«Αυτά που λέτε δεν έχουν εφαρμοστεί ποτέ»!

Αυτό το επιχείρημα ακούγεται ορισμένες φορές όταν γίνεται αναλυτική παρουσίαση της πρότασης διεξόδου του ΚΚΕ.

Αυτό, βεβαίως, δεν είναι αλήθεια. Αυτά που λέει το ΚΚΕ η εργατική τάξη, τα φτωχά λαϊκά στρώματα με την πάλη τους κατάφεραν σε ένα βαθμό να τα κάνουν πραγματικότητα τον 20ό αιώνα με την επανάσταση και τη σοσιαλιστική οικοδόμηση στην ΕΣΣΔ, στα άλλα κράτη της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης και αλλού.

Εκεί με το λαό, την εργατική τάξη στην εξουσία, την κοινωνική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, τον κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας αντιμετωπίστηκαν μια σειρά οξυμένα προβλήματα όπως η ανεργία, η φτώχεια, ο αναλφαβητισμός, αναπτύχθηκαν παραγωγικές δυνάμεις, άνοιξε ο δρόμος για να ξεπεραστούν μεγάλες ανισομετρίες, υπήρξαν μεγάλα επιτεύγματα, τεράστια βήματα στην επιστήμη, στον πολιτισμό. Επιτεύγματα που επέδρασαν καθοριστικά όχι μόνο στη ζωή των λαών που ζούσαν σε αυτά τα κράτη, αλλά συνολικά στην ταξική πάλη σε διεθνές επίπεδο, άσκησαν πίεση για κατακτήσεις για βελτίωση της ζωής των εργαζομένων και στα καπιταλιστικά κράτη.

• Συνήθως, βεβαίως, υπάρχει ο αντίλογος «Ναι, αλλά αυτό το μοντέλο απέτυχε, κατέρρευσε».

Η αλήθεια είναι ότι σε αυτά τα κράτη συντελέστηκε μια διαδικασία αντεπανάστασης, μια διαδικασία ανατροπής του σοσιαλισμού και των κατακτήσεών του και παλινόρθωσης των καπιταλιστικών σχέσεων, της οικονομίας της αγοράς, της παραγωγής με σκοπό το καπιταλιστικό κέρδος.

Πώς έγινε αυτό; Επειδή ουσιαστικά παραβιάστηκαν βασικές αρχές της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Δηλαδή, επειδή αντί να λυθούν υπαρκτά προβλήματα στην κατεύθυνση εμβάθυνσης του σοσιαλισμού αυτά αντιμετωπίστηκαν με όρους - κριτήρια καπιταλισμού, οικονομίας της αγοράς. Για παράδειγμα, ενισχύθηκε η δυνατότητα τμημάτων της κοινωνίας να αποσπούν μεγαλύτερο μερίδιο απ' το κοινωνικό προϊόν σε σχέση με αυτό που αντιστοιχούσε στην εργασία τους, μεγαλώνοντας εισοδηματικές διαφορές. Χαλάρωσε ο κεντρικός σχεδιασμός. Εισήχθηκε το κριτήριο του κέρδους ως «εργαλείο» για την εκτίμηση της απόδοσης των παραγωγικών μονάδων. Ενισχύθηκε ο ανταγωνισμός ανάμεσα σε παραγωγικές μονάδες κ.λπ. Αυτά τα μέτρα όχι μόνο δεν έλυσαν τα προβλήματα για τα οποία υποτίθεται ότι εφαρμόστηκαν αλλά οδήγησαν στην όξυνση και νέων. Οδήγησαν στη στασιμότητα της οικονομίας, στην ανάδυση κοινωνικών δυνάμεων που είχαν ως συμφέρον την πλήρη κατάργηση των σοσιαλιστικών σχέσεων. Οι δυνάμεις αυτές πήραν το πάνω χέρι στην κοινωνία, την εξουσία, στα κόμματα που κυβερνούσαν και επέβαλαν από τα «πάνω» την αντεπανάσταση αξιοποιώντας βεβαίως τη λαϊκή αδράνεια και δυσαρέσκεια. Αποδείχθηκε ότι το παλιό δεν πεθαίνει εύκολα, ότι στη νέα κοινωνία διατηρούνται στοιχεία του παλιού που αν δεν ξεπεραστούν, μπορεί να αναζωογονήσουν το παλιό. Άλλωστε, ποτέ το νέο, το κοινωνικά προοδευτικό δεν επικράτησε μια και έξω αλλά με απόπειρες, πρώτες προσπάθειες που τις περισσότερες φορές δεν άντεξαν, αλλά τελικά επικράτησε σε επόμενη ιστορική φάση.

Κατά συνέπεια, αυτό που «απέτυχε» ήταν η προσπάθεια να ανακατευτεί ο σοσιαλισμός με στοιχεία της καπιταλιστικής οικονομίας.

• Ακούγεται, επίσης, το επιχείρημα: «Και έτσι να είναι αυτό που λέτε δεν εφαρμόζεται πουθενά σήμερα».

Αυτό μπορεί να ισχύει, όμως δεν τεκμηριώνει το γιατί δεν μπορεί να υπάρξει στο μέλλον. Ας σκεφθούμε, για παράδειγμα, όταν ο Σπάρτακος εξεγέρθηκε ενάντια στη δουλεία, όταν οι Γάλλοι ανέτρεψαν τη μοναρχία και καθιέρωσαν τη δημοκρατία πού αλλού είχε γίνει αυτό; Όταν οι Ρώσοι ανέτρεψαν την αστική εξουσία και ξεκίνησαν τη σοσιαλιστική οικοδόμηση, τη δημιουργία της Σοβιετικής Ένωσης πού αλλού είχε γίνει αυτό; Σκεφθείτε, αν όλοι αυτοί είχαν πει αυτό που λέμε να κάνουμε δεν εφαρμόζεται πουθενά σήμερα, άρα δεν είναι ρεαλιστικό, δεν γίνεται σήμερα, θα είχαμε δούλους, μονάρχες κ.λπ.

Το αν κάτι είναι ρεαλιστικό ή όχι κρίνεται από το αν είναι αναγκαίο, αν δηλαδή οι εξελίξεις δείχνουν προς αυτήν την κατεύθυνση, αν αποτελεί την πραγματική διέξοδο για το λαό.

Η πραγματοποίησή του σχετίζεται με το αν ο λαός, οι εργαζόμενοι αποκτήσουν αυτήν τη δύναμη, την αποφασιστικότητα και θέληση να το κάνουν πραγματικότητα.

•  Το άρθρο αναδημοσιεύεται από τον «Κυριακάτικο Ριζοσπάστη», 13 Σεπτέμβρη 2015.