Τίποτα δεν πάει χαμένο

«Στην προ της δικτατορίας περίοδο το τραγούδι μας βρισκόταν σε μια προοδευτική εξέλιξη. Εξηγούμαι: έχουμε τόσο πλούσια μουσική και ποιητική παράδοση, ώστε -πιστεύω- οι νεότερες γενιές βρίσκονται σε πολύ προνομιακή θέση, γιατί έχουν όλη τη δυνατότητα να βασιστούνε πάνω της και να προχωράνε. Ο δρόμος (ή, αν θέλεις, ένας δρόμος) είχε χαραχτεί πολύ πετυχημένα από τον Θεοδωράκη και τον Χατζιδάκι. Τίποτα δεν μπορούσε να σταματήσει την εξέλιξη. Γι' αυτό και βλέπαμε να γεννιέται μια νέα σειρά συνθετών και ποιητών. Γι' αυτό βλέπαμε -κι αυτό επίσης είναι σημείο ακμής- μια ποικιλία έκφρασης, μια διαφορά ύφους και χαρακτήρα από τον ένα στον άλλο. Γι' αυτό βλέπαμε να συνυπάρχουν απ' το γνήσιο ερωτικό τραγούδι μέχρι το πολιτικό, απ' τη σάτιρα μέχρι το έπος.

Η διάθεση, όμως, που κυριαρχούσε στα τραγούδια μας ήταν διάθεση αγωνιστική, όπως αγωνιστικό ήταν το φρόνημα της νεολαίας - της νεολαίας που δίνει εκείνο τον παλμό, εκείνο το ειδικό βάρος μέσα σε μια κοινωνία (φαινόμενο παγκόσμιο, άλλωστε, αφού κι έξω οργιάζει το τραγούδι διαμαρτυρίας). Αυτή λοιπόν η διάθεση, αυτός ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του τραγουδιού μας, που το έκανε να 'ναι τόσο αγαπημένο απ' τον κόσμο, κόπηκε απότομα από τη δικτατορία. Ανέκαθεν το τραγούδι ενοχλούσε την Πολιτεία, γι' αυτό και η λογοκρισία υπήρχε ανέκαθεν κι εξακολουθεί ακόμα να υπάρχει.

Όμως η δικτατορία το φοβήθηκε ακόμα περισσότερο και το απαγόρευσε· δεν ανεχόταν ούτε καν τον πιο αθώο συμβολισμό (π.χ. την ενοχλούσε το «Όταν λευτερωθεί η Κρήτη»). Όμως η οργή, ο πόνος, η απόφαση να σταθούμε όρθιοι, πολλές φορές έφεραν το αποτέλεσμα τους και στο τραγούδι. Πολλοί -ο καθένας με το μπόι του- κράτησαν γερά. Τώρα, για την περίοδο που διανύουμε από την απελευθέρωση και μετά, έχω να πω πως, απ' ότι ξέρω, δεν κόβονται τραγούδια από την επιτροπή λογοκρισίας. Υπάρχει όμως η λογοκρισία του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης, που είναι και τα πιο πλατιά μέσα ενημέρωσης».

Απόσπασμα από συνέντευξη του Μάνου Λοΐζου στον Δημήτρη Γκιώνη, με αφορμή το δίσκο Τα τραγούδια του δρόμου. Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 1975 στο περιοδικό Τετράδιο. Το απόσπασμα προέρχεται από την ιστοσελίδα MusicPaper.

Ο Μάνος Λοΐζος γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 22 Οκτώβρη του 1937.