Ναζίμ Χικμέτ: «Τι θλιβερό που θα ’ναι, αλήθεια, να νιώθεις ξένος κάπου!»

Στις 15 του Γενάρη 1902 γεννιέται στην τουρκοκρατούμενη Θεσσαλονίκη ο προλεταριακός ποιητής της Τουρκίας Ναζίμ Χικμέτ. Κομμουνιστής επαναστάτης ποιητής, με το στίχο του έκανε τραγούδι τα βάσανα και τη σκλαβιά του εργάτη και με τη ζωή του και το έργο του έγινε οδηγητής στους αγώνες του λαού του και ο βάρδος των καταπιεζόμενων σε όλον τον κόσμο.

Αγωνίστηκε για τη λευτεριά και την ειρήνη, ενάντια στο φασισμό και  υπερασπίστηκε μέχρι το τέλος της ζωής του τα πανανθρώπινα ιδανικά της κοινωνίας του φωτεινού μέλλοντος, του σοσιαλισμού. Πέρασε δεκαοχτώ χρόνια στη φυλακή, κυνηγήθηκε και εξορίστηκε από το τουρκικό καθεστώς, που για να τον εκδικηθεί του αφαίρεσε την υπηκοότητα.

Το έργο του Ναζίμ Χικμέτ παραμένει σύγχρονο και εξακολουθεί να εμπνέει τους αγώνες του τουρκικού λαού και των λαών όλου του κόσμου για το σπάσιμο των δεσμών της εκμετάλλευσης, το σοσιαλισμό-κομμουνισμό και την πανανθρώπινη ειρήνη. 

Ο διεθνισμός του μεγάλου Τούρκου κομμουνιστή ποιητή, που είναι προφανέστατος από τη ζωή και το συγγραφικό του έργο, δεν θα μπορούσε να μη βρίσκει έκφραση στην αγάπη του για το πρώτο κράτος με εργατική εξουσία στον κόσμο, τη σοσιαλιστική Σοβιετική Ένωση (ΕΣΣΔ).Ο Χικμέτ στο έργο του υμνεί τη απέραντη πατρίδα του Λένιν που αγκάλιασε όλους τους ανθρώπους, χωρίς θρησκευτικούς, φυλετικούς, γλωσσικούς ή άλλους διαχωρισμούς και ένωσε τους λαούς που την απάρτιζαν.  

Το απόσπασμα που παραθέτουμε από το μοναδικό μυθιστόρημα που έγραψε, με τίτλο «Οι ρομαντικοί», είναι χαρακτηριστικό της αγάπης του Χικμέτ προς τον άνθρωπο και της ασυμβίβαστα μαχητικής ―ζωή και έργω― στάσης του ενάντια στα συμφέροντα που δημιουργούν τους πολέμους, τους πρόσφυγες και τη δυστυχία. Αυτά, δηλαδή, που υπομένουν τόσοι λαοί σήμερα και αγγίζουν και το δικό μας λαό. Γι’ αυτό το έργο του Ναζίμ Χικμέτ παραμένει σύγχρονο και είναι επίκαιρο.

Ξεκινήσαμε πάλι. Στους πλαϊνούς δρόμους περιμένουν ολόκληρες φάλαγγες. «Να οι αρτοποιοί μας», φωνάζει ο Κερίμ. Σ’ ένα δρόμο αριστερά αντικρίζω τα παλικάρια μας της Μαύρης θάλασσας με τις μαύρες κολλητές βράκες και τις κόκκινες σημαίες, άλλες με μισοφέγγαρα κι άλλες χωρίς. Τα πρωτομαγιάτικα συνθήματά τους είναι γραμμένα στα τούρκικα. Οι Λαζοί φουρνάρηδες έχουν ιδρύσει στη Μόσχα κάμποσα αρτέλ, δηλαδή συντεχνίες. Οι Κινέζοι πάλι ασχολούνται  με το πλύσιμο  και το  σιδέρωμα των ρούχων.

Οι Κινέζοι και οι Τούρκοι διατηρούνε την εθνικότητά τους, παίρνουνε όμως μέρος στις εκλογές των Σοβιέτ. Μπορούνε επίσης να είναι υποψήφιοι, να μπούνε στα συνδικάτα ή να γίνουν μέλη του μπολσεβίκικου κόμματος. Εγώ, παραδείγματος χάρη, είμαι υπήκοος τούρκος μα αν έβαζα υποψηφιότητα και με ψηφίζανε θα μπορούσα να γίνω και πρόεδρος του Ανώτατου Σοβιέτ. Ω! πόσο όμορφα αισθάνεσαι να νιώθεις πως υπάρχει μια απέραντη χώρα στον κόσμο οπού κανείς δε σε ρωτάει ούτε ποια είναι η θρησκεία σου, ούτε ποια η υπηκοότητά σου. Σε ρωτάνε μονάχα «Μήπως έζησες εκμεταλλευόμενος τους άλλους; Μήπως ήσουνα παπάς ή χότζας; Μήπως δούλεψες ποτέ στην καπιταλιστική αστυνομία;». Αν απαντήσεις: «Όχι», υπηκοότητα και τα ρέστα δεν ενδιαφέρουν κανένα, γίνεσαι πολίτης αυτής τής απέραντης χώρας σα να είχες γεννηθεί και μεγαλώσει εκεί.

Τι θαύμα που είναι, Αννούσκα, τι θαύμα! Φτάνεις σε μια ξένη χώρα. Δεν ξέρεις ούτε τη γλώσσα ούτε τα έθιμα ούτε τίποτα κι όμως δεν αισθάνεσαι ξένος… Τι θλιβερό που θα ’ναι, αλήθεια, να νιώθεις ξένος κάπου!... Εγώ ευτυχώς δεν το ’νιωσα, μα στο γιαλί του παππού μου είχαμε έναν κηπουρό Αλβανό που ζούσε χρόνια στην Ισταμπούλ. Όλο έλεγε και ξανάλεγε: «Όμορφος είναι ο τόπος σας, ο θεός να τον έχει πάντα καλά, μα για μένα εδώ είναι ξενιτιά και τρέμω μην τύχει και πεθάνω χωρίς να ξαναδώ τον τόπο μου»…

Δευτέρα 16 Γενάρη 2017.