Κάνουν θραύση τα λεγόμενα μηδενικά συμβόλαια (Μα... στη Βρετανία δεν έχουν μνημόνια!...)

Από πρόσφατη κινητοποίηση Βρετανών εργαζομένων κατά των συμβολαίων μηδενικών ωρών απασχόλησης

Christopher Thomond

Θεριεύει στη Βρετανία ο «ιός» των συμβολαίων μηδενικών ωρών εργασίας (zero hours contracts), μετατρέποντας σε εφιάλτη τη ζωή πολλών εκατοντάδων χιλιάδων εργαζομένων όχι μόνον στις αλυσίδες ταχυφαγείων των «McDonald's» και στα σούπερ μάρκετ της «Tesco», στις αλυσίδες πολυ-κινηματογράφων «Cineworld», στα πανδοχεία και στα γηροκομεία, αλλά και στα πανεπιστήμια, στα σχολεία, στα νοσοκομεία, σε κέντρα υγείας, σε ηλεκτρονικά και «κλασικά» Μέσα Ενημέρωσης, εξασφαλίζοντας φτώχεια, αβεβαιότητα και ανασφάλεια. Πλέον, ελάχιστοι εργασιακοί χώροι έχουν μείνει στη Βρετανία απρόσβλητοι από τον «ιό» των συμβολαίων μηδενικών ωρών, που είναι γέννημα-θρέμμα του βαθιά εκμεταλλευτικού καπιταλιστικού συστήματος και όχι προφανώς των μνημονίων, τα οποία ουδέποτε επιβλήθηκαν στη «Γηραιά Αλβιόνα». Δεν χρειαζόταν άλλωστε...

Οι αστικές κυβερνήσεις «Συντηρητικών» και «Εργατικών», που εναλλάσσονται στην εξουσία, εκπροσωπώντας το ντόπιο μεγάλο κεφάλαιο, είχαν φροντίσει μία δεκαετία πριν το ξέσπασμα της κρίσης του 2008 να «κουρεύουν» σύριζα τα εργασιακά δικαιώματα, θεσπίζοντας με νόμο τα συμβόλαια μηδενικών ωρών εργασίας το 1998 επί πρωθυπουργίας του «Εργατικού» Τόνι Μπλερ. Συμβόλαια που υποχρεώνουν τον εργαζόμενο να είναι διαθέσιμος οποτεδήποτε και για όσο θελήσει ο εργοδότης, δίχως ο τελευταίος να του εγγυάται ούτε καν το ελάχιστο βδομαδιάτικο των περίπου 480 στερλίνων. Ούτε καν μία ώρα εργασίας τη βδομάδα.

Τότε τα είχαν λανσάρει σαν «ευέλικτο» σχήμα που θα διευκόλυνε τάχα ειδικές κατηγορίες του εργατικού δυναμικού όπως οι νεοεισερχόμενοι στην παραγωγική διαδικασία, οι μητέρες, οι συνταξιούχοι. Τώρα τα προβάλλουν σαν «ιδανικά» για «ανεξάρτητους» εργάτες ή «αυτοαπασχολούμενους», που μπορούν να διαθέσουν την εργατική τους δύναμη δίχως οι εργοδότες να «περιορίζονται» από παραδοσιακά στοιχειώδη εργασιακά δικαιώματα που εξασφάλιζαν οκτάωρο, βασικό μισθό, επιδόματα και πληρωμένες άδειες.

Ομως, τα τελευταία στοιχεία του βρετανικού οργανισμού στατιστικών μελετών, όπως ανακοινώθηκαν πριν περίπου ένα 15ήμερο είναι αμείλικτα. Το 2008, μία δεκαετία από τη θέσπιση των συμβολαίων μηδενικών ωρών, περίπου 143.000 εργαζόμενοι είχαν υπογράψει συμβόλαια τέτοιου είδους. Το 2012 έγιναν 208.000. Το Γενάρη του 2014, οι εργαζόμενοι αυτοί ξεπερνούσαν επίσημα τους 1.400.000 (περίπου το 5% του εργατικού δυναμικού), ενώ, σύμφωνα με κάποια συνδικάτα, ανεπίσημα μπορεί να φθάνουν και τα 5.500.000!

Οπως διαπιστώνει κανείς, η έστω και αναιμική καπιταλιστική «ανάπτυξη» όχι μόνο δεν έφερε υποχώρηση στην ανεργία, την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και τη δραματική συρρίκνωση των εργατικών δικαιωμάτων, αλλά θέριεψε, πολλαπλασιάζοντας επικίνδυνα τα απάνθρωπα συμβόλαια μηδενικών ωρών, αφού έδωσαν το «ελεύθερο» στους εργοδότες να «βουλώνουν» τρύπες στις επιχειρήσεις τους ξεζουμίζοντας τους εργαζόμενους με κάθε τρόπο.

Και όλα αυτά στην κραταιά μεγάλη Βρετανία, που δεν έχει ευρώ και μνημόνια με τρόικες.

Απειλούν με κόψιμο των επιδομάτων ανεργίας

Ωστόσο ο εφιάλτης δεν σταματά εδώ! Η ανακοίνωση των τελευταίων στατιστικών στοιχείων για την τεράστια αύξηση των συμβολαίων μηδενικών ωρών όχι μόνον δεν «στρίμωξαν» την κεντροδεξιά κυβέρνηση του Βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον, αλλά έδωσαν αέρα στα πανιά της, ακόμη και προεκλογικά, για να πιέσει ακόμη περισσότερο την εργατική τάξη.

Στα μέσα της βδομάδας, προκάλεσε σάλο στη Βρετανία η αποκάλυψη της εφημερίδας «Γκάρντιαν», που δημοσιοποίησε επιστολή της υφυπουργού Εργασίας και Συντάξεων, Εσθερ Μακβέι, προς την βουλευτίνα των «Εργατικών» Σίλα Γκίλμορ, στην οποία ανέφερε πως το σχεδιαζόμενο νέο εθνικό σύστημα επιδομάτων ανεργίας θα προβλέπει τη διακοπή όλων των κοινωνικών επιδομάτων (ακόμη και του κατώτατου επιδόματος των 57,35 στερλίνων εβδομαδιαίως) σε περίπτωση που ένας άνεργος αρνηθεί θέση «εργασίας» με συμβόλαιο μηδενικών ωρών! Γιατί; Για να εξοικονομηθούν τάχα λεφτά φορολογουμένων και να «τονωθεί το πνεύμα επιχειρηματικότητας» των Βρετανών εργαζομένων που πασχίζουν να επιβιώσουν είτε διαλέγοντας το ρόλο του αυτοαπασχολούμενου είτε το ρόλο του «διαθέσιμου ανά πάσα ώρα» εργαζόμενου...

Είναι προφανές ότι αν εφαρμοστεί αυτό το σχέδιο, τότε πολλά εκατομμύρια άνεργοι θα προστεθούν στους 1.400.000 συμβασιούχους «εργαζόμενους» των μηδενικών ωρών αφού θα απειληθούν με στέρηση ακόμη και αυτού του πενιχρού επιδόματος ανεργίας...

Φτώχεια και εξαθλίωση για τα λαϊκά στρώματα

Ομως αν τα πράγματα είναι εφιαλτικά για τους ανέργους ή τους κατά φαντασίαν «εργαζόμενους» των συμβολαίων μηδενικών ωρών, τα πράγματα είναι εξίσου δύσκολα για τους χαμηλόμισθους εργάτες, υπαλλήλους και τα λαϊκά νοικοκυριά.

Το «Κέντρο Κοινωνικής Δικαιοσύνης» (CSJ, που δημιουργήθηκε πριν 10 χρόνια και λανσάρεται σαν κεντροδεξιά «δεξαμενή σκέψης») του Βρετανού νυν υπουργού Εργασίας και Συντάξεων, Ιαν Ντάνκαν Σμιθ, εκτίμησε (σύμφωνα με την εφημερίδα του Γιορκ www.nouse.co.uk) πως τα χρέη των βρετανικών νοικοκυριών ανέρχονται πλέον σε 1,43 τρισεκατομμύρια στερλίνες, καταγράφοντας ρεκόρ όλων των εποχών!

Το CSJ υποστηρίζει στη μελέτη του ότι με αυτούς τους ρυθμούς μόνο «βιώσιμα» δεν είναι τα χρέη των βρετανικών νοικοκυριών, σημειώνοντας ότι μέσα στην τελευταία πενταετία το κόστος ζωής αυξήθηκε κατά 25%, κυρίως λόγω της δραματικής αύξησης στους λογαριασμούς Ενέργειας (ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου)! Τα στοιχεία αυτά δεν προκαλούν εντύπωση. Το 2009 διαπιστώθηκε ότι τα βρετανικά νοικοκυριά που ήταν αναγκασμένα να ζουν στο σκοτάδι και στο κρύο λόγω φτώχειας (ή με ρεύμα ορισμένες ώρες της ημέρας γιατί είχαν καρτοχρέωση) ξεπερνούσαν τα 4 εκατομμύρια, ενώ τον περασμένο χειμώνα ο βρετανικός Ερυθρός Σταυρός για πρώτη φορά, μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, αναγκάστηκε να κάνει εκστρατεία για διανομή τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης!

Ας επανέλθουμε όμως στα στοιχεία της τελευταίας έρευνας του CSJ. Διαπιστώνεται ότι το 2011 (πριν τη μεγάλη αύξηση στους λογαριασμούς Ενέργειας την τελευταία διετία) σχεδόν το 50% των φτωχότερων νοικοκυριών ξόδευε πάνω από το 1/4 του ισχνού εισοδήματος σε αποπληρωμή χρεών. Ενα χρόνο μετά, παρατηρήθηκε μεγάλη αύξηση στο δανεισμό χρήματος από φτωχά λαϊκά στρώματα σε ενεχυροδανειστήρια που μετρήθηκε σε 4,8 δισ. στερλίνες το 2012 από 2,9 δισ. στερλίνες που ήταν το 2009. Σήμερα, τα προσωπικά, καταναλωτικά δάνεια στη Βρετανία υπολογίζονται σε τουλάχιστον 30 δισ. στερλίνες, που εντούτοις μοιάζουν με σταγόνα στον ωκεανό των στεγαστικών δανείων για τα λαϊκά νοικοκυριά που υπολογίζονται σε περίπου 897 δισ. στερλίνες.

Στοιχεία σαν τα παραπάνω εξηγούν το γεγονός γιατί μέσα σε ένα χρόνο στη Βρετανία αυξήθηκε κατά 163% (όπως επισημαίνει πρόσφατο άρθρο της «Guardian») ο αριθμός των 900.000 οικογενειών που ζήτησαν και πήραν βοήθεια σε τρόφιμα από Κοινωνικά Παντοπωλεία και Τράπεζες Τροφίμων μη κερδοσκοπικών «φιλανθρωπικών» οργανισμών.

Βεβαίως, αυτή η δραματική όξυνση των κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων δεν είναι «προνόμιο» μόνο της Βρετανίας. Παρόμοιες μελανές ίσως και ακόμη χειρότερες καταστάσεις συναντά κανείς, διόλου τυχαία, και σε άλλες, πλούσιες και φτωχές, χώρες της ΕΕ αφού η Ευρωπαϊκή Ενωση των μονοπωλίων δεν είναι εδώ για να εγγυηθεί την ανάπτυξη, την ασφάλεια, την ευημερία των λαών, αλλά την με κάθε τρόπο και μέσο μεγιστοποίηση της κερδοφορίας του μεγάλου κεφαλαίου. Είτε σε εποχές «παχιών» είτε σε εποχές «ισχνών αγελάδων».

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ

Ριζοσπάστης