Στον αξέχαστο Νότη Περγιάλη...

Ο Νότης Περγιάλης υπήρξε ένας σπουδαίος συγγραφέας και στιχουργός, ένας αξιολογότατος ηθοποιός. Υπήρξε ανήσυχος και δραστήριος. «Δεν ήσουνα σκυφτό ένα δέντρο», ο στίχος του αυτός μπορεί να συμπυκνώσει όλη τη ζωή του. Υπηρέτησε με σεμνότητα τον αγώνα του λαού μας για το δίκιο και για καλύτερες μέρες.

O Νότης Περγιάλης, από παιδί ακόμα, χρειάστηκε να παλέψει για να τα βγάλει πέρα στη δύσκολη, γεμάτη φτώχεια ζωή της οικογένειάς του στη Λακωνία. Η λαϊκή καταγωγή του, αλλά και στη συνέχεια η εκπαίδευσή του δίπλα στον μεγάλο του δάσκαλο Βασίλη Ρώτα και το Θεατρικό Σπουδαστήριο, στάθηκαν για τον ίδιο σχολείο αγώνα, που του δίδαξαν όχι μόνο θέατρο αλλά και στάση ζωής. Η μαχητικότητα, η πίστη στον αγώνα για τα δίκια του λαού και το υψηλό ήθος, που σταθερά καλλιεργούνταν σ' αυτό το «καταφύγιο», αλλά και «φυτώριο» ανάπτυξης της ΕΠΟΝ, δεν μπορούσαν παρά να επιδράσουν καταλυτικά στην απόφασή του να ενταχθεί στο ΕΑΜ της Λακωνίας.

Έχοντας επιλέξει το δύσκολο δρόμο του αγώνα, δε συμμετείχε σ' αυτόν μόνο με τη φυσική παρουσία του. Από νωρίς έβαλε στην υπηρεσία του και την τέχνη του. Εγραφε, σκηνοθετούσε κι έπαιζε δικά του έργα. Μεταξύ των έργων που παρουσίασε η θεατρική ομάδα του «Φιλοπρόοδου Λαϊκού Ομίλου Γαργαλιάνων» (ΦΛΟΓΑ) - στο πλαίσιο του οποίου το ΕΑΜ και η ΕΠΟΝ είχαν συγκροτήσει ορχήστρα, χορωδία, θεατρικές και αθλητικές ομάδες - ήταν και το μονόπρακτο του Νότη Περγιάλη «Από το θάνατο στη ζωή», το οποίο μετά την απελευθέρωση, ανέβηκε ως τρίπρακτο πια, στη Σπάρτη. Κείμενα με την υπογραφή του φιλοξενήθηκαν και στο περιοδικό της ΕΠΟΝ «Νέα Γενιά», μετά την απελευθέρωση.

- Όμορφη δεν είναι η ζωή Κατερίνα;

- Καλή είναι... 

Ηρώ Κυριακάκη και Ν. Περγιάλης στα “Κόκκινα φανάρια” 
Πηγή φωτο: retromaniax

Μέσα σε δύσκολα χρόνια και καιρούς, με το τέλος του εμφυλίου, ο Νότης Περγιάλης γράφει θεατρικά κείμενα και ποιήματα που απαντούν στη δίψα του φτωχού κόσμου για μια καλύτερη ζωή, συνεργαζόμενος με διάφορους θιάσους ΕΑΜιτών επίσης θιασαρχών. Από τη συνεργασία του με τον συναγωνιστή του Μάνο Κατράκη και το «Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο», αξίζει να ξεχωρίσουμε τα έργα του, όπως «Το κορίτσι με το κορδελάκι» και η «Αντιγόνη της Αντίστασης», που γνώρισαν μεγάλη επιτυχία και αγκαλιάστηκαν με θέρμη από το λαϊκό κοινό, αφού τα έργα αυτά - όπως και άλλα του Περγιάλη - απαντούν στη λαχτάρα του λαού για ανάταση, κρατώντας ψηλά το αγωνιστικό φρόνημα, όπως και οι ηρωίδες του έργου.

ΤΙ ΝΑ ΤΗΝ ΚΑΝΩ ΤΗ ΧΑΡΑ - Στίχοι: Νότης Περγιάλης

Ο Νότης Περγιάλης μένει συνεπής και πιστός απέναντι στις αξίες και τα ιδανικά του μέχρι τέλους. Ακουμπώντας την ψυχή του λαϊκού, απλού κόσμου. Στο τραγούδι για το μπλόκο της Καισαριανής, που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης, τραγουδά τον ηρωισμό αλλά και το θρήνο του λαού «Λευτέρη, με τα γαλανά τα μάτια και την ομορφιά, τους τοίχους που μπογιάτιζες πες μου την ύστερη στιγμή τι βρήκες και ζωγράφισες, και το κοιτάν στη γειτονιά και κλαίνε στο Παγκράτι;». Στα «Γκρεμισμένα σπίτια», που μελοποίησε ο Γιάννης Μαρκόπουλος, προβάλλει τη ζωή και τους πόθους της φτωχολογιάς. Στο «Λεβέντης εροβόλαγε», που μελοποίησε πάλι ο Μίκης Θεοδωράκης, τραγουδά την ομορφιά της περήφανης και ανυπόταχτης στάσης ακόμη και μπροστά στο θάνατο.

ΓΚΡΕΜΙΣΜΕΝΑ ΣΠΙΤΙΑ - Στίχοι: Νότης Περγιάλης

Ο Ν. Περγιάλης, άνθρωπος πολιτικοποιημένος, συμμετέχοντας ενεργά στους αγώνες στου λαού, στην πάλη για την ειρήνη, στάθηκε πάντα κοντά και στις δύσκολες μάχες του ΚΚΕ, δηλώνοντας τη στήριξή του. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια του, στο «Ριζοσπάστη» για την εναντίωσή του απέναντι στο αντικομμουνιστικό μνημόνιο που προωθούνταν το 2006 από την ΕΕ.

Ο Νότης Περγιάλης με τη Τζένη Καρέζη και τον
Κώστα Καζάκο στην "Ερωτική Συμφωνία" 
πηγή φωτο: retromaniax

«Τα μονοπάτια στα βουνά υπάρχουν ακόμα... Εμείς, σα λαός, δε σκύψαμε το κεφάλι και ούτε πρόκειται να το σκύψουμε. Είμαστε λαός που θυμώνει και δεν ξεχνάει. Είναι ακατανόητο τι κατεργάζονται για τους λαούς. Καινούρια αίματα; Καινούριες περιπέτειες και διώξεις; Δε θα περάσουν αυτά. Υπάρχει τεράστια πείρα στους λαούς. Οι λαοί ξέρουν να αμυνθούν. Υπάρχει ο λόγος που δε σβήστηκε ακόμα ούτε από τα δέντρα, ούτε από τις πολιτείες, ούτε από τα χωριά. Αν έρθει άλλος ένας τρόπος για να καταπιέσουν τους λαούς, δε θα περάσει. Γιατί οι λαοί ξέρουν...».

Ο Νότης Περγιάλης απαγγέλει ποίημα του Νίκου Καββαδία:

Στάθηκε πάντα ορθός σε κάθε δυσκολία της ζωής, χωρίς ποτέ να προδώσει την αληθινή αποστολή της Τέχνης, να οργανώνει τα αισθήματα των ανθρώπων για μια αντάξιά τους ζωή. Η αγάπη του για το θέατρο και τους απλούς ανθρώπους του μόχθου, τον ώθησε να δημιουργήσει το υπαίθριο αμφιθέατρο, στους Αγίους Θεοδώρους, όπου και συγκρότησε τον ερασιτεχνικό του θίασο, ανεβάζοντας έργα που δεν συγκινούν μόνο, αλλά και διδάσκουν ανθρωπιά.

(Το κείμενο είναι από ομιλία-χαιρετισμό της Βαγγελιώς Κυριαζίδου, μέλους του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ του ΚΚΕ, στην εκδήλωση με αφορμή τη συμπλήρωση 5 χρόνων από το θάνατο του Νότη Περγιάλη, που πραγματοποιήθηκε στους Αγίους Θεοδώρους, περιοχή όπου πέρασε πολλά χρόνια από τη ζωή του. Δημοσιεύτηκε στο Ριζοσπάστη).

Επιλογή φωτογραφιών και βίντεο:  Οικοδόμος