"Αστυνομική Βία στην Ελλάδα: Όχι μόνο μεμονωμένα περιστατικά". Η νέα έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας

Η αστυνομία στην Ελλάδα χρησιμοποιεί συστηματικά υπερβολική βία, περιλαμβανομένων χημικών, εναντίον κυρίως ειρηνικών διαδηλωτών. Παρά τις πολυάριθμες περιπτώσεις κακοποίησης ανθρώπων κατά τη σύλληψη ή την κράτηση, οι αρχές αρνούνται να αναγνωρίσουν την έκταση του προβλήματος, δημιουργώντας κλίμα ατιμωρησίας, προειδοποίησε η Διεθνής Αμνηστία σε νέα έκθεση που δημοσιεύθηκε σήμερα.

«Η νέα ελληνική κυβέρνηση έχει την ευκαιρία να αναγνωρίσει την έκταση της αστυνομικής βίας και να λάβει τα απαραίτητα μέτρα, προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι αστυνομικοί ασκούν αυτοσυγκράτηση και ότι φέρουν σαφή στοιχεία ατομικής αναγνώρισης κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων, καθώς και να αντιμετωπίσει τη συχνή αποτυχία της αστυνομίας, των εισαγγελέων και των δικαστών να διεξάγουν έγκαιρες, αμερόληπτες και αποτελεσματικές έρευνες και να οδηγούν στη δικαιοσύνη αστυνομικούς που έχουν διαπράξει παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μέσω, μεταξύ άλλων, της δημιουργίας ενός πραγματικά ανεξάρτητου μηχανισμού διερεύνησης καταγγελιών. Αν αποτύχουν σε αυτό, θα συνεχίσουν να μένουν ατιμώρητες ακόμα περισσότερες παραβιάσεις», δήλωσε ο David Diaz-Jogeix, Αναπληρωτής Διευθυντής του Προγράμματος της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία.

Εδώ και πάρα πολύ καιρό, οι ελληνικές αρχές έχουν βάλει στην άκρη τέτοιες παραβιάσεις ως «μεμονωμένα περιστατικά.»

Η νέα έκθεση Αστυνομική Βία στην Ελλάδα: Όχι μόνομεμονωμένα περιστατικά, την οποία παρουσίασε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία, σε συνεργασία με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Συντακτών (ΠΟΕΣΥ), σε συνέντευξη Τύπου στην Αθήνα, τεκμηριώνει παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράχθηκαν από μέλη των σωμάτων ασφαλείας και την ανικανότητα ή την απροθυμία της αστυνομίας και των δικαστικών αρχών να οδηγήσουν τους υπεύθυνους σε λογοδοσία.

Τα αυστηρά μέτρα λιτότητας που υιοθετήθηκαν στον απόηχο της ολοένα και βαθύτερης χρηματοοικονομικής κρίσης στην Ελλάδα προκάλεσαν πολλές ειρηνικές κυρίως διαμαρτυρίες.

Υπάρχουν πολυάριθμοι ισχυρισμοί για χρήση υπερβολικής βίας, περιλαμβανομένης της χρήσης χημικών ερεθιστικών ουσιών και χειροβομβίδων κρότου λάμψης, με τρόπο που παραβιάζει τα διεθνή πρότυπα.

Οι διαδηλωτές, κυρίως εκείνοι που ξυλοκοπούνται ή δέχονται χημικά από την αστυνομία, συχνά δεν μπορούν να κάνουν καταγγελία, καθώς τη στιγμή εκείνη δεν είναι σε θέση να σημειώσουν την ατομικό αριθμό αναγνώρισης των αστυνομικών που διαπράττουν την παραβίαση, ο οποίος ενίοτε βρίσκεται στο πίσω μέρος του κράνους τους -αν το φορούν καθόλου.

Κατά τη διάρκεια της σύλληψης και της κράτησης διαδηλωτές έχουν ξυλοκοπηθεί και έχουν στερηθεί πρόσβαση σε γιατρό ή δικηγόρο.

Τη μεταχείριση αυτή, επίσης, υφίστανται άνθρωποι που κατηγορούνται για συμμετοχή σε εγχώριες ένοπλες ομάδες, μέλη ευάλωτων ομάδων, όπως μετανάστες και αιτούντες άσυλο που κρατούνται για μεταναστευτικούς σκοπούς, καθώς και κοινότητες που ζουν στις παρυφές της κοινωνίας, περιλαμβανομένων πολλών Ρομά.

«Συχνά αστυνομικοί που ευθύνονται για εγκληματική συμπεριφορά μένουν ατιμώρητοι και τα θύματα δεν έχουν πρόσβαση σε αποτελεσματικά ένδικα μέσα και δεν λαμβάνουν επανόρθωση», δήλωσε ο David Diaz-Jogeix.

Αυτό συμβαίνει εξαιτίας συστημικών προβλημάτων στη διερεύνηση, τη δίωξη και την τιμωρία των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Επιπλέον, ο ορισμός των βασανιστηρίων στον Ελληνικό Ποινικό Κώδικα είναι εξαιρετικά στενότερος από ό,τι στις διεθνείς συνθήκες στις οποίες συμμετέχει η Ελλάδα. Η Διεθνής Αμνηστία γνωρίζει μόνο έναν πολύ μικρό αριθμό υποθέσεων όπου προσωπικό των σωμάτων ασφαλείας έχει κατηγορηθεί για βασανιστήρια.

Η αποτυχία των ελληνικών αρχών να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά περιστατικά παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων από αστυνομικούς έχει ως αποτέλεσμα να χάνουν τα θύματα την πίστη τους στο ποινικό σύστημα δικαιοσύνης και να είναι απρόθυμα να καταγγέλλουν τέτοια περιστατικά. Επίσης, οι αρχές έχουν αποτύχει να εγκαθιδρύσουν έναν πραγματικά αποτελεσματικό και ανεξάρτητο μηχανισμό διερεύνησης καταγγελιών για μέλη των σωμάτων ασφαλείας.

«Κανείς δεν είναι υπεράνω του νόμου. Πόσω μάλλον οι ίδιοι οι άνθρωποι που έχουν εξουσιοδοτηθεί να τον επιβάλλουν», δήλωσε ο David Diaz-Jogeix.

«Εάν οι ελληνικές αρχές δεν θέσουν τις παραβιάσεις της αστυνομίας ως απόλυτη προτεραιότητα και δεν αντιμετωπίσουν τα συστημικά προβλήματα που τις επιτρέπουν, θα κυριαρχεί η ατιμωρησία».

Υποθέσεις

Ο δημοσιογράφος Μανώλης Κυπραίος, ο οποίος κάλυπτε διαμαρτυρίες εναντίον των νέων μέτρων λιτότητας στην Πλατεία Συντάγματος, περιέγραψε στη Διεθνή Αμνηστία πώς στις 15 Ιουνίου 2011 ένας διοικητής αστυνομικής μονάδας έδωσε εντολή σε αστυνομικό να του πετάξει χειροβομβίδα κρότου λάμψης. Λίγο πριν την επίθεση, ο Κυπραίος, σύμφωνα με αναφορές, είχε δηλώσει τη δημοσιογραφική του ιδιότητα. Ο Μανώλης Κυπραίος υπέστη ολική απώλεια της ακοής και στα δύο αυτιά, γεγονός που πρακτικά τερμάτισε τη δημοσιογραφική του καριέρα. Στο τέλος του 2011 ο Εισαγγελέας Πρωτοδικών Αθηνών απήγγειλε κατηγορίες σε βάρος αγνώστων μέχρι στιγμής αστυνομικών για εσκεμμένη πρόκληση βαριάς σωματικής βλάβης στο δημοσιογράφο.

Αστυνομικοί των ΜΑΤ χτύπησαν τον Γιάννη Καυκά, άνεργο ψυχολόγο και μεταπτυχιακό φοιτητή φωτογραφίας, κατά τη διάρκεια διαμαρτυρίας εναντίον των μέτρων λιτότητας στην Αθήνα στις 11 Μαΐου 2011, προκαλώντας του παρ’ολίγον θανατηφόρα τραύματα στο κεφάλι. Σύμφωνα με τον ίδιο και το δικηγόρο του, χτυπήθηκε με έναν από τους πυροσβεστήρες που φέρουν μέλη των ΜΑΤ. Ο Γιάννης Καυκάς έμεινε στο νοσοκομείο επί 20 ημέρες, 10 από τις οποίες στη μονάδα εντατικής θεραπείας, αφού υποβλήθηκε σε επείγουσα εγχείρηση. Τον Φεβρουάριο του 2012 η αστυνομία υπέβαλε τα ευρήματά της για την υπόθεση του Γιάννη Καυκά στον Εισαγγελέα Αθηνών. Ωστόσο, ο εισαγγελέας δεν έχει ακόμα αποφασίσει εάν οι κατηγορίες πρόκειται να απαγγελθούν κατά γνωστού ή ακόμα μη αναγνωρισμένου αστυνομικού.

Ο Χρήστος Χρονόπουλος, ο οποίος πάσχει από ψυχολογικά προβλήματα, συνελήφθη επειδή προκάλεσε ενόχληση σε καφετέρια και μεταφέρθηκε σε αστυνομικό τμήμα στην Αθήνα στις 22 Μαΐου 2007μετά τις 11:00, όπου τέθηκε υπό κράτηση. Αργότερα μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο με ασθενοφόρο. Οι γιατροί στο νοσοκομείο διαπίστωσαν ότι ο Χρήστος Χρονόπουλος είχε υποστεί βαριά κρανιοεγκεφαλική κάκωση, υποσκληρίδιο αιμάτωμα, κρανιογκεφαλικό οίδημα, και πολλαπλές εκχυμώσεις στο στέρνο και τον ένα καρπό.

Χειρουργήθηκε στις 23 Μαΐου 2007 νωρίς το πρωί και πέρασε 2 μήνες στη μονάδα εντατικής θεραπείας, αρκετές εβδομάδες σε κώμα, τρεις μήνες στη νευροχειρουργική πτέρυγα, και άλλους έξι μήνες σε κέντρο αποκατάστασης. Ως αποτέλεσμα του τραύματός του στο κεφάλι, ο Χρήστος Χρονόπουλος, πάσχει από ακράτεια, μετατραυματική αμνησία, επιληψία, διαταραχές όρασης και σημαντική δυσχέρεια βάδισης. Δεν είναι πλέον σε θέση να αυτοεξυπηρετείται και τον φροντίζουν οι συγγενείς του. Μετά από έρευνα, η εισαγγελέας συνέστησε να παραπεμφθούν σε δίκη τέσσερις αστυνομικοί για την από κοινού πρόκληση βαριάς σωματικής βλάβης κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.

Ωστόσο, στις 26 Ιανουαρίου 2011 το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Αθηνών αποφάσισε να μην απαγγείλει κατηγορίες στους τέσσερις αστυνομικούς με το σκεπτικό ότι δεν προέκυπταν επαρκείς ενδείξεις ενοχής. Προσφυγή κατά της απόφασης αυτής άσκησε ο εισαγγελέας Εφετών, για να απορριφθεί από το Δικαστικό Συμβούλιο Εφετών για διαδικαστικούς λόγους. Στη συνέχεια κατατέθηκε προσφυγή κατά του βουλεύματος στον Άρειο Πάγο, ο οποίος, με απόφασή του, αποφάσισε να διαβιβάσει την υπόθεση στο Συμβούλιο Εφετών για εκ νέου εξέταση. Τον Απρίλιο του 2012 το Συμβούλιο Εφετών αποφάσισε να παραπέμψει τους τέσσερις αστυνομικούς σε δίκη.

Η έκθεση «Αστυνομική Βία στην Ελλάδα: Όχι μόνο Μεμονωμένα Περιστατικά» παρουσιάστηκε σήμερα σε συνέντευξη Τύπου της Διεθνούς Αμνηστίας, σε συνεργασία με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Συντακτών (ΠΟΕΣΥ), στην αίθουσα της ΕΣΗΕΑ στην Αθήνα. Την έκθεση παρουσίασαν οι Λία Γώγου, ερευνήτρια της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ελλάδα και την Κύπρο, Ηλίας Αναγνωστόπουλος, διευθυντής ελληνικού τμήματος Διεθνούς Αμνηστίας, και David Diaz-Jogeix, Αναπληρωτής Διευθυντής του Προγράμματος της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία. Χαιρετισμό απηύθυναν οι Γιώργος Σαββίδης, Πρόεδρος της ΠΟΕΣΥ, και Δημήτρης Τρίμης, πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ. Μίλησαν, επίσης, οι Γιάννης Καυκάς, Μανώλης Κυπραίος και Μάριος Λώλος.

Δείτε ΕΔΩ ολόκληρη την έκθεση.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑ – Ελληνικό Τμήμα, Γραφείο Τύπου και Προβολής.

Δελτίο τύπου, 3 Ιουλίου 2012