Το ... επίδομα γαλοπούλας και η αύξηση της παραγωγικότητας

Με τα πρωτοχρονιάτικα δώρα και τις έκτακτες παροχές μιας βιομηχανίας στους εργαζόμενους, ο «Ριζοσπάστης» είχε ασχοληθεί και πέρυσι. Τότε, ο βιομήχανος είχε μοιράσει στους εργαζόμενους «μπόνους» και δώρα ύψους 2,5 εκατ. ευρώ. Το ίδιο επαναλήφθηκε και φέτος. Βιομηχανία δαπάνησε 2,85 εκατ. ευρώ, αν και αυτή τη φορά, η ...γαλαντομία της δε γνώρισε την ίδια προβολή με πέρσι από τα αστικά ΜΜΕ.

Μεταξύ άλλων, μοίρασε στους εργαζόμενους επίδομα «γαλοπούλας» και δώρα στα παιδιά όσων σπουδάζουν, έκτακτη οικονομική ενίσχυση και «επίδομα παρουσίας» 800 ευρώ, το οποίο δικαιούνται όσοι δεν έλειψαν ούτε μία μέρα από τη δουλειά τη χρονιά που πέρασε. Αυτό το τελευταίο το κρατάμε, γιατί συνδέεται άμεσα με την παραγωγικότητα της εργασίας, την οποία ο ίδιος ο βιομήχανος ξεχώρισε ως έναν από τους παράγοντες που επιδρούν καθοριστικά στην υψηλή κερδοφορία της επιχείρησης.

Οι διαπιστώσεις που κάναμε και πέρσι, ισχύουν στο ακέραιο: Η βιομηχανία «επιστρέφει» στο προσωπικό της ένα ελάχιστο μέρος της υπεραξίας που απέσπασε στη διάρκεια της χρονιάς από τη δουλειά των εργαζομένων. Επιλέγει μάλιστα να δώσει αυτά τα λεφτά με τη μορφή «έκτακτης ενίσχυσης» και όχι μόνιμης αύξησης στους μισθούς (πέρα από 100 ευρώ μεικτά που δίνει σαν αύξηση σε όσους έχουν μεικτό μηνιαίο μισθό μέχρι 2.800 ευρώ).

Οι πραγματικές ανάγκες των εργαζομένων, όμως, ξεπερνούν κατά πολύ αυτά που μπορεί να καλύψει το έκτακτο επίδομα (κλιμακωτά, από 700 έως 2.400 ευρώ). Επιπλέον, οι ανάγκες αυτές δεν είναι «εφάπαξ», αλλά κατανέμονται σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Αρα, μπορεί το έκτακτο επίδομα και τα άλλα δώρα να δίνουν μια κάποια ανάσα από τις πολλές υποχρεώσεις, δε λύνουν όμως τα οξυμένα προβλήματα που προκαλεί στους εργαζόμενους το συνολικό πλαίσιο της αντιλαϊκής πολιτικής (υψηλή φορολογία, ακρίβεια, κόστος Υγείας κ.ά.).

Διεύρυνση της παραγωγής

Για να δούμε όμως ορισμένα οικονομικά στοιχεία που αφορούν στον όμιλο και είναι χρήσιμα για να ερμηνεύσουμε τη «γενναιοδωρία» του προς τους εργαζόμενους: Από το 2000, η εταιρεία έχει υπερτετραπλασιάσει τον κύκλο εργασιών της, από 147 εκατ. ευρώ σε 630 εκατ. ευρώ το 2012 και σε 720 εκατ. ευρώ το 2013.

Η διεύρυνση αυτή της παραγωγής δε θα μπορούσε να γίνει με άλλον τρόπο, πέρα από την επένδυση μέρους της υπεραξίας που αποσπά κάθε χρόνο η εταιρεία από τους εργαζόμενους. Το «καμάρι», δηλαδή, του βιομήχανου, όπως και κάθε άλλου επιχειρηματία, είναι φτιαγμένο αποκλειστικά από τον ιδρώτα των εργαζομένων. Το γεγονός, εξάλλου, ότι έχει υπερτετραπλασιαστεί ο κύκλος των εργασιών τα τελευταία 13 χρόνια, σημαίνει ότι έχει πολλαπλασιαστεί και η μάζα της υπεραξίας. Μπροστά στο μέγεθος αυτής της απλήρωτης δουλειάς, τα 2,85 εκατ. ευρώ που δαπάνησε η εταιρεία για επιδόματα και δώρα την Πρωτοχρονιά είναι κυριολεκτικά «αντίδωρο» που μοιράζει ο παπάς στην εκκλησία...

Είναι η μεγαλύτερη βιομηχανία και ο πρώτος εξαγωγέας του κλάδου της. Ταυτόχρονα, είναι και μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες βιομηχανίες του κλάδου της στον κόσμο. Κατέχει το 0,32% της παγκόσμιας κατανάλωσης και διακινεί πάνω από το 80% της συνολικής παραγωγής σε περίπου 65 χώρες του εξωτερικού (Δυτική και Ανατολική Ευρώπη, Βόρεια Αμερική, Μέση Ανατολή, Αφρική, Απω Ανατολή).

Ο όμιλος απασχολεί περίπου 500 εργαζόμενους, είναι ο πρώτος εξαγωγέας προϊόντων του είδους με συνολικές πωλήσεις 720 εκατ. ευρώ και κέρδη (προ φόρων) ύψους 67,8 εκατ. ευρώ το 2013. Το 2014, ήταν η πιο κερδοφόρα χρονιά στην ιστορία της εταιρείας.

Παράλληλα με την εξαγωγή προϊόντων, η εταιρεία κάνει και εξαγωγή κεφαλαίων: Το 2007, το γραφείο στη Βουλγαρία αναβαθμίστηκε σε εισαγωγική εμπορική εταιρεία. Το 2008, η καπνοβιομηχανία ίδρυσε μια θυγατρική εταιρεία στην Τουρκία, την «Karelia Tutun ve Ticaret A.S.» και την ίδια χρονιά, απέκτησε από την «Altadis S.A.» το σήμα πούρων «Backwoods», ειδικά για την ελληνική αγορά και τα καταστήματα αφορολογήτων ειδών της χώρας.

Μείωση πωλήσεων, αύξηση κερδών

Ας δούμε πώς περιέγραψε ο ίδιος ο βιομήχανος τα επιτεύγματα του ομίλου, ανακοινώνοντας στους εργαζόμενους τα πρωτοχρονιάτικα επιδόματα και τις άλλες παροχές. Οπως είπε σε εκδήλωση, που έγινε την παραμονή της Πρωτοχρονιάς στο εργοστάσιο στην Καλαμάτα, το 2014 υπήρξε μείωση του όγκου πωλήσεων των προϊόντων του ομίλου στην ελληνική και τη διεθνή αγορά, της τάξης του 10,5%.

Στην Ελλάδα, η πτώση ήταν της τάξης του 1,3%. Επειδή όμως η συνολική πτώση στις πωλήσεις των προϊόντων του είδους της άγγιξε το 5%, το μερίδιο της εταιρείας αυξήθηκε κατά 1% και συνολικά ανήλθε στο 12,5% της ελληνικής αγοράς. Δηλαδή, οι πωλήσεις στο σύνολο έπεσαν, αλλά ο όμιλος όχι μόνο δεν έχασε θέσεις στην αγορά έναντι των ανταγωνιστών του, αλλά ενίσχυσε και τη θέση του, διατηρώντας την πρωτιά στη διακίνηση προϊόντων της στην Ελλάδα, με αυξημένη μάλιστα κερδοφορία.

Σημαντικός παράγοντας γι' αυτό ήταν και οι εξαγωγές που κάνει η εταιρεία. Παρά το γεγονός ότι η πτώση στις διεθνείς πωλήσεις ήταν της τάξης του 11%, ο όμιλος κατέγραψε πολύ καλά αποτελέσματα στις περισσότερες χώρες της ΕΕ, στα Βαλκάνια, όπως και στις αγορές duty free της Τουρκίας, της Μέσης Ανατολής και της Κίνας. Επιπρόσθετα, η «χασούρα» από τη συνολική πτώση των πωλήσεων εξουδετερώθηκε και με το παραπάνω από την αύξηση στις πωλήσεις των πιο κερδοφόρων σημάτων της εταιρείας, των προϊόντων δηλαδή που (έστω και συγκυριακά) αποφέρουν στον όμιλο μεγαλύτερο από το μέσο ποσοστό κέρδους.

Σύμφωνα με την εταιρεία, στα κέρδη συνέβαλαν επίσης οι καλύτερες τιμές που πέτυχε στη διαπραγμάτευση με τους καπνοπαραγωγούς για τις πρώτες ύλες, που σημαίνει ακόμα χαμηλότερες τιμές παραγωγού. Εμείς θα συμπληρώναμε την αλλαγή του τρόπου διακίνησης των τσιγάρων και προμήθειας από τα σημεία πώλησης, αλλά και τη μείωση του ποσοστού κέρδους των περιπτεράδων, που έπεσε κοντά στο 3%, συνθλίβοντας χιλιάδες μικροεπιχειρηματίες.

Κατά τ' άλλα, η εταιρεία καυχιέται ότι «το διάστημα 2013 - 2014 συνεισέφερε περί τα 800 εκατ. ευρώ στα δημόσια ταμεία μέσω έμμεσων και άμεσων φόρων, περί τα 14,5 εκατ. ευρώ μέσω ασφαλιστικών εισφορών, ενώ το συναλλαγματικό κέρδος από τις εξαγωγές απέφερε το ποσό των 330 εκατ. ευρώ». Κάθε ένα ευρώ από αυτά τα ποσά είναι μέρος της υπεραξίας που απέσπασε από τη δουλειά των εργαζομένων. Πέραν όλων των άλλων, δείχνουν και τον τεράστιο πλούτο που παράγουν οι εργαζόμενοι με τη δουλειά τους, τον οποίο όμως καρπώνεται ο εργοδότης, αυτός δηλαδή που κατέχει τα μέσα παραγωγής.

Υψηλή παραγωγικότητα

Ο ίδιος ο βιομήχανος είπε στην ομιλία του ότι στην κερδοφορία του ομίλου συνέβαλε η αυξημένη παραγωγικότητα του εργοστασίου και των εργαζομένων. Σε αυτό συνέβαλαν τόσο οι συνεχείς επενδύσεις, «όσο και τα προνομιακά προγράμματα έκτακτων παροχών προς τους εργαζόμενους».

Εμμεσα, ο βιομήχανος ομολόγησε και τη σκοπιμότητα που έχουν οι πρωτοχρονιάτικες παροχές και τα επιδόματα: Να διατηρήσουν σε υψηλά επίπεδα και να αυξήσουν την «εθελοντική» προσφορά των εργαζομένων στην εντατικοποίηση της δουλειάς τους. Αυτό, σε συνδυασμό με άλλα μέτρα που αφορούν στον εκσυγχρονισμό των μέσων παραγωγής και την οργάνωση της εργασίας, αυξάνουν το ποσοστό της υπεραξίας που αποσπά ο εργοδότης στη διαδικασία της παραγωγής.

Οπως αναφέρθηκε πιο πάνω, ανάμεσα στα «μπόνους» που μοίρασε πρωτοχρονιάτικα ο όμιλος, ήταν και το «επίδομα παρουσίας», ύψους 800 ευρώ, που πήραν όσοι δεν έλειψαν ούτε μια μέρα από τη δουλειά. Ποιοι είναι αυτοί; Προφανώς είναι οι εργαζόμενοι που δεν έκαναν ούτε μια μέρα απεργία, που, ενώ ήταν άρρωστοι, πήγαν κανονικά στο μεροκάματο και πάει λέγοντας. Η εταιρεία, δηλαδή, ανταμείβει εκείνους τους εργαζόμενους που αποτελούν πρότυπο για την προσήλωσή τους στους στόχους του ομίλου. Αυτοί είναι για την εταιρεία και οι πιο παραγωγικοί.

Αυτό το πρότυπο εργαζόμενου, όμως, προβάλλει και η πλειοψηφία στο επιχειρησιακό σωματείο. Η ομιλία που έκανε στην ίδια εκδήλωση ο πρόεδρος του σωματείου δεν έχει σε τίποτα να ζηλέψει από όσα θα έλεγε ένα οποιοδήποτε διευθυντικό στέλεχος της εταιρείας.

Είπε ανάμεσα σε άλλα: «Τη χρονιά που σε λίγο περνάει στην ιστορία δεν κάναμε ρεκόρ στις ποσότητες που διαθέτουμε στην ελληνική και παγκόσμια αγορά (...) Είναι ένα γεγονός που εκ πρώτης όψεως μας στενοχωρεί, γιατί πρέπει να ομολογήσουμε ότι είχαμε συνηθίσει να καταρρίπτουμε τις προηγούμενες επιδόσεις μας. Αν όμως δούμε πιο προσεκτικά την πορεία μας, κάτι που θα κάνει λεπτομερέστερα ο κ. Ανδρέας, θα διαπιστώσουμε ότι συνεχίζουμε να είμαστε η εταιρεία των ρεκόρ.

Σε μία επιχείρηση δεν αρκεί μόνο να ανέβεις στην κορυφή αλλά να κρατηθείς εκεί. Και εμείς όχι μόνο παραμένουμε στην κορυφή, αλλά είμαστε και με αναμμένες μηχανές για νέους ορίζοντες. Είμαστε σίγουροι ότι η διοίκηση της εταιρείας θα κάνει ό,τι ακριβώς απαιτείται, σε επενδυτικές και προωθητικές κινήσεις, ώστε η πορεία μας και τα επόμενα χρόνια να είναι επιτυχής και να αποτελεί παράδειγμα προς θαυμασμό και μίμηση.

Οι εργαζόμενοι διατήρησαν την παραγωγικότητα της εργασίας τους σε υψηλά επίπεδα, και αυτό είναι κάτι που πρέπει να μας κάνει υπερήφανους, αλλά και υπεύθυνους, ώστε όχι μόνο να διατηρηθεί, αλλά και να αυξηθεί την επόμενη χρονιά. Στη ζωή τίποτα δεν είναι στατικό και συνεχώς υπάρχουν νέες προκλήσεις τις οποίες πρέπει να αντιμετωπίζουμε με επιτυχία. Δεν πρέπει επίσης να εφησυχάζουμε στις δάφνες των επιτυχιών μας, αλλά να θέτουμε ολοένα και μεγαλύτερους στόχους, γιατί και τους μπορούμε και τους αξίζουμε».

Δεν υπάρχουν κοινά συμφέροντα

Σε ένα πράγμα έχει δίκιο ο πρόεδρος του σωματείου. Οτι τίποτα δεν είναι στατικό. Και όπως σήμερα η εταιρεία αξιοποιεί την κυρίαρχη θέση που κατέχει στην αγορά για να αυξήσει με επιδόματα και δώρα την παραγωγικότητα των εργαζομένων, αύριο, αν η κερδοφορία μειωθεί ή ο ανταγωνισμός προκαλέσει ανακατατάξεις, θα τους ζητήσει θυσίες πολλαπλάσιες από αυτά που σήμερα τους δίνει. Ας ρωτήσουν τους πρώην εργαζόμενους στα εργοστάσια του Λαναρά, ή στη «Χαλυβουργία» του Μάνεση στο Βόλο να τους πουν γι' αυτό.

Σε κάθε περίπτωση, όταν οι εργαζόμενοι μιας επιχείρησης ταυτίζονται με το αφεντικό τους, μόνο ζημιά κάνουν στον εαυτό τους και συνολικά στην εργατική τάξη και στο κίνημα. Για ό,τι κομπάζει ο βιομήχανος, είναι δικός τους κλεμμένος ιδρώτας. Μπροστά του, τα δώρα και τα επιδόματα είναι ένας κόκκος άμμου. Από αυτήν τη σκοπιά, δεν κάθονται στην ίδια μεριά της βάρκας με τον βιομήχανο, ο οποίος ενδιαφέρεται μόνο για τα κέρδη του. Αυτά, όμως, προϋποθέτουν τη «συστράτευση» των εργαζομένων στους στόχους που βάζει η εταιρεία κι αυτή προσπαθεί να διασφαλίσει ο εργοδότης, με τα δώρα και τα έκτακτα επιδόματα.

Ριζοσπάστης