Το Ιντερνετ ως μέσο ενημέρωσης και ως εργαλείο χειραγώγησης της νεολαίας

Το Ιντερνετ χρησιμοποιείται καθημερινά από εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και στη χώρα μας, στη δουλειά, στη διασκέδαση, για την αναζήτηση πληροφοριών, την ενημέρωση. Δημιουργεί στο χρήστη του την ψευδαίσθηση της ελευθερίας. Οτι μπορεί εύκολα να συνδεθεί ελεύθερα με οποιονδήποτε σε όλο τον πλανήτη, να επικοινωνήσει με τους φίλους του. Εμφανίζεται σα μια μεγάλη άναρχη θάλασσα από δεδομένα, όπου ο καθένας μπορεί να «σερφάρει» και να βάλει την τάξη που ο ίδιος επιθυμεί.

Είναι όμως έτσι; Μήπως στην πραγματικότητα, τάξη στα δεδομένα βάζουν εκείνοι που έχουν τα οικονομικά μέσα για να επεξεργαστούν αυτόν τον τεράστιο όγκο πληροφοριών και οι υπόλοιποι εν αγνοία τους κινούνται στους δρόμους που χάραξαν οι κάτοχοι των αναγκαίων κεφαλαίων; Εχουν τη δυνατότητα όλες οι φωνές να ακουστούν το ίδιο «δυνατά»; Ποιος ελέγχει σήμερα το διαδίκτυο; Ο νέος που αγωνίζεται πρέπει να κατευθύνει την ενεργητικότητά του στο διαδίκτυο ή στην άμεση παρέμβαση στο σχολείο, στον τόπο δουλειάς και κατοικίας;

Ερωτήματα σαν αυτά, αλλά και ζητήματα, όπως ο πολύτιμος ρόλος που θα μπορούσε να παίξει το διαδίκτυο στη σχεδιασμένη οικονομία της σοσιαλιστικής κοινωνίας, συζητήθηκαν σε εκδήλωση, που διοργάνωσαν πριν από λίγες μέρες οι Οργανώσεις της ΚΝΕ στους εργαζόμενους των ΜΜΕ και στα πανεπιστημιακά Τμήματα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ και Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου. Στην εκδήλωση μίλησε ο Σταύρος Ξενικουδάκης, μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του «Ριζοσπάστη».

Στην εποχή της κυριαρχίας των μονοπωλίων

Το διαδίκτυο είναι ένα μεγαλειώδες επίτευγμα της κοινωνικοποιημένης εργασίας, αλλά και ένας χώρος όπου η παραγωγή, η φύλαξη, η μεταφορά πληροφορίας κάθε είδους, οτιδήποτε και αν αυτή η πληροφορία συμβολίζει, ελέγχονται από το κεφάλαιο, τους μεγάλους μονοπωλιακούς ομίλους, τα κράτη, τα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Η αναζήτηση πληροφοριών γίνεται από δυο - τρεις μηχανές αναζήτησης που συγκεντρώνουν πάνω από 95% των σχετικών υπηρεσιών. Το οπτικοακουστικό υλικό βρίσκεται κι αυτό με τη σειρά του αποθηκευμένο σε δυο - τρία μεγάλα site. Πρακτικά ο ίδιος συσχετισμός ισχύει για όλες τις διαδικτυακές υπηρεσίες.

Στον καπιταλισμό, το διαδίκτυο εξελίσσεται με άξονα τη μεγιστοποίηση της κερδοφορίας του μεγάλου κεφαλαίου, τον ασφυκτικό του έλεγχο από τα μονοπώλια και τα κρατικά και ιμπεριαλιστικά κέντρα, την αξιοποίησή του ως εργαλείο συλλογής πληροφοριών από κάθε είδους μυστικές υπηρεσίες. Οι εφαρμογές του στην οικονομία, ενώ εμφανίζουν τα φύτρα μιας ανώτερης οργάνωσής της, πνίγονται από το μοναδικό κίνητρο που μπορεί να γνωρίσει η καπιταλιστική παραγωγή, το κίνητρο του κέρδους.

Η σημερινή πραγματικότητα του διαδικτύου, αλλά και το μέλλον του είναι αντανάκλαση της ταξικής πάλης. Το ίδιο και η ενημέρωση που προσφέρει. Μπορεί και πρέπει το διαδίκτυο να χρησιμοποιηθεί και από το εργατικό κίνημα, όμως η αλλαγή στην κοινωνία δεν θα έρθει μέσω του διαδικτύου, παρότι και το διαδίκτυο είναι ένα επιμέρους πεδίο σύγκρουσης. Το αντίθετο θα συμβεί. Η καπιταλιστική κοινωνία είναι ταξική κοινωνία, στην οποία το κεφάλαιο κυριαρχεί πάνω στην κοινωνική εργασία, καθορίζει την πορεία ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, των μέσων πληροφόρησης, μέσα σε αυτά και του διαδικτύου, προκειμένου να διασφαλίσει την κερδοφορία του. Τα κοινωνικά προβλήματα δεν μπορούν να λυθούν στη ρίζα τους, παρά μόνο με σύγκρουση με το κεφάλαιο, γιατί κεφάλαιο κι εργασία χωρίζονται με αγεφύρωτες αντιθέσεις.

Οι παραδοσιακές υπηρεσίες του δικτύου, όπως το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, αλλά και πιο πρόσφατα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, επιτρέπουν να διαδίδονται εύκολα φήμες, κουτσομπολιά μέχρι και κατασκευασμένες πληροφορίες ως «κοινωνικά πειράματα» για να μελετηθούν οι κοινωνικές αντιδράσεις, δηλαδή, αν, πώς και σε ποιους θα διαδοθούν. Η απόκρυψη της ταυτότητας από τους απλούς χρήστες (όχι από τις κρατικές υπηρεσίες) επιτρέπει τη διάδοση ακόμα και των μεγαλύτερων ψευδών, καθώς εκείνος που τα πλασάρει δεν χρεώνεται με αυτά, αν τυχόν αποκαλυφθούν. Ολο και περισσότερο τα μονοπώλια φιλτράρουν τις πληροφορίες στο διαδίκτυο, ώστε να δημιουργούν μια εικόνα που βοηθάει την αύξηση της κερδοφορίας τους και τη χειραγώγηση των συνειδήσεων.

Ριζοσπάστης