Λεβέντες και λεβεντομαλάκες

Όποιος νομίζει πως η ελληνική επαρχία είναι όσα απεικονίζουν οι έγχρωμες φωτογραφίες του καλοκαιριού κάνει λάθος. Η επαρχία είναι σκληρή, στενή και δεν συγχωρεί. Μεγάλωσα σε ένα μεγάλο χωριό της Λέσβου με ιστορία, σπουδαίους ανθρώπους αλλά και ένα τσούρμο λεβεντομαλάκες. Αμόρφωτοι, βίαιοι άνθρωποι, που επέλεγαν τη βία όχι για να αντριευτούν αλλά για να κρυφτούν πίσω της. Για να κρύψουν τα συμπλέγματα, τη δειλία τους και την μειονεξία τους.

Γελοιοποιήσαν ό,τι δεν μπορούσαν να καταλάβουν, κάγχαζαν αυτά που δεν μπορούσαν να φτάσουν και προσπαθούσαν ασυναίσθητα να κάνουν την κοινωνία να τους μοιάσει για να μπορούν να είναι κάποιοι. Όλα αυτά συνήθως με βία και τη γενναιότητα του μαχαλόμαγκα ο οποίος μέσα στην αγέλη γίνεται όσο άντρας επιλέξει με τα λόγια, αλλά μόνος ψάχνει πάντα τη σκιά για να κρυφτεί.

Θυμάμαι που στο μεγάλο πανηγύρι του χωριού το καλοκαίρι, οι ίδιοι άνθρωποι πάντα, μετέτρεπαν το έθιμο σε μια επίδειξη μεθυσμένης μαγκιάς και βίας. Μεθούσαν, έσπαγαν, χτυπούσαν και καμιά φορά τραβούσαν και μαχαίρια. Οι ίδιοι πάντα, μόνο που σιγά σιγά πλήθυναν. Η Αστυνομία συνήθως τους έπιανε και μετά από λίγο τους άφηνε ελεύθερους. Οι περισσότεροι ήταν ρουφιάνοι της ή προστατευόμενοι του βουλευτή της περιοχής.

Τα πιο προοδευτικά μυαλά στο χωριό και οι πιο μορφωμένοι έφευγαν και άφηναν την κοινωνία όμηρη σε μια ομάδα που η τοπική διαπλοκή την έκανε ισχυρή. Τα παιδιά στο χωριό, έμαθαν να έχουν πρότυπο στα πρώτα χρόνια της εφηβείας αυτό το αντριλίκι που το μεγάλωνε το ούζο και το θέριευε η προσωπική μικρότητα. Αλλοίμονο σε αυτόν που ήταν διαφορετικός, τρελός, μειονεκτικός ή πολύ έξυπνος. Παραδινόταν στη χλεύη για να επιβεβαιώσει τον ανδρισμό της αμορφωσιάς και της δειλίας.

Όποτε πάω στο χωριό μαθαίνω πως τα πράγματα έγιναν χειρότερα. Ναρκωτικά, όπλα, βρωμιές και πάντα το αντριλίκι που ψάχνει ποιός θα παραπατήσει για να τον κλωτσήσει. Όρθιο δεν χτυπάνε ποτέ. Οι πιο μικροί ηλικιακά προσχωρούν σε αυτό το πρότυπο της ομάδας για να είναι κάποιοι ή για να μην πάθουν ό,τι παθαίνουν οι άλλοι. Πολλοί έχουν συλληφθεί, έχουν φυλακιστεί ακόμη και για φόνους ανθρώπων, αλλά είναι ελεύθεροι γιατί φροντίζει ο πολιτικός προστάτης του χωριού εξασφαλίζοντας την εκλογική του πελατεία. Τα δικαστήρια βγάζουν περίεργες αποφάσεις και νόμοι εμφανίζονται για να αποσυμφορηθούν οι φυλακές από αυτούς τους συγκεκριμένους φονιάδες και άθλιους.
Περιττό να πω, πως αυτός ο πολιτικός προστάτης έχει θέση αγίου στο χωριό αφού στα μάτια όλων “φροντίζει για το χωριό και τους ανθρώπους του”, όχι για φονιάδες και εμπόρους ναρκωτικών

Όταν διάβασα για την εξαφάνιση του Βαγγέλη Γιακουμάκη και τις παρενοχλήσεις από την ομάδα των κρητικών, πίστευα πως ήξερα ακριβώς τι είχε συμβεί. Μια ομάδα εφήβων αναθρεμμένη σαν τα παιδιά του χωριού μου, αδύναμη να καταλάβει τη διαφορά μεταξύ λεβέντη και λεβεντομαλάκα, προσπάθησε να επιβεβαιωθεί απέναντι σε αυτόν το αδύναμο που μπορούσε. Το πρόσχημα ήταν πως ο Βαγγέλης δεν ανταποκρινόταν στα πρότυπα ανδρισμού της κρητικής αυθαιρεσίας τους. Αγνοούσαν βέβαια και οι ίδιοι πως η Κρήτη και πολύ περισσότερο η λεβεντιά της, δεν έχει καμιά σχέση με το πρότυπο των όπλων και της δειλής εκδικητικότητας που έχει καθιερωθεί τα τελευταία χρόνια. Οι κρητικοί χρησιμοποίησαν τα όπλα για να αντιμετωπίσουν τον κατακτητή και όχι για να πυροβολούν πισώπλατα ανθρώπους. Η μαφία που δημιουργήθηκε με άλλοθι την κρητική λεβεντιά, ήταν ένα σύστημα πολιτικής διαπλοκής με το έγκλημα. Πολιτικοί παράγοντες δημιούργησαν τα Ζωνιανά, πολιτικοί παράγοντες προστατεύουν το έγκλημα στην Κρήτη προσπαθώντας να του αποδώσουν κοινωνική ανοχή με το πρότυπο ψευτοαντριλικιού.

Με αυτό το πρότυπο λειτούργησαν και οι κρητικοί στη Γεωργική Σχολή των Ιωαννίνων. Ως επιβεβαίωση αυτού του προτύπου ήρθε και η παρέμβαση του πολιτικού από την Κρήτη πριν από χρόνια για τα άτακτα παιδιά της Σχολής. Πήρε λέει τηλέφωνο για να μην διώξουν σπουδαστή από τη Σχολή. Έτσι αντιλαμβάνεται το ρόλο του. Το αποτέλεσμα είναι πως ένα παιδί, κάτω από την πίεση και τις συμπεριφορές των συνομήλικών του είναι νεκρό. Γιατί δεν ήταν αρκετά καλό για το “κρητικό πρότυπο” του λεβεντομαλάκα που νομίζει πως είναι λεβέντης επειδή φοράει στιβάνια και μαύρο πουκάμισο. Επειδή χτυπάει αδύναμους και ερωτοτροπεί με το έγκλημα.

Το πρόβλημα όμως δεν είναι μόνο το πρότυπο που σμίλευσαν άθλιοι ψευτόμαγκες και συμφερολοντολόγοι πολιτικοί. Είναι κυρίως η Σχολή. Αυτοί όλοι μπήκαν στο περιβάλλον της Σχολής αλλά κανένας δεν τους ζήτησε να αρνηθούν τα τερατώδη που εκπροσωπούσαν για να φοιτήσουν. Αντί η Σχολή και οι καθηγητές τους να θέσουν τα όρια μέσα στα οποία θα λειτουργούσαν, αποδέχθηκαν τα δικά τους. Τους άφησαν να είναι λεβεντομαλάκες και να βασανίζουν έναν σπουδαστή τους. Γνώριζαν αλλά χωρίς να έχουν το δικαίωμα, είχαν αποδεχθεί πως το σύστημα απαιτεί να υποκληθούν οι ίδιοι ως καθηγητές και παιδαγωγοί και όχι η αθλιότητα και η βία στον πολιτισμό και τους όρους λειτουργίας.

Δεν έπαιξαν το ρόλο τους ως καθηγητές. Δέχθηκαν παρεμβάσεις από πολιτικούς και δεν τις κατήγγειλαν, έβλεπαν ένα παιδί να υποφέρει και δεν συμπεριφέρθηκαν σαν να είναι το παιδί τους. Εγκατέλειψαν τη λεβεντιά και την αξιοπρέπεια που πρέπει να έχει ένας παιδαγωγός μπροστά σε ένα τσούρμο λεβεντομαλάκες που επέμενε πως η σπουδαιότητα στη ζωή είναι να γίνεσαι όχλος και να τιμωρείς, κανίβαλος και να κατασπαράζεις.

Δεν ξέρω αν όλοι αυτοί έχουν παιδιά. Ούτε τι ευθύνη έχει ο καθένας. Ας βγουν να μιλήσουν. Με το θάρρος όχι του λεβέντη,γιατί λεβέντες δεν είναι, αλλά του ανθρώπου που νοιώθει έστω κάποια ενοχή.

Κώστας Βαξεβάνης

Το Κουτί της Πανδώρας 

Σχόλιο Οικοδόμου: Οι διαπιστώσεις του Βαξεβάνη είναι αληθινές. Η προσέγγισή του είναι επιφανειακή. Δεν τολμά να διεισδύσει στη βαθιά, την πραγματική αιτία του προβλήματος (αλλά και πολλών ακόμα δεινών που αντιμετωπίζουμε ως κοινωνία) που περιγράφει. Η πραγματικότητα στέκει αμείλικτη. Το καπιταλιστικό σύστημα γεννά τις συνθήκες που διαπαιδαγωγούν  ανθρώπους-κτήνη αλλά και ανθρώπους αδιάφορους που δεν απέχουν πολύ μακριά από τους πρώτους. Το σύστημα, για το οποίο ο άνθρωπος αποτελεί αναλώσιμη πηγή ενέργειας στις μηχανές της κερδοφορίας του και τίποτ’ άλλο. Προβλήματα σαν αυτά που περιγράφει ο Βαξεβάνης και που λίγο ή περισσότερο έχει συναντήσει-αντιμετωπίσει ο καθένας μας, δεν γιατρεύονται  από επιτροπές «ειδικών» ή «καλούς» πολιτικούς. Ξεριζώνονται από τον ίδιο τον άνθρωπο που θα κατανοήσει ότι το να ζεις σαν άνθρωπος είναι κάτι πολύ  διαφορετικό από αυτό που τον είχαν μάθει μέχρι τώρα, και θα αποφασίσει να παλέψει για να το ζήσει.