Εξομολόγος μελλοθανάτων

Ο «εξομολόγος» Ολιβιέρο Τοσκάνι γεννήθηκε στο Μιλάνο το 1942. Είναι φωτογράφος, καθηγητής οπτικής επικοινωνίας, έχει γυρίσει ταινίες μικρού μήκους που αγγίζουν κοινωνικά προβλήματα μεγάλης επικαιρότητας με επίκεντρο τη νεανική βία.
Τώρα πλησίασε το σκοτάδι της Αμερικής, αλλά αυτή τη φορά όχι μόνο το αποτύπωσε φωτογραφικά, αλλά κατέγραψε και τη φωνή του μέσα από το στόμα των μελλοθανάτων της. Είναι η Αμερική που κατασκευάζει κι έπειτα εξοντώνει τους εγκληματίες της.

1. Τζερόμ Μάλετ. Αριθμός κρατουμένου: CP 43. Ημερομηνία γέννησης: 1/1/1959. Τόπος γέννησης: Σεντ Λιούις, Μιζούρι. Ανθρωποκτονία εκ προθέσεως. Ημερομηνία καταδίκης: 4/3/1986. Ποινή: Εκτέλεση με θανατηφόρο ένεση. Εκτελέστηκε στις 11 Ιουλίου 2001.

Ερώτηση: «Τι θα έλεγες σήμερα στον εαυτό σου αν ήσουν δεκαέξι ή δεκαοκτώ χρονών; Θα ακολουθούσες τις συμβουλές σου;».

Απάντηση: «Στα δεκάξι μου ήμουν σκέτο αγρίμι. Δεν ξέρω αν θα υπάκουγα. Εξαρτάται όμως κι από το ποιος θα μου μιλούσε. Στη γειτονιά μου χρήματα είχαν μόνο οι έμποροι ναρκωτικών, οι εγκληματίες. Ολοι όσοι δούλευαν σκληρά και τίμια, με το ζόρι τα έβγαζαν πέρα. Αν όμως κάποιος, ένας γιατρός ή δικηγόρος, ας πούμε, ερχόταν και μου έλεγε: Κοίτα, είμαι δικηγόρος, έχω καλό αυτοκίνητο, ωραίο σπίτι, κάνω ταξίδια, και το μόνο που χρειάζεται να κάνεις για να τα έχεις όλα αυτά είναι να πας στο σχολείο - ίσως τον άκουγα. Ποτέ όμως δεν είχα κανέναν να μου μιλήσει έτσι».

2. Χάρβεϊ Λι Γκριν. Αριθμός κρατουμένου: 0154557. Ημερομηνία γέννησης: 9/10/1960. Τόπος γέννησης: Γκρίνβιλ, Βόρεια Καρολίνα. Εγκληματικές πράξεις: Δύο κατηγορίες για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως. Σε πτέρυγα θανατοποινιτών από τις 4/9/1992. Εκτελέστηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 1999.

Ερώτηση: «Δεν έχεις καθόλου προσδοκίες από τη ζωή;».

Απάντηση: «Θέλω να πω ότι δεν μπορείς να περιμένεις κάτι που σε άλλες συνθήκες θα είχες κανονικά. Αλλά για τη ζωή έχω προσδοκίες, θέλω να ζήσω. Περιμένω να βγω εκεί έξω και ν' αποδείξω στην κοινωνία ότι έκανε λάθος να με καταδικάσει σε θάνατο. Δεν έχει κανένα νόημα, δε χρησιμεύει σαν αποτρεπτικό μέσο, και υπάρχουν πάμπολλες περιπτώσεις εκεί έξω πολύ χειρότερες από τη δική μου. Αλλά δεν είμαι πραγματικά θυμωμένος με κανέναν γι' αυτό. Εφτασα στο σημείο να μη νιώθω πια θυμό. Πιστεύω πως ο Κύριος θα με βοηθήσει να το αντέξω».

3. Γουίλιαμ Κουεντίν Τζόουνς. Αριθμός κρατουμένου:0219316. Ημερομηνία γέννησης: 29/8/1968. Τόπος γέννησης: Βαλτιμόρη, Μέριλαντ. Εγκληματική ενέργεια: Ανθρωποκτονία εκ προθέσεως. Ημερομηνία καταδίκης: 3/11/1987. Ποινή: Εκτέλεση με θανατηφόρο ένεση. Εκτελέστηκε στις 22 Αυγούστου 2003.

Ερώτηση: «Ξέρεις με ποιόν τρόπο θα πεθάνεις;».

Απάντηση: «Οχι. Ξέρω όμως ότι δε ζω πια. Δε γνωρίζω ποια ακριβώς είναι η διαδικασία, ξέρω μόνο ό,τι βλέπω. Αντιλαμβάνομαι ότι με δένουν με λουριά. Εγραψα κι ένα ποίημα γι' αυτό. Είναι σ' ένα απ' τα βιβλία που έχω γράψει. Λέγεται "Μια βροχερή μέρα».

Ερώτηση: «Πώς ξέρεις ότι έβρεχε;».

Απάντηση: «Αν είχες μείνει εδώ όσο κι εγώ, θα ήξερες ότι τις περισσότερες φορές που εκτελούν κάποιον βρέχει. Αν όχι την ίδια νύχτα, σίγουρα την επόμενη μέρα».

4. Λιρόι Οραντζ. Ημερομηνία γέννησης: 20/7/1950. Τόπος γέννησης: Σικάγο, Ιλινόις. Ημερομηνία καταδίκης: 29/5/1985. Εγκληματικές πράξεις: Τέσσερις ανθρωποκτονίες εκ προθέσεως, θανατηφόρος εμπρησμός. Ποινή: Εκτέλεση με θανατηφόρο ένεση. Αποφυλακίστηκε στις 10 Ιανουαρίου 2003.

Ερώτηση: «Εχεις εκτίσει μια πολύ μεγάλη ποινή για ένα έγκλημα που, όπως λες, δε διέπραξες, εξαιτίας μιας ομολογίας την οποία, όπως λες, σου απέσπασαν με βασανιστήρια, θα πρέπει να είσαι πολύ θυμωμένος».

Απάντηση: «Είμαι, όχι όμως όσο ήμουν τότε. Αν επιτρέπεις στον εαυτό σου να φθείρεται, δε θα είσαι πια ικανός για τίποτε, θα είσαι συνέχεια και πάντα θυμωμένος. Προσπαθώ όσο μπορώ να βοηθώ τα παιδιά και τα εγγόνια μου. Αρχιζα να ζωγραφίζω για χόμπι. Τώρα αισθάνομαι ότι η ζωή μου είναι πιο γεμάτη. Εχω κάποια συμπαράσταση».

Τα πορτρέτα μαζί με τις μίνι συνεντεύξεις των μελλοθανάτων τα συνάντησα εντελώς ξαφνικά στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη. Δυστυχώς η έκθεση του Τοσκάνι έχει πια τελειώσει. Μεταφέρω απλώς ό,τι είδα: την αλήθεια ενός κόσμου που συστηματικά αποσιωπάται.

Γιώργος Κακουλίδης

Ριζοσπάστης, 20 Μάρτη 2005