12+3 βιβλία που μπορείς να κάνεις δώρο τις γιορτές

Οι γιορτές ήταν, είναι και θα είναι πάντα μια αφορμή για προσφορά. Σε αγαπημένα πρόσωπα, φίλους ή στον εαυτό σου (ναι, όσο και να νοιάζεσαι για τους γύρω σου, ακόμα και «αυτός» δικαιούται που και που να ―και νιώθει ευχάριστα όταν― τον θυμάσαι) ένα βιβλίο παραμένει πάντα δώρο ξεχωριστό.

Αν και oi τιμές των περισσότερων βιβλίων και κυρίως των καινουργιοκυκλοφόρητων, βρίσκονται… σε κορφές  απροσέγγιστες για τις τσέπες πολλών αναγνωστών αυτού του ιστολογίου, αυτός που αγαπά το διάβασμα θα ψάξει και θα εκμεταλλευτεί κάθε ευκαιρία («σωστά» σημεία πώλησης, εκπτώσεις, προσφορές κλπ) για να προμηθευτεί το καλό βιβλίο. Άσε που πολύ συχνά αυτό βρίσκεται «φυλακισμένο» δίπλα σου, εκεί που περνάς, ανάμεσα σε στοίβες, πάνω σε υπαίθριους σκονισμένους πάγκους στις κεντρικές λεωφόρους ή στα σοκάκια της πόλης, με τιμή φτηνότερη κι από έναν καφέ… και περιμένει να το αποχτήσεις. Και για να κλείσει αυτός ο πρόλογος, το αίσθημα της προσφοράς δεν ―πρέπει να― ετεροκαθορίζεται από τις κοινωνικές συνθήκες ή την οικονομική συγκυρία· ανθεί όπου βρει γόνιμο έδαφος, στις καρδιές, στις συνειδήσεις, πάντως όχι στις τσέπες: Μπορείς να χαρίσεις σε κάποιον ένα βιβλίο απ’ τη βιβλιοθήκη σου και όχι κατ’ ανάγκη να τ’ αγοράσεις.

Υπάρχουν, βέβαια, περισσότερα βιβλία που αξίζει να διαβαστούν, όμως η πρότασή μας αφορά σε κάποια  από αυτά που διαβάσαμε τη χρονιά που μας αποχαιρετά σε λίγες μέρες από σήμερα (τα 12), παλαιότερες εκδόσεις αλλά και καινούργιες και τα ξεχωρίσαμε από άλλα. Χωρίς ―άλλη― χρονοτριβή, λοιπόν και χωρίς σειρά προτίμησης στη λίστα μας, έχουμε και λέμε… καλή ανάγνωση!

1) ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ (Επιμέλεια: Τμήμα Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ): ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (Συλλογή κειμένων. Έγγραφα από το Αρχείο του ΚΚΕ) – Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, 2016

Έκδοση προς τιμήν των 70 χρόνων από την έναρξη του αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Αναδείχνει την  τρισένδοξη όσο και ηρωική εποποιία του ΔΣΕ, που συνεχίζει να μας εμπνέει και να  φωτίζει τα βήματά μας για οριστική έξοδο από τα καπιταλιστικά σκοτάδια που μας πνίγουν, στο δρόμο για το σοσιαλισμό-κομμουνισμό. Η έκδοση περιλαμβάνει τη Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 70χρονα του ΔΣΕ, αρχειακό και φωτογραφικό υλικό, καθώς και μια σειρά θεματικών άρθρων όπως: η περίοδος της «Λευκής Τρομοκρατίας» (1945-1946), η στρατηγική του ΚΚΕ και ο αγώνας του ΔΣΕ, οι εκλογές και το δημοψήφισμα του 1946, ο συσχετισμός των δυνάμεων, επιχειρησιακές δράσεις και το ζήτημα των εφεδρειών του ΔΣΕ, η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση, η γυναίκα στη ζωή και στη δράση του ΔΣΕ, η διαφώτιση στο ΔΣΕ, η κομμουνιστική και λαϊκή διανόηση κατά την τρίχρονη δράση του ΔΣΕ, ένα χρονολόγιο των κυριότερων πολιτικών και στρατιωτικών γεγονότων και άλλα ακόμα, όλα σημαντικά και διαφωτιστικά. Το βιβλίο είναι και μια καλή «αφορμή» για όποιον δεν έχει «καλή» σχέση με την Ιστορία του κινήματος και της τάξης του, να ξεκινήσει να την αποχτά… 

2) Κωνσταντίνας Ζηροπούλου: «Γιώργος Σεβαστίκογλου, Αγωνιστής του θεάτρου και της ζωής» - Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2016

Σκηνοθέτης, θεατρικός συγγραφέας, μεταφραστής και δάσκαλος ηθοποιών ο  Γιώργος Σεβαστίκογλου υπήρξε, εκτός από αγωνιστής του θεάτρου και της ζωής (όπως αναφέρεται και στον τίτλο της έκδοσης), σημαντική μορφή της θεατρικής τέχνης. Ανεξάρτητα από τη διαφωνία μας με τον τρόπο που προσεγγίζει η συγγραφέας (και όχι μόνο) και παρουσιάζονται ιστορικά-πολιτικά ζητήματα (εμφύλιος-ΔΣΕ, ΚΚΕ κλπ), πρόκειται για ένα πολύ αξιόλογο βιβλίο, που στις σελίδες του ξεδιπλώνονται γνωστές και άγνωστες πτυχές της πορείας του Γ. Σεβαστίκογλου συνυφασμένες πάντα με τα ιστορικά γεγονότα των πιο πολυτάραχων δεκαετιών του προηγούμενου αιώνα: Η προσφυγιά από την Κωνσταντινούπολη στην Αθήνα, η συμμετοχή στην Αντίσταση από τις γραμμές του ΕΑΜ, στον Εμφύλιο (ήταν ο υπεύθυνος του κινηματογραφικού συνεργείου του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας), η διαφυγή στη Σοβιετική Ένωση μετά το τέλος του Εμφυλίου, ο επαναπατρισμός, η απριλιανή δικτατορία, η αυτοεξορία στη Γαλλία και πάλι πίσω στην περιπέτεια του επαναπατρισμού. Με την αξιοποίηση πλούσιου αρχειακού υλικού και τη συνεισφορά των αφηγήσεων συνοδοιπόρων, συνεργατών και φίλων του Γ. Σεβαστίκογλου, στο βιβλίο καταγράφονται επίσης πληροφορίες για αδιερεύνητες μέχρι σήμερα πτυχές του ελληνικού μεταπολεμικού θεάτρου. Θα ήταν παράλειψη να μη σημειώσουμε την πολύτιμη «παρουσία» της Άλκης Ζέη, συζύγου του Γ. Σεβαστίκογλου, με τις μαρτυρίες της σε όλα τα κεφάλαια του βιβλίου, που φωτίζουν στον αναγνώστη την πιο ανθρώπινη πλευρά του σημαντικού αυτού αγωνιστή του θεάτρου και της ζωής.

3) Γιώργου Κοτζιούλα: Όταν ήμουν με τον Άρη (Αναμνήσεις και μαρτυρίες) – Εκδόσεις Δρόμων, 2015

Ένα ξεχωριστό βιβλίο ανάμεσα σε αυτά του Γιώργου Κοτζιούλα που κυκλοφόρησαν (ή επανεκδόθηκαν) τα τελευταία δυο χρόνια. Ξεχωριστό όχι τόσο πολύ για τη θεματολογία του (για τον Άρη έχουν γράψει αρκετοί) μα για τη βαρύτητα και την εγκυρότητα που του προσδίδει η σχέση του Ηπειρώτη ποιητή και συγγραφέα με τον πρωτοκαπετάνιο του ΕΛΑΣ. Ο Γ. Κοτζιούλας γνώρισε και έζησε από κοντά τον Άρη Βελουχιώτη και με τις αναμνήσεις και τις μαρτυρίες του, που γράφονται είτε κατά τη διάρκεια των γεγονότων είτε λίγους μήνες μετά το θάνατο του Άρη, εκθέτει με άμεσο και γλαφυρό τρόπο την προσωπικότητα και τη δράση του αρχηγού του ΕΛΑΣ και πολλών συναγωνιστών του. Πρόκειται για την ολοκληρωμένη έκδοση του ―εξαντλημένου εδώ και χρόνια― Όταν ήμουν με τον Άρη (Αναμνήσεις)  που είχε κυκλοφορήσει το 1965 από τις εκδόσεις Θεμέλιο, με επιμέλεια και σχολιασμό του Κώστα Κουλουφάκου. Στη νέα έκδοση έχουν προστεθεί μαρτυρίες, κείμενα και ντοκουμέντα που παραλείφθηκαν από την πρώτη, που αποκαλύπτουν και άλλα άγνωστα γεγονότα και πτυχές εκείνου του αγώνα.

4) Βίλμα Εσπίν, Ασέλα ντε λος Σάντος, Γιολάντα Φερέρ. ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΚΟΥΒΑ. Mια επανάσταση μέσα στην επανάσταση – Εκδόσεις Διεθνές Βήμα, 2015

Οι αγώνες ενάντια στην καταπίεση της γυναίκας, η νίκη της επανάστασης, η ανηφορική πορεία των κατακτήσεων του σοσιαλισμού, με δυο λόγια η ιστορία του επαναστατικού αγώνα στην Κούβα από τη δεκαετία του 1950 μέχρι τις αρχές του 21ου αιώνα, μέσα από τις ζωντανές αφηγήσεις, σε πρώτο πρόσωπο, τριών πρωταγωνιστριών του. Η ιστορία των γυναικών πού, όπως έλεγε ο Φιντέλ, έζησαν σε μια ταξική κοινωνία στην οποία οι γυναίκες αντιμετώπιζαν βαθύτατες διακρίσεις και μέσα από την επανάσταση ένιωσαν την ανθρώπινη αξία τους και κέρδισαν την ευκαιρία να δείξουν τις ικανότητές τους. Στην Κούβα η σοσιαλιστική επανάσταση οικοδομήθηκε με τις γυναίκες δίπλα στους άντρες, σπάζοντας τις  προκαταλήψεις εκατοντάδων ετών που τις ήθελαν περιορισμένες και υποταγμένες στους άντρες. Στο βιβλίο μιλούν οι ίδιες για τη δράση τους και για το πώς, αλλάζοντας τον κόσμο γύρω τους, άλλαζαν οι ίδιες καθώς και οι άνδρες που πάλευαν στο πλευρό τους. Μέσα από τις διηγήσεις των τριών επαναστατριών ξεδιπλώνεται με όλη της τη ζωντάνια η ιστορία της σοσιαλιστικής επανάστασης της Κούβας.

5) Ξεκίνα! Πρέπει όλα να τα ξέρεις! Εσύ πρέπει να πάρεις την εξουσία! (συλλογή κειμένων για νέους) – Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή και Οδηγητής, 2016

Η ένδειξη στο εξώφυλλο «συλλογή κειμένων για νέους»… ας μη λειτουργήσει  αποτρεπτικά για όσους δεν είναι πια νέοι… αλλά αισθάνονται ακόμα νέοι… Ένα βιβλίο πάντως χρήσιμο για όλες τις ηλικίες, ειδικά για όσους δεν φροντίζουν με ζήλο (κακώς) για τον εμπλουτισμό του ιδεολογικοπολιτικού τους οπλοστασίου. Αν και από τον πρόλογο που επιμελήθηκε η Ιδεολογική Επιτροπή του Κεντρικού Συμβουλίου της ΚΝΕ, δεν καταλάβαμε γιατί η συγκεκριμένη έκδοση «απευθύνεται σε φοιτητές, σπουδαστές, νέους επιστήμονες αλλά και ευρύτερα σε κάθε νέο που δε συμβιβάζεται, που αγανακτεί και ασφυκτιά μέσα στα πλαίσια της ζωής που ορίζει ο καπιταλισμός», και δεν γίνεται αναφορά και στους νέους εργάτες, το βιβλίο περιλαμβάνει υλικό ικανό να γίνει «εργαλείο» που θα ανοίξει «πλευρές στην καθημερινή πρακτική των νέων κομμουνιστών και των αγωνιστών». Τα κείμενα των Λένιν, Ένγκελς, Στάλιν, Τσε Γκεβάρα, Αϊνστάιν, Μπρεχτ, Χικμέτ, Γληνού κ.ά. αναμφισβήτητα συμβάλλουν «στην ενίσχυση του ιδεολογικοπολιτικού μετώπου με την αστική ιδεολογία και τον οπορτουνισμό» και δίνουν μπόλικη τροφή για σκέψη, μελέτη και δράση. Σε αυτό άλλωστε στοχεύει το Κόμμα και η ΚΝΕ και με την έκδοση αυτή· μάλλον αυτό είχε κατά νου 100+ χρόνια πρωτύτερα ο σοφός Βλαδίμηρος όταν τόνιζε: «Το καθήκον της νεολαίας είναι να μαθαίνει»…

6) Απόστολος Μουσούρης, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΣΤΡΑΤΟ ΕΛΛΑΔΑΣ - Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, 2016

Αν πούμε απλά «συγκλονιστικό» θα αδικήσουμε το λεύκωμα με τις 1000  φωτογραφίες (εικόνες μοναδικές – ντοκουμέντα που δημοσιεύονται για πρώτη φορά) του Απόστολου Μουσούρη. Είναι επίσης λίγο και δε μπορεί να μεταφέρει τα συναισθήματα που σε κυριεύουν αντικρίζοντας το μεγαλείο, τη λεβεντιά και την αντρειοσύνη των μαχητών και των μαχητριών του ΔΣΕ, που με πενιχρά υλικά μέσα, πολέμησαν σαν ίσος προς ίσο με έναν στρατό που στηριζόταν στον πακτωλό δολαρίων των ΗΠΑ και θα τον νικούσαν, αν… Στις σελίδες του λευκώματος καταγράφονται: Ο τόπος όπου κορυφώθηκε η τρίχρονη εποποιία του ΔΣΕ (Γράμμος, Βίτσι, Πρέσπες), η δράση του ΔΣΕ ως οργανωμένος λαϊκός στρατός, η ζωή των κατοίκων στην Ελεύθερη Ελλάδα, οι λαϊκές συνελεύσεις, η παραγωγική δραστηριότητα, η συμβολή των Σλαβομακεδόνων στο ΔΣΕ, καθώς και η προσπάθεια για το σώσιμο των παιδιών, το συντεταγμένο πέρασμα των τμημάτων του ΔΣΕ στο έδαφος της Λαϊκής Δημοκρατίας Αλβανίας και η πρώτη περίοδος εγκατάστασης των πολιτικών προσφύγων στην ΕΣΣΔ, στην περιοχή της Τασκένδης. Κάθε ενότητα συνοδεύεται από σχετικό κείμενο που διαφωτίζει τον αναγνώστη. Είτε με αποσπάσματα από τη Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 70 χρόνια από την ίδρυση του ΔΣΕ, είτε με πρωτότυπα κείμενα από τα έντυπα του ΔΣΕ, που «υποστηρίζουν» το φωτογραφικό υλικό, δίνοντας μια πληρέστερη εικόνα του μεγαλείου και των δυσκολιών που είχαν να αντιμετωπίσουν οι μαχητές και οι μαχήτριες του ΔΣΕ.

7) Νικολάς Γκιγιέν, ΑΗΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΜΠΑΖΟΥΚΑΣ, 4 ποιήματα για τον Τσε – 7 για την Επανάσταση (Μετάφραση – Σχολιασμός – Σχέδια: Μπάμπης Ζαφειράτος) - Εκδόσεις New Star, 2016

Ο Νικολάς Γκιγιέν (1902 - 1989)  είναι ο εθνικός ποιητής της Κούβας. «Στρατευμένος» (μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας από το 1937 με έντονη πολιτική και αγωνιστική δράση) και από τους πιο θερμούς υμνητές της Κουβανικής Επανάστασης. Πολυβραβευμένος και με τεράστια απήχηση στους ισπανόφωνους ο Γκιγιέν «ήρθε» για να μείνει για πάντα στις καρδιές όσων μιλούν ελληνικά, μέσα από τις αποδόσεις των ποιημάτων του από τον Γιάννη Ρίτσο. Το βιβλίο  περιλαμβάνει έντεκα ποιήματα που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην έμμετρη μορφή τους (ώστε να αποδοθεί το ιδιαίτερο ύφος των τραγουδιών «σον» ―που θα πει ρυθμός― στην ποίηση του Γκιγιέν), ενώ δυο από τα τέσσερα ποιήματα για τον Τσε μεταφράζονται για πρώτη φορά στα ελληνικά. «Ένοχος» για όλα αυτά, ο εμπνευστής και δημιουργός της έκδοσης Μπάμπης Ζαφειράτος, που αθόρυβα και με δουλειά μυρμηγκιού, με σεβασμό και αγάπη αγκάλιασε το έργο του Γκιγιέν. Μέρος του μεταφραστικού του έργου και πολλά ακόμα για τον Γκιγιέν (και όχι μόνο) έχει παρουσιάσει (και συνεχίζει) από το ιστολόγιό του Μποτίλια Στον Άνεμο.

8) Όσκαρ Ουάιλντ, DE PROFUNDIS Εκ βαθέων, (Πρόλογος-Εισαγωγή-Ανάλυση Ρήγα Γαρταγάνη – Μετάφραση: Ν. Καντζία) - Εκδόσεις «Ο Κεραμεύς», χ.χ.

Στον πρόλογο αναφερθήκαμε σε βιβλία που μπορείς να βρεις (αν ψάξεις) σε τιμή χαμηλότερη από ένα καφέ. Ένα πολύτιμο πετράδι που το έκρυβαν δεκάδες βιβλία «του σωρού», μια πολύ παλιά έκδοση, χωρίς να αναφέρεται η χρονολογία. Ψάξαμε όμως και βρήκαμε το ίδιο έργο να κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Γκοβόστη, σε μετάφραση Άρη Αλεξάνδρου. Ο Ιρλανδός συγγραφέας και ποιητής Όσκαρ Ουάιλντ το 1896-97 βρίσκεται κλεισμένος στο κελί της φυλακής, με επιβαρημένη υγεία, όταν μεταφέρει με λέξεις τον χείμαρρο συναισθημάτων που τον πνίγει και ανοίγει άφοβα μια προς μια τις πληγές της ψυχής του, σα να επιζητά τη λύτρωση μέσα από ένα  ξεγύμνωμα από τις «αμαρτίες» και τα πάθη του. Είναι 41 χρονών και ήδη πολύ γνωστός, όταν γράφει αυτό το μεγάλο γράμμα προς τον εραστή του (σε μια κόλλα χαρτί κάθε μέρα, που πρέπει να την παραδώσει στο δεσμοφύλακα γραμμένη για να πάρει άλλη κενή) που μέρος του θα εκδοθεί σε βιβλίο μετά το θάνατό του. Αντισυμβατικός, τρυφερός και σκληρός, εξομολογητικός, κριτής και αυτοκριτικός, κοινωνικά και πολιτικά ευαισθητοποιημένος, και πάνω απ’ όλα ανθρώπινος, ο Όσκαρ Ουάιλντ, μέσα και από αυτό το έργο του δείχνει γιατί θεωρείται και είναι μεγάλος συγγραφέας. Στις σελίδες του βιβλίου θα βρεις και αρκετές φράσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αποφθέγματα, όμως δεν είναι αυτό το κύριο. Αντίθετα, αυτό είναι: Το βιβλίο λειτουργεί σαν υπενθύμιση, ότι δίπλα από το κυνήγι της καθημερινότητας και του εφήμερου βρίσκεται η ήρεμη δύναμη του διαχρονικού, του κλασικού, που δεν ανησυχεί να σε κερδίσει, αφού «γνωρίζει» καλά ότι φτάνει έστω μια φορά να συναντηθείς μαζί του για να το καταφέρει…

9) Ernesto CHE Guevara: Ημερολόγια μοτοσικλέτας Latinoamericana (Μετάφραση: Βαγγέλη Κεφαλλονίτη) -  Εκδόσεις Α. Α. Λιβάνη, 2004

Θα μείνουμε με την απορία γιατί δεν το είχαμε διαβάσει τόσα χρόνια που κυκλοφορεί… Ο Ερνέστο Γκεβάρα είναι 23 χρονών όταν με τον 29χρονο φίλο του Αλμπέρτο Γκρανάδο, ξεκινάνε πάνω σε μια μοτοσικλέτα να γνωρίσουν τη Λατινική Αμερική. Ταξιδεύοντας  θα αντικρίσει κατάματα και στην πιο βαριά μορφή της την εκμετάλλευση και την κοινωνική αδικία. Θα καταγράψει στο ημερολόγιό του τις εικόνες αυτές, τις εντυπώσεις του και τις σκέψεις που του γεννούν. Η γραφή του αναβλύζει με ορμή, το ίδιο και η ένταση των συναισθημάτων και η γλυκύτητα του νεαρού γιατρού που αγαπάει αληθινά και ανόθευτα τους ανθρώπους και δεν συμβιβάζεται όταν διαπιστώνει, συχνά με εμφαντικό τρόπο, ότι την ομορφιά αυτή την γεύονται και την χαίρονται λίγοι, ενώ οι πολλοί αγωνιούν για να επιβιώσουν. Ο αναγνώστης βλέπει σελίδα τη σελίδα τα πρώτα βήματα της πορείας του ασυμβίβαστου και ανυπόταχτου Ερνέστο, προς τον φλογερό κομμουνιστή επαναστάτη και διανοητή Τσε Γκεβάρα. Το καταστάλαγμα αυτής της διαδρομής θα αποτυπωθεί στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου, εκεί όπου οι σκέψεις του αποφασισμένου και συνειδητοποιημένου Ερνέστο Γκεβάρα προδιαγράφουν την μετέπειτα πορεία του κομαντάντε Τσε  στο κουβανικό και παγκόσμιο επαναστατικό κίνημα. Θα διαβαστεί εύκολα και ευχάριστα ακόμα και από αυτούς που «χορταίνουν» με τσιτάτα και τη μορφή του κομαντάντε σε αφίσες και μπλουζάκια…

10) Χρήστου Ι. Νταβαντζή: Όσα επέζησαν στη μνήμη… Οδοιπορικό μιας ζωής - Αθήνα 2016

Στο βιβλίο του ενενηντάχρονου έφηβου Χωσεψίτη αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης περιγράφονται και αναφέρονται σημαντικά γεγονότα  από την φασιστική κατοχή, τη δράση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, την περίοδο της λευκής τρομοκρατίας, την δράση του ΔΣΕ στη Χώσεψη και την περιοχή των Τζουμέρκων και του νομού Άρτας. Αλλά και μετέπειτα, στην πρωτεύουσα  στα χρόνια της παρανομίας, επί ΕΔΑ, την περίοδο της εφταετίας, στη μεταπολίτευση και μέχρι τις μέρες μας ο Χρήστος Νταβαντζής πάντα παρών ο ίδιος στην πρώτη γραμμή, πρωταγωνιστής και όχι θεατής της ζωής και του αγώνα (για τον ίδιο ζωή και αγώνας συμβαδίζουν αδιαίρετα). Για τα γεγονότα που δεν συμμετείχε ο ίδιος έχει συγκεντρώσει αξιόλογο ιστορικό υλικό που συμπληρώνει επάξια «Όσα επέζησαν στη μνήμη» του (που είναι πολλά), έτσι που μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του να μας δίνει το «Οδοιπορικό μιας ζωής» συναρπαστικό, διδακτικό αλλά και ενθαρρυντικό και αισιόδοξο μπροστά στις σημερινές δυσκολίες. Ένα ξεχωριστό σε όγκο και αξία μέρος του βιβλίου αποτελεί το παράρτημα φωτογραφιών που αριθμεί μερικές δεκάδες σελίδες. Το βιβλίο προλογίζουν ο Χρήστος Τσιντζιλώνης, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης – Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ) και ο Κώστας Μαραγκουδάκης, πρόεδρος του Ιδρύματος Περίθαλψης Ηλικιωμένων «Το Σπίτι του Αγωνιστή», ενώ το εξώφυλλο κοσμεί εικαστικό του ζωγράφου-λογοτέχνη αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης Γιώργου Φαρσακίδη.

11) Ποιήματα αγωνιστριών στις Γυναικείες Φυλακές Αβέρωφ (διαφυλαγμένα από την Μάρθα Ξανθοπούλου – Αντονέν) - ΙΔΡΥΜΑ «ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΑΓΩΝΙΣΤΗ», 2011

Ένα κιτρινισμένο μπλοκ με 21 ποιήματα που έγραψαν αγωνίστριες φυλακισμένες στου Αβέρωφ ήταν η αιτία για την πολύτιμη αυτή έκδοση.Ένα ιδιαίτερης ιστορικής, ιδεολογικής, κοινωνικής, ανθρωπιστικής αξίας κειμήλιο-ντοκουμέντο που βρέθηκε ανάμεσα στα πράγματα της αγωνίστριας της ΕΑΜικής Αντίστασης και του ΔΣΕ Μάρθας Ξανθοπούλου – Αντονέν, στο σπίτι της, που δώρισε στο Ίδρυμα Περίθαλψης Ηλικιωμένων «Το Σπίτι του Αγωνιστή». Η αγωνίστρια, κρατούμενη και η ίδια στις φυλακές Αβέρωφ, συγκέντρωσε και διαφύλαξε ως κόρη οφθαλμού, όσο ζούσε, τα κομμάτια χαρτί με τα ποιήματα και άλλα ενθυμήματα των συναγωνιστριών της. Μετά το θάνατό της το Σπίτι του Αγωνιστή φρόντισε για την έκδοσή τους σε ένα καλαίσθητο, εκτός από πολύτιμο, βιβλίο. Σε αυτό συντέλεσαν τα πολύ όμορφα σχέδια της εικαστικού Εύας Μελά, ενώ στις πρώτες κιόλας σελίδες ξεχωρίζει το πολύ γνωστό χαρακτικό της ζωγράφου – χαράκτριας Ζιζής Μακρή, που απεικονίζει τον φοίνικα στην αυλή της φυλακής. Το βιβλίο ξεκινάει με πρόλογο των Κώστα Μαραγκουδάκη – Φοίβου Τσέκερη και μια μεγάλη κατατοπιστική εισαγωγή και παρουσίαση των ποιημάτων από την Αριστούλα Ελληνούδη. Πρόκειται ουσιαστικά για μια συλλεκτική έκδοση που δεν πουλιέται στα βιβλιοπωλεία, αλλά δωρίζεται σε όλους τους συμπαραστάτες του Σπιτιού του Αγωνιστή.Έτσι κι αλλιώς το Σπίτι του Αγωνιστή χρειάζεται πάντα τη συμπαράστασή μας.

12) Πάνου Ζάχαρη:Αρνητικοί συσχετισμοί - Εκδόσεις ΤΟΠΟΣ, 2016

Δεν υπάρχει περίπτωση να δεις σκίτσο του "ΠάNOS" έστω μια φορά και να μη σε αγγίξει η «αύρα» του και μάλλον δύσκολο να μη σε ακολουθεί μετά για πάντα. Αυτός εδώ ο μικρός τόπος όπως είχε πάντα πολλούς καλούς σε διάφορους τομείς (γράμματα, τέχνες κλπ.) έτσι έβγαζε και συνεχίζει να βγάζει καλούς σκιτσογράφους. Οι οποίοι  (όχι όλοι με την ίδια αποτελεσματικότητα) έχουν τη δυνατότητα να ανοίγουν και να μπαίνουν με το έτσι θέλω στη σκέψη σου, χωρίς να σε ρωτήσουν και… χωρίς καλά-καλά να το σκεφτείς, να σε βάζουν να σκέφτεσαι. Αν τέχνη στη γελοιογραφία είναι μόνο να συμπυκνώνεις το λόγο  σε μερικές μολυβένιες γραμμές και ελάχιστες ―ή και καθόλου― λέξεις, τότε έχουμε πολλούς καλούς. Εμείς που μεγαλώσαμε με τα σκίτσα του Στάθη, και τα αγαπήσαμε, «εκπαιδευτήκαμε» να βάζουμε τον πήχη κάπως ψηλότερα, δεν προσπερνάμε την εικαστική πλευρά. Ο Πάνος Ζάχαρης διακρίνεται ανάμεσα   στους καλούς διότι έχει «όλο το πακέτο» (αδόκιμο αλλά εδώ ταιριάζει). Λόγος χυμώδης, δυνατός σα σφυριά, αντίληψη κοφτερή σα μαχαίρι, σκέψη δεξαμενή, αστείρευτη φαντασία και χέρι καλλιτέχνη. Οι «Αρνητικοί συσχετισμοί» είναι το πρώτο του λεύκωμα.

***

Τα τρία αυτά βιβλία αν και δεν τα διαβάσαμε βέβαια φέτος, όμως δεν σταματάμε να καταφεύγουμε, συχνά, στις ζωογόνες σελίδες τους· δε λείπουν δα οι αφορμές…

+1) Γιώργου Φαρσακίδη: Ημερολόγιο του βουνού – 1944, Αθήνα 2014

Ο Γιώργος Φαρσακίδης δεν έχει ανάγκη από συστάσεις. Έχει εκδώσει 25 βιβλία με τα πολύτιμα και με αυτοβιογραφικές αναφορές λογοτεχνήματά του και τα ανυπέρβλητης αξίας  εικαστικά του, τα γεννημένα μέσα στη φωτιά των αγώνων του λαϊκού-επαναστατικού μας κινήματος. Το «ημερολόγιο» του το ξεχωρίζουμε, δίπλα σε άλλα βιβλία του, επειδή περιγράφει τα πρώτα βήματα μιας ζωής που πέρασε «από σαράντα κύματα», γεμάτη από αισθήσεις, από τέχνη, από αγώνα και έπλασε, διαμόρφωσε, έχτισε αυτόν τον σπουδαίο άνθρωπο. Σελίδες πλημμυρισμένες από τον χειμαρρώδη μα και τρυφερό λόγο του Γ. Φαρσακίδη, τα εικαστικά του έργα και φωτογραφίες από τα χρόνια της πρώτης Αντίστασης, απέναντι στους Γερμανούς και Βούλγαρους καταχτητές. Από τα χρόνια τα πιο γλυκά της νιότης, τότε που το «ρουσάκι» νιώθει να πνίγεται στις σκλαβωμένες από τους ναζί γειτονιές του Ντεπό και αναζητά ανυπόμονα τη ―μοναδική γι’ αυτόν― διέξοδο στο βουνό. Εκεί τον σπρώχνει η περηφάνια του, αλλά και η αγάπη του για τη ζωή. Εκεί δίνει όρκο να γυρίσει πίσω με τη λευτεριά.

+2) Ομοσπονδία Οικοδόμων και συναφών επαγγελμάτων Ελλάδας.  Αναστάση Ι. Γκίκα: «Από την πείρα του κινήματος των οικοδόμων στην Ελλάδα» - Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, 2013

Η ιστορία γράφεται από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές της, στην προκειμένη περίπτωση από τους αγωνιστές εργάτες οικοδόμους. Στο βιβλίο καταγράφονται και αναλύονται μεθοδικά για πρώτη φορά στιγμές της ιστορίας του οικοδομικού κινήματος που δεν ήταν πλατιά γνωστές. Πολύ σημαντική η  συμβολή του στην ερμηνεία από τις νεώτερες ηλικίες των γεγονότων και την κατανόηση μιας εποχής που δεν την έζησαν, όμως κάποιες φορές κάτι άκουσαν ή, στην καλύτερη των περιπτώσεων, διάβασαν στις λίγες σχετικές εκδόσεις που υπάρχουν. Πρόκειται για ένα βιβλίο που πρέπει να μελετηθεί από κάθε οικοδόμο, εργάτη, από κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο, στα χέρια του οποίου μπορεί να γίνει εργαλείο γνώσης και ανάλυσης  και της σημερινής σκληρής πραγματικότητας, αλλά και πηγή έμπνευσης και αισιοδοξίας, πως  μόνο μέσα από τους σκληρούς ταξικούς αγώνες θα κατακτηθεί το πολυπόθητο καλύτερο μέλλον από την εργατική τάξη και τους συμμάχους της. Αν σου φανεί «βαρύ» και δεν μπορείς να το διαβάσεις  μονορούφι, μην ανησυχήσεις. Δεν υπάρχει περίπτωση να πάψουν να παρουσιάζονται οι αφορμές για να το ανασύρεις από το ράφι και να προστρέξεις στις σελίδες του και τη ζωογόνα φωτοδότρα δύναμη του εργατικού μας, οικοδομικού κινήματος…

+3) Κώστα Μπόση: ...και το τρένο τραβούσε για τα ξεχερσώματα - Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, 2013 (β΄ έκδοση)

«Αν ζούσε, τώρα, (πέθανε το 1994), ο Κ. Μπόσης (ψευδώνυμο του Κώστα Πουρναρά), θα μπορούσε να είναι βέβαιος ότι έδωσε ένα συγκλονιστικά προφητικό μήνυμα: μέσα στη ζούγκλα του καπιταλισμού και του ιμπεριαλισμού, η Σοβιετική Ενωση πέφτοντας, εξακολουθεί να φωτίζει την άβυσσο», έγραψε πολύ εύστοχα ο Ριζοσπάστης για το βιβλίο. Η ζωή μιας ομάδας μαχητών του ΔΣΕ που μετά την ήττα στο Γράμμο βρίσκουν φιλοξενία στην ΕΣΣΔ, σε μια περιοχή στα βάθη της Ασίας. Τα προτερήματα αλλά και τα ελαττώματα που κουβαλούν μαζί τους οι νιόφερτοι αγωνιστές, η προσπάθειά τους να προσαρμοστούν στη νέα πατρίδα και οι συγκρούσεις που γεννιούνται μέσα τους ερχόμενοι σε επαφή με το καινούργιο: το χτίσιμο της σοσιαλιστικής  κοινωνίας, για την οποία και οι ίδιοι πολέμησαν. Ο συγγραφέας δεν ωραιοποιεί την κατάσταση, προβάλλει τις αδυναμίες των χαρακτήρων του, ελλήνων και σοβιετικών, ξεσκεπάζει τα αρνητικά και τονίζει τα θετικά της πρωτόγνωρης διαδικασίας του «ξεχερσώματος» του παλιού. Μας δίνει μια ιστορία πλεγμένη με ευαισθησία και αγάπη για το νέο που χτίζεται μέρα με τη μέρα. Στο τέλος του βιβλίου, βγαίνουν από τα χείλη του κεντρικού ήρωα τα λόγια που θα μπορούσαν να είναι και η κεντρική ιδέα του μυθιστορήματος: «Το φως είναι ο καλύτερος σύμμαχός μας. Αυτοί να τα πουν, να ανοίξουν την καρδιά τους και μεις να τους εξηγήσουμε τις αιτίες. Από πού ξεκινήσαμε, που φτάσαμε, τι είχαμε και τι έχουμε… Να τους δώσουμε να καταλάβουν πως ο σοσιαλισμός είναι δύσκολο πράμα. Δε φτάνει να πάρεις την εξουσία. Χρειάζεται να ζυμώσεις ξανά τον άνθρωπο, που τον έπλασαν οι αιώνες, και να φτιάξει, απ΄ την αρχή, καινούριο…».