«Αυτοβιογραφία» του «συνθέτη της Αντίστασης»

Μία πολυεπίπεδη αφετηρία για την επαφή του αναγνωστικού κοινού με το έργο του Αλέκου Ξένου αποτελεί η έκδοση «Αυτοβιογραφία» και το Αρχείο του Αλέκου Ξένου, από τη Σειρά «Βιβλιοθήκες του Μουσείου Μπενάκη». Αφορμή και βασικό υλικό της αποτελεί το Αρχείο του συνθέτη που απόκειται στο Τμήμα των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη.

Ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να ακούσει την αυθεντική φωνή και να παρακολουθήσει τη συναρπαστική ζωή του συνθέτη μέσα από το κείμενο της «Αυτοβιογραφίας» του (σχολιασμένης από τον επιμελητή του τόμου Αλέξανδρο Χαρκιολάκη). Το «Χρονολόγιο» της ζωής του (συνταγμένο από τον Διονύση Σέρρα), αφ' ενός καλύπτει τα κενά που μένουν από την αυτοβιογραφική αφήγηση και αφ' ετέρου δίνει τη δυνατότητα να ενταχθεί η ατομική του πορεία μέσα στο ιστορικό της πλαίσιο.

Παράδειγμα σπουδαίου δημιουργού και αφοσιωμένου κομμουνιστή αγωνιστή, ο Αλέκος Ξένος, ο συνθέτης της Αντίστασης, πορεύτηκε σ' όλη του τη ζωή, δίνοντας «τα πάντα για τους αδύνατους, για το ανθρώπινο δίκιο». Παιδί μιας γενιάς που σήκωσε το ανάστημά της σε ξένους και ντόπιους δυνάστες, υπηρέτησε την τέχνη του, μετέχοντας παράλληλα στους αγώνες δυναμικά και με συνέπεια, παρά το κόστος που σήμαινε αυτή η συμμετοχή. Απάντησε στο κάλεσμα αντίστασης του λαού μας και ήταν παρών στους αγώνες του πρώτα στην Αθήνα και μετά στα βουνά. Βίωσε την Εθνική Αντίσταση και σαν αγωνιστής και σαν καλλιτέχνης. Ο δημιουργός «έφυγε» από τη ζωή την 1η Σεπτέμβρη του 1995, αφήνοντας πίσω του ένα πλούσιο μουσικό έργο - παρακαταθήκη για το λαό μας.

Το έργο του αναδεικνύεται μέσω της αναλυτικής καταγραφής του προσωπικού του Αρχείου (συνταγμένης από τη Βαλεντίνη Τσελίκα), την Εργογραφία του (σχολιασμένη από τον Διονύση Μπουκουβάλα) και τη δισκογραφική του παραγωγή (από τον Θωμά Ταμβάκο). Ακόμη, και ίσως σημαντικότερο απ' όλα, ο αναγνώστης μπορεί να έρθει σε επαφή με την ίδια τη μουσική του Αλέκου Ξένου μέσα από τον δίσκο ακτίνας (CD) που συνοδεύει την έκδοση και περιλαμβάνει τρία πολύ σημαντικά συμφωνικά έργα του, με τη Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΑ υπό τη διεύθυνση του αείμνηστου Ευθύμιου Καβαλλιεράτου: Τη Συμφωνία αρ. 1 της Αντίστασης, τον Σπάρτακο και το Ο Διγενής δεν πέθανε.

Το γλαφυρό ύφος της «Αυτοβιογραφίας» του «συνθέτη της Αντίστασης» λειτουργεί με τρόπο γοητευτικό, όταν περιγράφει εικόνες από τους διάφορους σταθμούς της ζωής του. Η αξία, όμως, ενός τέτοιου κειμένου πολλαπλασιάζεται, δεδομένου ότι ο Αλέκος Ξένος υπήρξε ένας από τους συνδιαμορφωτές της ιστορικής πραγματικότητας μιας εξαιρετικά κρίσιμης για την Ελλάδα εποχής. Δραστήριος συνδικαλιστής, μέλος του ΚΚΕ και του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ και ταυτόχρονα καλλιτέχνης, συνθέτης και μουσικός με όραμα για την πολιτιστική ζωή της Ελλάδας, ήταν ένας καλλιτέχνης που, όπως λέει ο ίδιος, «Λαχταρούσα να εκφράσω με την τέχνη μου τα οράματα της ψυχής μου, τους παλμούς της εποχής μας, τους πόθους του εργαζόμενου λαού μας».

Ριζοσπάστης