Γυναίκα "Ηπειρώτισσα" : ζαλίκα και τουφέκι

"Αδούλωτη, ασκλάβωτη έμεινε η γυναίκα στα χρόνια της σκλαβιάς μας. Ξεδίπλωσε όλες τις δυνάμεις της και ρίχτηκε στον αγώνα για τη ζωή, τη λευτεριά. Όχι! Φωνάζει σ’ όλη τη χώρα. Δεν θα πεθάνουμε απ’ την πείνα, έχουμε δικαίωμα στη ζωή. Φτάνει πια, δε μπορώ να ακούω τα «πεινώ» των παιδιών μου. Και νάτην! Ξεσηκώνεται δίπλα στον άντρα, μπαίνει στην πρώτη γραμμή, τρέχει ορμάει και κερδίζει: ψωμί, συσσίτια, ρούχα, φάρμακα. Στην Ήπειρο, σειρές ατέλειωτες ζαλιγκωμένες γυναίκες, νηστικές, ξυπόλητες, ταλαιπωρημένες, οργώνουν τα χιονισμένα Ηπειρώτικα βουνά, κουβαλώντας τρόφιμα και πυρομαχικά για τα παλληκάρια του ΕΛΑΣ μας…"

Σήμερα 8 του Μάρτη, μέρα  της γυναίκας, φέρνουμε στο φως της δημοσιότητας δύο σπάνια ντοκουμέντα του Αντιστασιακού Τύπου  της Ηπείρου. Δύο φύλλα (1^ο και 3^ο) της εφημερίδας  «ΗΠΕΙΡΩΤΙΣΣΑ, όργανο του Εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα Γυναικών Ηπείρου», της περιόδου 1944-1945. Στα έντυπα αυτά αποτυπώνονται περίτρανα η ισότιμη θέση και τα δικαιώματα που απέκτησε η γυναίκα μέσα από τον αγώνα του λαού μας για τη λευτεριά, σαν προάγγελος της νέας κοινωνίας που οραματίστηκαν και πολέμησαν οι αγωνιστές της Εθνικής μας Αντίστασης.

Αντιγράψαμε μερικά κείμενα από τα δύο έντυπα και τα παραθέτουμε.  Ευχαριστούμε θερμά το φιλικό ιστολόγιο Αγρίνιο, γλυκές μνήμες για την γενναιοδωρία με την οποία μας παραχώρησε τα πολύτιμα αυτά ντοκουμέντα. Οι φωτογραφίες που συνοδεύουν τα κείμενα είναι από "Το αντάρτικο στην Ήπειρο" του Κώστα Μπαλάφα.

«ΗΠΕΙΡΩΤΙΣΣΑ», όργανο του Εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα Γυναικών Ηπείρου. Αριθ. φύλλου 1, 27 Σεπτέμβρη 1944

 Ζαλίκα και τουφέκι

Ο αγώνας φουντώνει απ’ άκρη σ’ άκρη στην Ήπειρο. Πάνω στη σκηνή της Ηπειρώτικης Επανάστασης ανεβαίνει με σταθερό βήμα και γερή κορμοστασιά η Ηπειρωτοπούλα κι’ ακούγεται πέρα ως πέρα η φωνή της:

--Θάνατο στο φασισμό.

Πέρασε πια ο καιρός που η κοπέλα αυτή δεν ήξερε τίποτα περισσότερο από το φέρτωμα των ξύλων στη ράχη πι’ απ’ τις δουλειές του σπιτιού. Έσπασε κάθε αλυσίδα κι η Ηπειρώτισσα πια γνώρισε ένα σωρό καινούργια πράματα. Άνοιξε τα μάτια κι αντίκρυσε τη σκλαβιά της κι είδε την αιτία αυτής της σκλαβιάς κι έμαθε τι πρέπει να χτυπήσει για να κερδίσει τη λευτεριά.

Νάτη. Ακούραστη στον έρανο για τους αντάρτες. Πάντα γελαστή τρέχει μαζεύει κάθε καλούδι, και ζαλίκια ανεβάζει μέσα στα χιόνια για τους αγωνιστές που ξεσκλαβώνουν την Ηπειρώτικη γη και το Λαό της.

Απ’ την όμοεφη και κάπως εκπολιτισμένη ατμόσφαιρα του «εργαστηρίου της κοπέλας» μέχρι τη σκηνή του θεάτρου, η Επονίτισσα διαφωτίζει και μοιράζει τη χαρά, το γέλιο, το νεολαιίστικο παλμό της ζωής στο Λαό που αγωνίζεται μες στις πιο σκληρές συνθήκες.

Νάτη πάλι η Ηπειρώτισσα. Στοργική φίλη των παιδιών, αδερφή της παιδιάτικης ζωής, μητέρα όλου του παιδικού κόσμου.

Φροντίζει για τα παιδικά συσσίτια, τους φτιάχνει καραγκιόζηδες, κούκλες, τους μαθαίνει τραγούδια, τους διδάσκει θεατρικά εργάκια. Κι όλα τα’ αετόπουλα τρέχουν κοντά της.

Ηπειρώτισσα ανταρτοπούλα

--Κέντησέ μου το σκούφο.

--Μάθε με να λέω καλά το τραγούδι μου.

--Κέντα μου τη ζώνη.

[…] τάει άξαφνα και σκέφτεται, δε φτάνει αυτό. Ας την πλέξουν άλλες την κάλτσα. Ας την πλέξη κι η μάνα μου. Εγώ θα πάρω το τουφέκι. Και ξεκινάει…

Δίπλα στις άξιες αδερφές της πούναι νοσοκόμες στ’ αναρωτήρια, δίπλα σε κείνες που δουλεύουν στους αργαλειούς για τη φορεσιά του αντάρτη, δίπλα σε κείνες που γράφτηκαν τρέχοντας στον Εφεδρικό, τρέχει και κατατάσσεται στον μόνιμο ΕΛΑΣ. Δεν την κουράζει τα’ όπλο. Θέλει να σκοτώσει. Διψάει εκδίκηση όπως διψάει και λευτεριά.

Μες στην πόλη η Ηπειρωτοπούλα ρίχνει τις προκηρύξεις μες στους σκοτεινούς δρόμους.

Στα λεύτερα βουνά η Ηπειρωτοπούλα πατάει τη σκανδάλη ενάντια σε κάθε φασίστα, ντόπιο και ξένο.

Μες στα χρόνια που τα γιόμισαν οι λαϊκοί αγώνες κι οι λαϊκές θυσίες, η Ηπειρώτισσα επαναστάτησε ολόκληρη, ανέβηκε στη σκηνή του Αγώνα και βροντολάλησε:

--Θάνατος στο φασισμό.

Μεταφορά τραυματία Ελασίτη αντάρτη από γυναίκες

 «ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ

Μέσ’ απ τα σπίτια που καμένα σωριαστήκαν

Μέσ’ από του μαύρους τους καπνούς της πυρκαγιάς

Ορμάνε αδέσμευτα στο φως της λευτεριάς

Εκείνες που ποτέ δε σκλαβωθήκαν.

Και στα Ηπειρώτικα βουνά που αγκομαχάνε

Θύελλες κι άνεμοι, ντουφέκια και σπαθιά

Ορμάνε ασκλάβωτες μ’ ατσάλινη γροθιά

Νέες αντάρτισσες που εκδίκηση διψάνε…

Όλες στο πόδι! Τη χαρά για το Λαό μας

Και το ντουφέκι για τη νίκη μας κρατούν

Όλες στο πόδι! Και τρανά διαλαλούν

Πως είν’ στρατός και κείνες δίπλα στο στρατό μας!

                                                  ΧΑΡΑΥΓΗ»

«ΗΠΕΙΡΩΤΙΣΣΑ», όργανο του Εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα Γυναικών Ηπείρου. Αριθ. φύλλου 3, Δευτέρα 5 Μάρτη 1945

"Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΜΕΡΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

Στις 8 του Μάρτη γιορτάζεται η Διεθνής Μέρα της γυναίκας. Η μέρα αυτή πανηγυρίζεται εδώ και 35 χρόνια απ’ τις γυναίκες όλου του κόσμου σαν μέρα πάλης για μια καλλίτερη ζωή, για ίσα δικαιώματα, κατά της μαύρης αντίδρασης και του πολέμου.

Εφέτος ξεχωριστά πρέπει να γιορταστεί κι απ’ τις γυναίκες της αγωνιζόμενης Ελλάδας γιατί στα χρόνια αυτά της γιγάντιας πάλης του Λαού μας, η γυναίκα αγωνίστηκε σκληρά πλάι στον άντρα και δικαιωματικά πήρε τη λαμπρή της θέση στην ιστορία της Πατρίδας.

Έτσι γκρέμισε με την ηρωική της πάλη τη θεωρία της αντίδρασης πως τάχα είναι κατώτερη η γυναίκα, ικανή μονάχα για το σπίτι και το νοικοκυριό.

Μες στη φωτιά της επανάστασης η σκέψη της φωτίστηκε. Είδε τα αίτια της σκλαβιάς της. Μίσησε θανάσιμα το ματωβαμένο εχθρό της πατρίδας της, τους ντόπιους και ξένους φασίστες. Κι αγωνίστηκε μ’ όλες τις μορφές πάλης για το τσάκισμά της.

Αντάρτισσες παρελαύνουν

Ατσαλώθηκε μεσ’ τον αγώνα και κατάχτησε με το σπαθί της τα δικαιώματά της.

Ηπειρώτισσες! Ας γιορτάσουμε κι εμείς μαζί με τις γυναίκες όλου του κόσμου την 8^η του Μάρτη, τη συμβολική αυτή μέρα της πάλης της γυναίκας ενάντια στ’ απάνθρωπα σχέδια του φασισμού, για μια ζωή καινούρια, δημοκρατική, πολιτισμένη. Για μια ευτυχισμένη κοινωνία χωρίς πολέμους, χωρίς καταστροφές, χωρίς δυστυχία, χωρίς πείνα. Κι η γυναίκα να στέκει σε πλέρια Ισονομία πλάι στον άντρα, όπως της αξίζει, όπως το ‘δειξε με τους υπέροχους αγώνες της ότι το αξίζει."