«Οι πολιτικοί πρόσφυγες δεν σας συγχαίρουν για το έργο σας» (Κριτική για την ταινία «FILS DE GRÈCE»)

Η αναγνώστρια του ιστολογίου Βούλα Καραμπίδου, παιδί πολιτικών προσφύγων η ίδια, με επιστολή που μας έστειλε αναφέρεται στη νέα ταινία του Διον. Γρηγοράτου.

«FILS DE GRÈCE»

 

Ονομάζομαι Βούλα Καραμπίδου. Κατάγομαι από οικογένεια ανταρτών πολιτικών προσφύγων στην Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας. Η ίδια γεννήθηκα στην πόλη Πέρνικ όπου και έζησα μέχρι τα 17 μου χρόνια, οπότε και ακολούθησα τους γονείς μου στην Ελλάδα.

Με μία παρέα φίλων γυναικών πολιτικών προσφύγων από την Βουλγαρία, Πολωνία, Ρουμανία  και Σοβιετική Ένωση, πληροφορηθήκαμε για την δημιουργία ταινίας με αναφορά στο παιδοσώσιμο και με μεγάλη αγωνία περιμέναμε την προβολή της στους κινηματογράφους.

Μπαίνω στον κόπο να γράψω αυτήν την κριτική για την ταινία απευθυνόμενη στον δημιουργό της ταινίας κ. Διονύση Γρηγοράτο, επειδή η ταινία όχι απλώς δεν μας ικανοποίησε, όχι μόνο διέψευσε κάθε προσδοκία μας, αλλά και γιατί θεωρούμε το περιεχόμενο της και «την πολιτική των ίσων αποστάσεων», άκρως συκοφαντική και διαστρεβλωτική των πραγματικών γεγονότων. 

Επειδή στην έρευνα σας πολλά ιστορικά γεγονότα τα παραβλέψατε είτε άθελα σας είτε σκόπιμα θα θέλαμε να σας γνωστοποιήσουμε τα εξής:

1.Τα τριάντα περίπου χιλιάδες παιδιά  που ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας αποφάσισε να τα διασώσει, μεταφέροντας τα από τα πεδία της μάχης στο ασφαλές καταφύγιο των Λαϊκών Δημοκρατιών, ήταν παιδιά ανταρτών και μετακινήθηκαν με την έγκριση των γονιών τους -και όπου δεν υπήρχαν, των στενότερων συγγενών-για να σωθούν από τις υπάρχουσες πολεμικές συνθήκες. Τα θέριζε η πείνα, οι αρρώστιες, οι ψείρες, ο τρόμος επίθεσης των Μάηδων, του στρατού και από  τις αεροπορικές επιθέσεις των αμερικανών με βόμβες ΝΑΠΑΛΜ.

2.Αγώνα δρόμου έκαναν και οι επιτροπές της Φρειδερίκης οι οποίες άρπαζαν  τα παιδιά των ανταρτών  για να δημιουργήσουν τα νέα σώματα γενίτσαρων στα Ιωάννινα, στην Κέρκυρα, στην Καβάλα και αλλού.

3. Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας και η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση φρόντισαν να  φύγουν τα παιδιά συγκροτημένα και  οργανωμένα. Φιλοξενήθηκαν σε παλάτια, πύργους και επαύλεις. Τα παιδιά αυτά, ΟΛΑ πήγαν σχολείο, έμαθαν τέχνες, σπούδασαν. Δημιούργησαν οικογένειες, έκαναν παιδιά και εγγόνια τα οποία επίσης σπούδασαν και  απόκτησαν πολύπλευρη μόρφωση. 

Μας έκανε εντύπωση το ύφος, το ήθος και οι χαρακτήρες των πολιτικών προσφύγων στην ταινία σας. Επειδή είμαι πολιτικός πρόσφυγας και συναναστρέφομαι με πολιτικούς πρόσφυγες, θέλω να σας τονίσω ότι ήμαστε άνθρωποι αγωνιστές, που επιστρέψαμε με εφόδια μόρφωσης, επαγγελματικά και πολιτιστικά.

Ως χαρακτήρες στην πλειονότητα μας ήμαστε δυναμικοί, εργατικοί, τολμηροί και για αυτό προκόψαμε και μετά την επιστροφή  μας στην πατρίδα, παρά της αντίξοες καπιταλιστικές συνθήκες στην Ελλάδα.   

Στο «DNA» και στην ανατροφή που πήραμε από τους γονείς μας και το σοσιαλιστικό σύστημα που μας γαλούχησε, εξακολουθεί να υπάρχει αγωνιστικότητα γι αυτό  ακόμα και σήμερα οι περισσότεροι βρισκόμαστε στην πρώτη γραμμή των ταξικών αγώνων του λαού μας με ανοικτό το πρόσωπο και την καρδιά μας, χωρίς κουκούλες.

Με το υλικό που διαθέτατε θα μπορούσατε να φτιάξετε μια ταινία που θα σας έδινε μια θέση ανάμεσα στους τίμιους καταγραφείς της Ιστορίας. Δυστυχώς όμως επιλέξατε να γίνετε αρεστός στους επίσημους παραχαράκτες της Ιστορίας.

Οι πολιτικοί πρόσφυγες δεν σας συγχαίρουν για το έργο σας.

Παραθέτω ορισμένα αποσπάσματα από διηγήσεις μαχητριών του ΔΣΕ και παιδιών στα οποία το παιδοσώσιμο του Δ.Σ.Ε. έδωσε την ευκαιρία να μεγαλώσουν στις πρώην Λαϊκές Δημοκρατίες. Στις μαρτυρίες τους βασίστηκε  το θεατρικό έργο  «Με την σκέψη στην πατρίδα» της Ιωάννας Στεφανίδου. 

Το 1948 μπορεί να ήταν μικρά τα παιδιά για  να μπορούν να μιλήσουν, μα σήμερα κύριε Γρηγοράτε μπορούν και λένε :

 « Να γράψω τη βιογραφία μου;

   Είναι ίδια με όλων αυτών των τότε παιδιών (1948-1949) που φύγανε απ’ την Ελλάδα λόγου πολέμου, το λεγόμενο «παιδομάζωμα».

   Ναι, μας φιλοξένησαν οι Ανατολικές χώρες. Άνοιξαν τις αγκαλιές τους και μας έδωσαν όλα όσα έπρεπε να έχει ένα παιδί, μακριά από Πατρίδα και γονείς.

Στα Έμπεδα, Δ.Σ. Έβρου, συγκεντρωθήκαμε πολλά παιδιά. Φεύγαμε για να σωθούμε από τους βομβαρδισμούς και το παιδομάζωμα της Φρειδερίκης. Στα σύνορα Βουλγαρίας – Ελλάδας μας περίμεναν βουλγάρικα αυτοκίνητα για να μας πάνε στη φιλόξενή τους χώρα….

  ….. Έτυχε κι εγώ να απολαύσω όλα τα αγαθά των χωρών που έζησα (Βουλγαρία, Ουγγαρία, Σοβιετική Ένωση). Πάντα με το όνειρό μου (που εκπληρώθηκε) να σπουδάσω υποκριτική. Και φτάνοντας στη Σοβιετική Ένωση  το 1954, όπου αντάμωσα με τον πατέρα μου ύστερα από πολλά χρόνια στην πόλη Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν, είχα την τύχη την ίδια κιόλας χρονιά να μπω στο Πανεπιστήμιο Υποκριτικής της Τασκένδης.

….Το θέατρό μας έγινε ερασιτεχνικό, με βάση εμάς που τελειώσαμε το πανεπιστήμιο, χωρίς καμία αμοιβή. Δουλεύαμε στις δουλειές μας και τα απογεύματα τρέχαμε να κάνουμε πρόβες για την παράσταση που ετοιμάζαμε.

   Αυτό γινόταν όχι γιατί μονάχα Αγαπούσαμε το θέατρο αλλά και γιατί έπρεπε να συμβάλλουμε και στην πολιτιστική διαπαιδαγώγηση των παιδιών μας που γεννήθηκαν στην Τασκένδη. Έπρεπε να μάθουν ήθη και έθιμα, λογοτεχνία και δραματουργία.

  Δέσποινα Πεϊκου - ηθοποιός, παιδαγωγός, χοροδιδάσκαλος και δασκάλα της ελληνικής γλώσσας στην Τασκένδη της Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Ουζμπεκιστάν

«…Ευχαριστούμε τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες που μας αγάπησαν και φρόντισαν χιλιάδες παιδιά, τα γλίτωσαν απ΄ τις βόμβες, θεράπευσαν εκατοντάδες μαχητές, φρόντισαν για τη μόρφωση τους, τους τοποθέτησαν σε εργοστάσια, τεχνικές σχολές, ακόμη και οι ανάπηροι βρήκαν δουλειά ανάλογα με τις αναπηρίες τους.

…Οι πρόσφυγες  δούλεψαν συνειδητά και τίμια ξεπερνούσαν το καθημερινό τους πλάνο. Πήραν μετάλλια  χρυσά, αργυρά και χάλκινα, χρηματικά ποσά, δωρεάν παραθέριση σε λουτρά και στο εξωτερικό. ..» Απόσπασμα από το βιβλίο «Γαρέφω»

Φρεγγίδου -Μητρολιού Ελπίδα (Γαρέφω)–μαχήτρια του ΔΣΕ, Υπολοχαγός Πεζικού , Υπολοχαγός Υγειονομικής Υπηρεσίας,  Πολιτική Πρόσφυγας στη Λαϊκή Δημοκρατία της  Τσεχοσλοβακίας

«….Στην Μπερκόβιτσα καθίσαμε γύρω στους 10 μήνες και από εκεί φύγαμε για τον Παιδικό Σταθμό του Σλίβεν με 450 παιδιά, από 7 χρονών έως 17-18 χρονών, ελληνόπουλα.  Το κόμμα όρισε  τον Βασίλη τον  άνδρα μου, ως υπεύθυνο στους παιδικούς σταθμούς, και εμένα στο βοηθητικό προσωπικό. Στο Σλίβεν καθίσαμε 9 μήνες, αφού πρώτα προωθήσαμε 100 παιδιά από τα μεγαλύτερα σε τεχνικές σχολές στην Ανατολική Γερμανία. Μετά από το Σλίβεν  πήγαμε στον Παιδικό Σταθμό του Καρλόβου με περίπου 700 παιδιά  διαφόρων  ηλικιών. Από κι 200 παιδιά μεταφέρθηκαν  στην Τσεχοσλοβακία. Μετά από το Κάρλοβο  στο Πάβελ Μπάνια, επίσης στον Παιδικό Σταθμό με 500 παιδιά διαφόρων  ηλικιών.

Τα περισσότερα ήταν ορφανά, ιδιαίτερα από πατέρα. Είχαν σκοτωθεί. Αυτό που κάναμε ήταν παιδοσώσιμο, τα γλιτώσαμε.  Τα παιδάκια μας είχαν την καλύτερη τροφή. Είχαν και του πουλιού το γάλα.

   Συνολικά στους Παιδικούς Σταθμούς δουλέψαμε γύρω στα 3 χρόνια. Από το 1949 έως το 1951 και πρέπει να το σημειώσω αυτό, γιατί ήταν η πραγματικότητα.  Δουλέψαμε στου Παιδικούς Σταθμούς χωρίς αμοιβή. Για τα παιδιά μας, τα ελληνόπουλα. Χαλάλι τους.»

 Αθανασία Τσίκουλα –ΕΠΟΝιτισσα, μαχήτρια του ΔΣΕ, συνταξιούχος γεωπόνος, Πολιτική Πρόσφυγας στη Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας.

«…Είμαι παιδί του εμφυλίου πολέμου από το χωριό Μάνη-Έβρου, που έχει πάνω από 100 νεκρούς πατριώτες. Εμάς δεν μας πήρανε οι αντάρτες με το ζόρι. Μας ανάγκασε η ίδια η κατάσταση. Αναγκαστήκαμε  να αφήσουμε το σπίτι μας, -μαζί με την μητέρα μας και τέσσερα ανήλικα και παππούδες. Μας ανάγκασε η μεγάλη τρομοκρατία.

Κάθε μέρα να χτυπάνε την πόρτα και να ψάχνουνε τον πατέρα μου, να ρωτάνε που βρίσκετε, να στήνουνε στον τοίχο τον παππού μου και το αδερφάκι μου δύο χρονών, με το όπλο απέναντι και να κράζουνε σαν τα μαύρα κοράκια και να ρωτάνε ¨που είναι ο γιός σου, θα σας σκοτώσουμε όλους¨. Ο πατέρας μου είχε είδη σκοτωθεί, δεν το ξέραμε. Να ξυλοκοπούνε  τη μητέρα μου  σε γάμο στην γειτονιά. Αυτά και πολλά άλλα μας αναγκάσανε να εγκαταλείψουμε το χωριό. 

Το βράδυ που φύγαμε γινότανε μεγάλη μάχη. Ένα μέρος των ανταρτών κρατούσε τη μάχη με τους Μάηδες και το στρατό,(στο χωριό είχαμε πολύ στρατό) και ένα μέρος των ανταρτών προσπαθούσε να γλυτώσει τις οικογένειες που καθημερινά υποφέρανε και τρομοκρατούνταν. Το βράδυ εκείνο καιγότανε το χωριό. Οι αντάρτες, μας ανεβάσανε σε κάρα και με πολύ μεγάλη δυσκολία καταφέρανε μέσα από το φλεγόμενο χωριό να μας απομακρύνουνε και να μας γλιτώσουν κυριολεκτικά μέσα από τη φωτιά. Στο κάρο που ήμουνα εγώ είχαμε μία μάνα που σκοτώθηκε μπροστά στα μάτια του παιδιού της που τραυματίστηκε.

Φτάσαμε στην Λ. Δ. Βουλγαρίας. Το βουλγάρικο κράτος, ο βουλγάρικος λαός , παρ΄ όλες της δυσκολίες που είχε ύστερα από τον πόλεμο, μας μεγάλωσε, μας σπούδασε, μας έκανε ανθρώπους.

Μεγαλώσαμε σε παιδικούς σταθμούς χωρίς να μας λείψει τίποτε: υγεία, παιδία, ψυχαγωγία και αργότερα εργασία.

Σχεδόν όλα τα παιδιά πήραμε ανώτατη και ανώτερη μόρφωση.

Μ αυτά τα εφόδια επαναπατριστήκαμε και δυστυχώς εδώ στην Πατρίδα μας, λίγοι βρήκαμε δουλειά πάνω στο επάγγελμα μας. Έτοιμοι επιστήμονες χωρίς να ξοδέψει το ελληνικό κράτος ούτε δεκάρα, δεν μπόρεσε να μας αξιοποιήσει.

 Αυτά είναι τα παιδιά του εμφυλίου πολέμου που ζήσανε και μεγαλώσανε στις Λαϊκές Δημοκρατίες.»

    

 Βασιλική Μερτζανίδου- Χατζήπαπα- Απόφοιτος της Παιδαγωγικής Σχολής «Ν. Κρούπσκαγια» στη Σόφια, νηπιαγωγός, Πολιτική Πρόσφυγας στη Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας.

Βούλα Καραμπίδου

Θεσσαλονίκη