Πεθαίνοντας στους δρόμους της Αθήνας

Είναι ένα κρύο χειμωνιάτικο απόγευμα και η Maria διορθώνει το μακιγιάζ της μπροστά από μια λαμπερή βιτρίνα στο κέντρο της Αθήνας. Η Maria είναι μια περιστασιακή ιερόδουλη, μόλις 27 ετών, αλλά η χρήση ναρκωτικών και η σκληρή ζωή στους δρόμους την έχουν γεράσει και την κάνουν να φαίνεται μεγαλύτερη.

Τα δύο μπροστινά της δόντια λείπουν και το άλλοτε λαμπερό της δέρμα έχει καταστραφεί από το «σίσα», ναρκωτικό από κρυσταλλική μεταμφεθαμίνη και άλλα χημικά το οποίο πωλείται πάμφθηνα τα τελευταία δύο χρόνια στην Ελλάδα. Με κόστος μόλις δύο – τρία ευρώ η δόση το «σίσα» είναι η πιο δημοφιλής εναλλακτική λύση στην ηρωίνη.

Η διαρκώς αυξανόμενη οικονομική κρίση στην Ελλάδα έχει οδηγήσει τους περισσότερους χρήστες ναρκωτικών στη πορνεία. Οι πελάτες της Maria είναι κυρίως Έλληνες, μεσήλικες και παντρεμένοι οι οποίοι πληρώνουν 10 με 15 ευρώ. «Συνήθως κάνουν μαζί μου σεξ το πρωί και δεν χρησιμοποιούν προφυλακτικά», λέει η Maria η οποία προσφάτως ανακάλυψε ότι είναι θετική στον ιό του HIV. «Aρνούμαι σεξ χωρίς προφύλαξη αλλά οι άνδρες γίνονται βίαιοι και πιεστικοί και είναι πολύ δύσκολο να πω όχι».

«Εγώ πρέπει είτε να αγοράσω βελόνες από τους δρόμους ή να μοιραστώ μια και μετά να την ξεπλύνω με νερό. Τα φαρμακεία συνήθιζαν να μας παρέχουν βελόνες, για μια μικρή αμοιβή ή δωρεάν, αλλά αυτό έχει αλλάξει τα τελευταία 2-3 χρόνια. Πέντε έως τέσσερα χρόνια πριν, ήταν πιο εύκολο να πάρεις βελόνες. Τώρα έχει δυσκολέψει. Έχω κερδίσει την δόση μου καθώς πουλάω σύριγγες για ένα ευρώ. Μερικές φορές τις πουλάω για 30 - 40 λεπτά, μερικές φορές για 10», λένε διάφοροι χρήστες που καθημερινά δίνουν μάχη για μια δόση

Καθώς η Ελλάδα μπαίνει στο τρίτο έτος της οικονομικής κρίσης, η οικονομική δυσπραγία και η απελπισία έχουν διαλύσει τον κοινωνικό ιστό της χώρας. Σε μια χώρα 11 εκατομμυρίων, σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι είναι άνεργοι, ενώ όσοι εξακολουθούν να εργάζονται έχουν δει τους μισθούς τους να μειώνονται περισσότερο από 30%, από το 2009.

Στο πλαίσιο των αυστηρών μέτρων λιτότητας η Ελλάδα αναγκάζεται να κρατήσει τις δημόσιες δαπάνες για την υγεία κάτω από το 6% του ΑΕΠ της, το οποίο ήταν αξίας 298,73 δισεκατομμύρια δολαρίων το 2011.

Ενώ η ελληνική κυβέρνηση είναι απρόθυμη να περάσει μεταρρυθμίσεις που θα έπλητταν τις οικογένειες των ολιγαρχών της χώρας ταυτόχρονα ήταν γρήγορη στο να μειώσει τα κοινωνικά προγράμματα και την Πρόνοια κατά 40%, να εισάγει εισιτήριο στους ασθενείς για όλες τις επισκέψεις στα εξωτερικά ιατρεία και να μειώσει τους μισθούς του νοσοκομειακού προσωπικού.

Το αποτέλεσμα ήταν η χώρα να γνωρίσει μια ανησυχητική αύξηση στην ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών, στην πορνεία και στις μολύνσεις από τον HIV. «Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει δραματικά τις ζωές όλων των Ελλήνων, αλλά οι άνθρωποι που κάνουν χρήση ναρκωτικών είναι αυτοί που πλήττονται περισσότερο», λέει ο Χαράλαμπος Πουλόπουλος, διευθυντής του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ).

Ανοιχτή η χρήση ναρκωτικών στην Αθήνα

Σε έναν από τους πιο πολυσύχναστους δρόμους της Αθήνας ο Nikos*, 35 ετών είναι ξαπλωμένος πάνω σε μια βρόμικη κουβέρτα. Δίπλα του, ο 40χρονος Γιάννης ετοιμάζει ένα μείγμα φθηνής ηρωίνης και ηρεμιστικών, γνωστό στους δρόμους ως «ταϊλανδέζικο» το οποία κοστίζει μεταξύ πέντε και επτά ευρώ η δόση.

Τρυπιούνται και παίρνουν τη δόση τους όπου βρουν. Η κατάσταση στο κέντρο της υποβαθμισμένης Αθήνας είναι σοκαριστική

Με τρεμάμενα χέρια ο Γιάννης ‘χτυπάει’ το «ταϊλανδέζικο» στο εσωτερικό του αντιβραχίου. Οικογένειες με παιδιά, νεαρά ζευγάρια και μετανάστες περνούν, αλλά κανείς δεν νοιάζεται για το τι βλέπουν. «Εγώ πρέπει είτε να αγοράσω βελόνες από  τους δρόμους ή να μοιραστώ μια και μετά να την ξεπλύνω με νερό», λέει ο Νίκος.

«Τα φαρμακεία συνήθιζαν να μας παρέχουν βελόνες, για μια μικρή αμοιβή ή δωρεάν, αλλά αυτό έχει αλλάξει τα τελευταία 2-3 χρόνια». «Πέντε έως τέσσερα χρόνια πριν, ήταν πιο εύκολο να πάρεις βελόνες. Τώρα έχει δυσκολέψει», λέει ο 50χρονος Δημήτρης εξαρτημένος από την ηρωίνη. «Έχω κερδίσει την δόση μου καθώς πουλάω σύριγγες για ένα ευρώ. Μερικές φορές τις πουλάω για 30 - 40 λεπτά, μερικές φορές για 10». Βελόνες και σύριγγες διανέμονται στην Αθήνα, κυρίως μέσω εργαζομένων εκτός δομών, που παρέχουν ένα «κιτ», που περιέχει βελόνες σύριγγες και άλλο εξοπλισμό προετοιμασίας ναρκωτικών, μαζί με προφυλακτικά για τους χρήστες, δωρεάν.

«Η κατάσταση είναι ανησυχητική, δεδομένου ότι έχουμε περάσει από τις 4 έως 5 μολύνσεις από τον HIV μεταξύ των ΧΕΝ ανά έτος, σε περισσότερες από 500 ανά έτος, σε λιγότερο από δύο χρόνια», προειδοποιεί η Μαριανέλα Κλόκα, διευθύντρια της ΜΚΟ Positive Voice, με έδρα την Αθήνα, που εργάζεται κατά της εξάπλωσης του HIV, προσθέτοντας: «Οι περικοπές του προϋπολογισμού έχουν επιδεινώσει το ήδη υπάρχον πρόβλημα. Τα προγράμματα ανταλλαγής βελόνων ποτέ δεν ήταν επαρκή και υπήρχε παντελής έλλειψη συντονισμού μεταξύ των διαφόρων οργανισμών που ασχολούνται με την μείωση του φαινομένου. Τώρα που η οικονομική κρίση έχει αλλάξει το πρότυπο της χρήσης ναρκωτικών και οι ΧΕΝ κάνουν ενέσεις με φθηνότερα ναρκωτικά, αρκετές φορές την ημέρα, η ανάγκη για μεγαλύτερη κάλυψη από βελόνες είναι επείγουσα».

Ατιμώρητοι οι έμποροι ναρκωτικών

Η οικονομική κρίση έχει αλλάξει το είδος των ναρκωτικών που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά η οποία έχει προσαρμοστεί γρήγορα στη μεταβαλλόμενη οικονομική πραγματικότητα. Το «Ταϊλανδέζικο» και η κοκαΐνη έγιναν τα κύρια ναρκωτικά και αποτελούν αντικείμενο διακίνησης, ενώ η «Sisa» που παράγεται τοπικά, διακινείται σε συγκεκριμένες περιοχές του κέντρου της πόλης.

Το εμπόριο ναρκωτικών στο κέντρο της Αθήνας είναι καλά δομημένο και λαμβάνει χώρα γύρω από το ιστορικό κέντρο της πόλης και τις γύρω γειτονιές. Οι τομείς χωρίζονται σε «ζώνες ναρκωτικών» που ανήκουν σε διαφορετικές εγκληματικές ομάδες, η κάθε μια με συγκεκριμένο είδος εμπορίας ναρκωτικών. Οι παράνομοι μετανάστες, κυρίως από την υποσαχάρια και την βόρεια Αφρική «προσλαμβάνονται» από την τοπική μαφία και ωθούνται στην παράνομη αγορά ναρκωτικών, συχνά ως έναν τρόπο για να εξοφλήσουν την αμοιβή της διακίνησης τους.

Μια δόση πωλείται σε σχήμα μικρής μπάλας και ζυγίζει όχι περισσότερο από 0,01 του γραμμαρίου αναγκάζοντας τους χρήστες να αγοράσουν 8-10 φορές την ημέρα για να κρατηθούν απο τον εθισμό τους

protothema.gr

• Το ρεπορτάζ αυτό έγινε από την Φραγκίσκα Μεγαλούδη σε συνεργασία με τον φωτορεπόρτερ Δημήτρη Μπούρα για την βρετανική εφημερίδα «huffingtonpost». Οι έρευνες στους δρόμους της Αθήνας διήρκησαν δύο χρόνια. Διαβάστε εδώ το αναλυτικό ρεπορτάζ της «huffingtonpost».