Η φωτογραφία είναι ενός εθελοντή Κουβανού μαχητή στην Αγκόλα, το 1975. Τη χρονιά εκείνη, η Κούβα, ένα μικρό νησί της Καραϊβικής, αποφάσισε να ενισχύσει με όλα της τα μέσα τον αγώνα του Εθνικού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Αγκόλα να αντιμετωπίσει την εισβολή, με την παρότρυνση της CIA, του στρατού της υπό λευκή κυριαρχία και Απαρτχάιντ Νότιας Αφρικής.
500 εθελοντές κατέφθασαν αρχικά (αργότερα αυξήθηκαν κάθετα σε αριθμό) στην Αγκόλα και βοήθησαν στην απόκρουση της εισβολής και την ήττα του εισβολέα, η οποία απετέλεσε, όπως σήμερα αναγνωρίζεται, το "τελευταίο καρφί στο φέρετρο του Απαρτχάιντ", δηλαδή την εγκαινίαση της διαδικασίας ανατροπής της αποικιακής δικτατορίας των λευκών στην ίδια τη Νότιο Αφρική.
Η Κούβα, ένα νησί που, μετά την σχεδόν ολική εξόντωση του ιθαγενούς του
πληθυσμού, μετατράπηκε σε φυτείες-κολαστήρια για έναν πληθυσμό δούλων
που είχαν απαχθεί από διάφορες περιοχές της Αφρικής υπό το μαστίγιο των
Ισπανών αφεντών τους, απέχει από την Αγκόλα 11.051 χιλιόμετρα.
Ο μαχητής της φωτογραφίας μας είναι λευκός. Οι πρόγονοί του ήταν, αν όχι
δουλοκτήτες, αξιωματούχοι ή υπάλληλοι του αποικιακού καθεστώτος της
Ισπανίας, υπεύθυνου για το μαρτύριο αιώνων των δούλων στις φυτείες
ζαχαροκάλαμου, που απετέλεσαν το βασικό εξαγώγιμο προϊόν της αποικιακής
Κούβας.
Τι είναι ο Μαρξισμός-Λενινισμός;
Είναι αυτό που έκανε έναν λευκό, απόγονο δουλοκτητών και αποικιοκρατών,
να διασχίσει εθελοντικά 11.051 χιλιόμετρα για να δώσει τη ζωή του στον
αγώνα για την απελευθέρωση μαύρων από την αποικιοκρατία, στον αγώνα για
την ήττα της λευκής αποικιακής εξουσίας στην Αγκόλα και τη Νότια
Αφρική.
Είναι διεθνισμός και διεθνής αλληλεγγύη, δηλαδή.
Αλλά αυτή είναι μια εύκολη απάντηση. Ο διεθνισμός είναι ένα αφηρημένο
ιδεολόγημα το οποίο μπορεί κανείς να υπερασπίζεται αφηρημένα και χωρίς
κόστος. Όμως εδώ διακυβεύεται κάτι πολύ συγκεκριμένο: ένας άνθρωπος πάει
κόντρα σε κάθε είδους "φυσιολογική" και "φυσιολογικά ανθρώπινη" έφεση
και έξη με τον πιο έμπρακτο τρόπο: προδίδει το χρώμα του, την εθνοτική
καταγωγή του, το ίδιον συμφέρον του στην απλή επιβίωση για κάτι που
είναι εξαιρετικά δύσκολο να ταυτοποιήσει κανείς. Γιατί να πάει να
σκοτωθεί αυτός ο άνθρωπος 11.051 χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι του,
όταν δεν υπάρχει το κίνητρο του χρήματος (είναι εθελοντής) και δεν
υπάρχει καν το κίνητρο της κοινοτιστικής και φυλετικής συγγένειας (είναι
λευκός, κατάγεται από τους καταπιεστές και φονιάδες των ανθρώπων που
υπερασπίζεται με τη ζωή του); Για ποιον και τι μάχεται;
Καμία θεωρία του υλικού συμφέροντος και καμία θεωρία της ιδεολογίας ως
αποτύπωσης, σε τελική ανάλυση, μιας αντίληψης για το "ίδιο" ως
ιδιοκτησία, ως κοινό με παρόμοιους άλλους συμφέρον δεν μπορεί να
εξηγήσει την παρουσία του. Αλλά και καμία υπερβατική ηθική της
ετερότητας, της αγάπης για τον πλησίον δεν επαρκεί: οι κάτοικοι της
Αγκόλα δεν είναι "πλησίον" για αυτόν, ούτε γεωγραφικά, ούτε φυλετικά.
Όχι. Εδώ δεν εμπλέκεται ούτε η υπεράσπιση του "δικού μου", ούτε η
υπερβατική θυσία για τον "άλλο", που έτσι κι αλλιώς, στη σφαίρα της
ηθικής, είναι πάντα απλώς λόγια των "όμορφων ψυχών" και ουδέποτε
εκθέτουν τη ζωή των φορέων τους σε κίνδυνο.
Δεν κάναμε λοιπόν ούτε ένα βήμα για να καταλάβουμε πώς και γιατί
βρίσκεται αυτός ο γενειοφόρος λευκός πίσω από Κουβανικά πολυβόλα στην
Αγκόλα. Ή μάλλον κάναμε, αλλά αρνητικά: είδαμε πως ο λόγος, όποιος και
αν είναι, τέμνει κάθετα κάθε σύνολο του ανήκειν (Κουβανός, Ισπανικής
καταγωγής, απόγονος δουλοκτητών και αποικιοκρατών) και κάθε έννοια του
ίδιου συμφέροντος (είτε με την ατομική είτε με την εκτεταμένα ατομική
(ψευδοσυλλογική) έννοια του συμφέροντος των κοινοτιστικά-εθνικά-φυλετικά
"ίδιων"). Είναι η αναίρεση, στην πραγματικότητα, κάθε ορίου πάνω στο
οποίο υποτίθεται πως βασίζεται η ανθρώπινη συμπεριφορά.
Τι μπορεί να προκαλεί κάτι τέτοιο; Πώς και ποτέ πριν την νεωτερική εποχή
δεν βρέθηκαν άνθρωποι που να διανοηθούν μια τέτοια, μια τόσο αντίθετη
με το "φυσικό", πράξη και να την αναλάβουν τόσο φυσικά; Πώς και ο 20ος
αιώνας είναι γεμάτος τέτοιους ανθρώπους, από τους εθελοντές στον
Ισπανικό εμφύλιο στον Τσε στην Κούβα, την Αφρική και τη Βολιβία, από τον
Φραντς Φανόν στο Αλγέρι στους 7.000 Σοβιετικούς στρατιώτες στην Κίνα
του 1934;
Ο Μαρξισμός-Λενινισμός δεν είναι μια αφηρημένη θεωρητική διατύπωση για
την οικουμενικότητα. Είναι το πέρασμα του οικουμενισμού στο
συγκεκριμένο, στην συγκεκριμένη δράση, την συγκεκριμένη ζωή, σε
συγκεκριμένα έμβια υποκείμενα. Είναι η αλήθεια της διάσχισης των
ταυτοτήτων (και άρα της διάσχισης των διαφορών) ως πραγματωμένη,
έμπρακτη, βιωμένη στο πετσί και με κόστος το αίμα αλήθεια. Είναι η
διαρκής και διαρκώς ενοχλητική απόδειξη της εκ των προτέρων χρεοκωπίας
και της κενότητας του αστικού "κοσμοπολιτισμού" των γκαλά και των ΜΚΟ.
Όταν καταλάβει κανείς πραγματικά αυτό που τοποθετεί τον γενειοφόρο λευκό
στρατιώτη πίσω απ' τα κανόνια που σηματοδοτούν την αρχή του τέλους του
Απαρτχάιντ, βρίσκεται ήδη στη θέση του και μοιράζεται την συνάμα
ομιλητική και βουβή φύση της φωτογραφίας του.
Το ότι δεν μπορεί --και γνωρίζει ότι δεν μπορεί-- να εξηγήσει τι ακριβώς
είναι αυτό που αποτελεί την ατσαλένια βάση της πεποίθησης για την οποία
δίνει τη ζωή του δεν καθιστά αυτό το κάτι "μύθο." Αυτό στο οποίο μπορεί
κάποιος να μετέχει χωρίς όμως να μπορεί ολότελα να το εξηγήσει γιατί
νιώθει να τον υπερβαίνει και ταυτόχρονα να τον συγκροτεί, αυτό που δεν
μπορεί ποτέ να εξαντληθεί στην περιγραφή και στα λόγια, αυτό που
περισσεύει πάντα από τη γλώσσα, αυτό που ανοίγει το πεδίο στο ατέρμονο
δεν είναι καθόλου ο μύθος -- που είναι αντίθετα γνήσιο παιδί της γλώσσας
και αποθήκη της σκέψης για τα όρια. Είναι η αλήθεια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου