«ΕΝΟΙΚΙΑΣΗ» ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ - Εργαλείο υπερεκμετάλλευσης στα χέρια των καπιταλιστών

Το καθεστώς της «ενοικιαζόμενης» εργασίας, στο οποίο ήθελε να ρίξει τις εργαζόμενες η «Εθνική Ασφαλιστική», δημιουργεί όρους παραπέρα ελαστικοποίησης των εργασιακών σχέσεων, συντελεί στην ουσιαστική κατάργηση κάθε συλλογικής σύμβασης, εντείνει την εκμετάλλευση εργαζομένων και ανέργων.

Το πεδίο λειτουργίας των λεγόμενων «Εταιριών Προσωρινής Απασχόλησης» («ΕΠΑ», καταγεγραμμένες στη λαϊκή γλώσσα ως «δουλεμπορικά γραφεία»), μέσω των οποίων «ενοικιάζονται» εργαζόμενοι σε άλλες επιχειρήσεις, διεύρυνε ο νόμος 4254/2014 που ψηφίστηκε τον περασμένο Μάρτη. Οι «ΕΠΑ» δεν είναι καινούργιο «φρούτο» στην Ελλάδα και πολύ περισσότερο στην ΕΕ.

Σύμφωνα με την Οικονομική Εκθεση 2012 (βασισμένη σε στοιχεία του 2010) της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Γραφείων Ευρέσεως Εργασίας (οι «ΕΠΑ» στις περισσότερες των περιπτώσεων έχουν το ρόλο των γραφείων αυτών), δραστηριοποιούνται παγκόσμια 128.000 επιχειρήσεις «ενοικίασης» εργαζομένων, με 176.000 υποκαταστήματα. Τα στοιχεία αυτά είναι υποτιμημένα, καθώς σε πολλές περιπτώσεις αυτές οι επιχειρήσεις λειτουργούν με άλλη «βιτρίνα». Στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται επίσημα 9 εταιρείες, με 17 υποκαταστήματα. Το 2010, το σύνολο των εσόδων από τη διακίνηση εργαζομένων ανήλθε παγκοσμίως στα 247 δισ. ευρώ. Οι ΗΠΑ κατέχουν μερίδιο 27% στην παγκόσμια αγορά, η Ιαπωνία το 19% και η Ευρώπη το 38%.

Μέσω των εταιρειών αυτών, «ενοικιάστηκαν» επίσημα το 2010 πάνω από 10 εκατ. εργαζόμενοι και η διάρκεια απασχόλησής τους ήταν λίγο περισσότερο από ένα μήνα. Οι βασικοί τομείς απασχόλησης είναι οι υπηρεσίες και η μεταποίηση. Στην Ευρώπη απασχολήθηκαν το 35% των «ενοικιαζόμενων», στη Βόρεια Αμερική το 25% και στην Ασία το 13%. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία αλλά και αυτά της ΕΕ, οι «ενοικιαζόμενοι» εργαζόμενοι αυξάνονται ως μορφή εργασίας χρόνο με το χρόνο, αν και ακόμα στην ΕΕ αντιπροσωπεύουν μόλις το 2% της συνολικής απασχόλησης.

Ενας από τους λόγους που συμβαίνει αυτό είναι γιατί το κεφάλαιο επιλέγει άλλες ευέλικτες μορφές εργασίας (μερική απασχόληση, συμβάσεις ορισμένου χρόνου, διευθέτηση, μπλοκάκια, outsourcing και άλλα). Χαρακτηριστικά είναι τα όσα επισημαίνονται στην Εκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και άλλα όργανα της ΕΕ για το θέμα αυτό. Η έκθεση έχει συνταχθεί το Μάρτη του 2014 [COM (2014) 176 final] και μεταξύ άλλων σημειώνει:

«Αν και ο αριθμός των προσωρινών απασχολούμενων είναι σχετικά μικρός, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί η σημασία αυτής της ευέλικτης μορφής εργασίας για τη λειτουργία των εθνικών αγορών εργασίας. Ολα τα κράτη έχουν κάνει συγκεκριμένες επιλογές όσον αφορά την πολιτική απασχόλησης, π.χ., προκρίνοντας σε ποικίλους βαθμούς την ευελιξία της αγοράς εργασίας. Οι επιλογές αυτές έχουν επηρεάσει το ρόλο και τη θέση της προσωρινής απασχόλησης στις αντίστοιχες αγορές εργασίας τους».

Αντικείμενο της Εκθεσης είναι η πορεία ενσωμάτωσης της σχετικής Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2008/104/ΕΚ (αποτελεί συνέχεια παλαιότερων οδηγιών και κατευθυντήριων γραμμών της ΕΕ για την προώθηση των «ΕΠΑ»). Μεταξύ άλλων, αναφέρεται ότι οι εργοδοτικές οργανώσεις -όπως η Business Europe, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Εργοδοτών και Επιχειρήσεων Παροχής Δημόσιων Υπηρεσιών (CEEP), η Ευρωπαϊκή Ενωση Βιοτεχνικών και Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (UEAPME)- δηλώνουν ικανοποιημένες από τις κατευθύνσεις και τους όρους της οδηγίας αλλά ορισμένες από αυτές ζητούν να αρθούν τα όποια εμπόδια παρουσιάζονται σε ορισμένες χώρες, προκειμένου να καταργηθούν «οι αδικαιολόγητοι περιορισμοί» στη λειτουργία και δράση των «ΕΠΑ».

Οι διαρκείς αλλαγές στο ελληνικό νομικό πλαίσιο (πέντε νόμοι από το 2001 έως το 2014) αντιπροσωπεύουν προσαρμογές σε πάγιες εργοδοτικές απαιτήσεις, καθώς αίρονται σταδιακά οι όροι που δρουν ανασταλτικά στη συγκρότηση, λειτουργία και ανάπτυξη των «ΕΠΑ».

Ριζοσπάστης