ΚΚΕ εξ

Μάνος Κατράκης. Ταξίδι στα Κύθηρα, σκην. Θ. Αγγελόπουλος

Πρώτο κόμμα το ΚΚΕ στους Έλληνες της Γερμανίας, λοιπόν, πρώτο σ' αυτούς της Ουγγαρίας, πρώτο στην Τσεχία, πρώτο στη Σουηδία. Δεύτερο στην Βρετανία, τη Δανία και την Ολλανδία, τρίτο στη Γαλλία, τέταρτο στο Βέλγιο και (να προσθέσω εγώ) στην Κύπρο. Χαμογελάω πικρά. Πάντα έξω, οι κομμουνιστές. Έξω μετά το 49, έξω σήμερα, έξω ακόμα κι όταν είναι μέσα. Εσωτερικοί εξόριστοι, νοσταλγοί της πατρίδας που έχασαν και όλο χάνουν.

- "Στην κυρά μάνα μας μη δίνετε βοήθεια, ούτε μαγκούρα στο προσκέφαλο σιμά, γιατί θα δέρνει κάθε μέρα τα παιδιά της, κι όταν μιλάω θα με λέει αληταρά."

-"Καλή πατρίδα, σύντροφε!"

Θυμάμαι κάποιες αράδες που έγραψα πάνω από τρία χρόνια πριν:

Πώς γίνεται οι εξόριστοι –ο Χάινε, ο Μαρξ, ο Τζόυς, ο Μπένγιαμιν, ο Αντόρνο, τόσοι και τόσοι άλλοι– να αποτελούν τις φωνές της συνείδησης της κοινωνίας τους, να μπορούν να μιλήσουν για αυτή όταν η ίδια αδυνατεί να συλλάβει τον εαυτό της, να κοιτάξει το πρόσωπό της στον καθρέφτη;
Αλλά ίσως δόθηκε ήδη η απάντηση στην ερώτηση. Ίσως οι κοινωνίες για τις οποίες μπορούν να μιλήσουν με διαύγεια οι εξόριστοι να είναι ακριβώς αυτές που είναι ήδη εξόριστες απ’ τον εαυτό τους, που ζουν μακριά από τη ζωή τους, που έχουν την πλάτη τους γυρισμένη όταν πηγαίνουν να κοιταχθούν στον καθρέφτη. Ίσως να είναι ο αυτοεξορισμός μιας κοινωνίας –αδιόρατος, ύπουλα σιωπηρός, ανεξιχνίαστος– που προσφέρει στα μάτια του εξόριστου αυτό που οι άλλοι εκλαμβάνουν ως ατομική διορατικότητα.
"Κοινωνίες που ζουν μακριά από τη ζωή τους" έλεγα ... Μα αν είναι η λαϊκή πλειοψηφία κάθε κοινωνίας ολάκερη αλληγορία της κατάστασης του μετανάστη, δεν είναι ταυτόχρονα αλληγορία της κατάστασης κάθε προλετάριου; Δεν είναι κάθε εργάτης, όπου κι αν ζει, μετανάστης απ' τον εαυτό του, εξόριστος απ' την καθημερινότητα που τον καταπίνει, απ' τη συνείδηση και το σώμα του;
...αντιπαρατίθεται στον άνθρωπο η δραστηριότητά του, η εργασία του, σαν κάτι αντικειμενικό και ανεξάρτητο, που τον εξουσιάζει μέσα από νόμους αυτόνομους, που του είναι ξένοι....ακόμα και οι ψυχολογικές ιδιότητες αποχωρίζονται από τη συνολική του προσωπικότητα, αντικειμενοποιούνται μπροστά σ' αυτή....αυτή η διάσπαση του αντικειμένου της παραγωγής σημαίνει αναγκαστικά και διάσπαση του υποκειμένου του. ....Γι' αυτό οι εκμεταλλευόμενοι σκλάβοι βρίσκονταν έξω από την υπό συζήτηση "ανθρώπινη" κοινωνία, ο προορισμός τους δεν μπορούσε στους συγχρόνους τους να φανεί, ούτε και στους πιο μεγάλους και πιο ευγενείς διανοητές, ως ανθρώπινος προορισμός, ως ο προορισμός του ανθρώπου. ... Ο προορισμός του εργαζόμενου μετατρέπεται σε γενικό προορισμό ολόκληρης της κοινωνίας (Λούκατς, Ιστορία και ταξική συνείδηση).
Από το παρελθόν κι από το μέλλον ερχόμαστε σε βαγόνια ανεπιθύμητοι, σαν οιωνοί και σαν εφιάλτες. Κατεβαίνουμε με τα μπαγκάζια μας στην πλατφόρμα του παρόντος, κι είναι κομμένη στα δυο. Κλεισμένοι πίσω από ένα χοντρό γυαλί στο κέντρο μεταναστών φωνάζουμε: αδέλφια μας, εχθροί, εξοστρακισμένοι μας εαυτοί! Ζήτω η κοινότητα των ξενωμένων, η αδελφότης του εκτοπισμού!
Δεν μας ακούει κανείς.

Lenin Reloaded