν τα χέρια τους. Μόνο οι τράπεζες μεταξύ 2007 και 2013 - οπότε πέφτουν οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου - είδαν τα καθαρά κέρδη να ξεπερνούν τα 1,9 δισ. δολ., καταγράφοντας ιστορικό ρεκόρ. Χαράς ευαγγέλια και για τις ξένες επιχειρήσεις στο πετρέλαιο και τις τηλεπικοινωνίες που είδαν κι αυτές τα κέρδη τους να εκτοξεύονται, ενώ το μερίδιο της «πίτας» για τους εργαζόμενους σε αυτούς τους τομείς έπεφτε από 15% σε 3%. Με την έλευση της ύφεσης το 2014 η επίθεση οξύνεται με περικοπές δημόσιων δαπανών και άλλα γνωστά μέτρα.

Οι εξελίξεις στον Ισημερινό πρέπει να ιδωθούν υπό το πρίσμα μιας γενικότερης τάσης αναπροσανατολισμού του μείγματος οικονομικής πολιτικής στη Λατινική Αμερική προς περιοριστικά μέτρα και προσαρμογής της αστικής διαχείρισης σε συνθήκες επιβράδυνσης και ύφεσης, αλλά και της διαπάλης στις αστικές τάξεις της περιοχής αναφορικά με τις διεθνείς συμμαχίες και προσανατολισμούς. Η αυξανόμενη παρουσία κυρίως της Κίνας, αλλά και της Ρωσίας, στη Λατινική Αμερική τα τελευταία χρόνια έχει γεωπολιτικές προεκτάσεις και προκαλεί την αντίδραση των ΗΠΑ. Η κινητικότητα και οι ανταγωνισμοί ιμπεριαλιστικών κέντρων και καπιταλιστικών δυνάμεων στην περιοχή αντανακλώνται και στο στρατιωτικό επίπεδο, αποτελούν το έδαφος για ανακατατάξεις που σημειώνονται (συμφωνίες, στρατιωτική παρουσία, επέκταση ή απομάκρυνση στρατιωτικών βάσεων).

Σε κάθε περίπτωση, οι κυβερνήσεις Κορέα αφήνουν στους επόμενους - όποιοι κι αν είναι - σημαντική προίκα: Προώθησαν τις συμπράξεις ιδιωτικού - δημοσίου τομέα, εντάχθηκαν στην εμπορική συμφωνία της ΕΕ με Περού - Κολομβία, εκτίναξαν το μόνο μέρος του πλούτου που «ανήκει» στο λαό, το δημόσιο χρέος. Αφησαν εκσυγχρονισμένο αντεργατικό οπλοστάσιο, διαμόρφωσαν πλαίσιο για την ένταση της κρατικής καταστολής.

Ν. Σ.

Ριζοσπάστης