Εργαζόμενοι "Ελληνικής Χαλυβουργίας": Μπούσουλας η ταξικά ανυποχώρητη πάλη

Συνέντευξη με τον πρόεδρο του Σωματείου Εργαζομένων στην «Ελληνική Χαλυβουργία», Γιώργο Σιφωνιό.

-- Μια εβδομάδα μετά την αναστολή της απεργίας, διαπιστώνετε μια εξαιρετικά άγρια επίθεση του Μάνεση στο Σωματείο, στην οργανωμένη συνδικαλιστική δράση. Γιατί, δώστε μας μια πρώτη εξήγηση γι' αυτό.

-- Την περιμέναμε αυτήν την επίθεση. Τα έχουμε βάλει με έναν εργοδότη που ορίζει κυβερνήσεις. Κι αυτήν την εβδομάδα, τα είδαμε όλα. Και τις εντολές του βιομήχανου που έγιναν πράξη από την κυβέρνηση με προσωπική παρέμβαση του ίδιου του πρωθυπουργού να παρέμβουν οι κρατικοί κατασταλτικοί μηχανισμοί για να σπάσει αυτός ο ηρωικός αγώνας των εννιά μηνών και τη χωρίς μάσκες πια ωμή εργοδοτική παρέμβαση μέσα στο χώρο δουλειάς για να τσακίσει το σωματείο, να εξαφανίσει τη συνδικαλιστική δράση. Επιβεβαιώνονται μέχρι κεραίας οι εκτιμήσεις του ΔΣ των Χαλυβουργών ότι έχουμε φτάσει σε αυτό που λέμε ολομέτωπη επίθεση στα δικαιώματα όλων των εργαζομένων. Βιομήχανος και κυβέρνηση πάνε χέρι - χέρι για να μη κουνιέται φύλλο στο χώρο δουλειάς. Δεν έγινε, λοιπόν, κάτι που δεν το περιμέναμε, από αυτές τις εξελίξεις προκύπτουν και πολιτικά συμπεράσματα.

-- Πάμε πίσω, να κάνουμε ένα γρήγορο απολογισμό αυτών των 273 ημερών απεργίας. Τι είναι αυτό που έκανε μια φαινομενικά τυπική αντιπαράθεση εργοδότη - εργαζομένων, σε κάποιο εργασιακό χώρο, να πάρει χαρακτήρα τόσο μεγάλης μάχης που ξέφυγε και από τα όρια του εργοστασίου και του Ασπροπύργου και της Αττικής και της Ελλάδας;

-- Να θυμηθούμε ότι όταν ξεκίνησε η απεργία μας ήταν ήδη σε εξέλιξη μια άνευ προηγουμένου επίθεση συνολικά πάνω στα εισοδήματα των εργαζομένων και τα δικαιώματά τους. Προσπαθήσανε πολύ πριν ξεκινήσει η δική μας μάχη να κόψουνε δικαιώματα, να επιβάλουν συνθήκες εργασιακού Μεσαίωνα. Ηδη τότε και εμείς οι χαλυβουργοί ζούσαμε σε μια εργασιακή κόλαση, σε ένα γκέτο. Η διαφορά μας με άλλους εργαζόμενους ήταν ότι είχαμε ήδη κάποιες κατακτήσεις παραπάνω. Είχαμε παλέψει και είχαμε κατακτήσει ένα ανεκτό επίπεδο επιβίωσης, αλλά μέσα στα τελευταία πέντε χρόνια ο κ. Μάνεσης, ο καινούριος ιδιοκτήτης του εργοστασίου, προσπάθησε να τα αφαιρέσει όλα. Και στην κρίσιμη φάση επιχείρησε να καταργήσει και το 8ωρο εκμεταλλευόμενος όλο το πλέγμα των αντεργατικών νόμων που είχαν ήδη ψηφίσει την προηγούμενη δεκαετία.

Διαπιστώσαμε από την πρώτη στιγμή ότι ο συγκεκριμένος βιομήχανος λειτουργούσε σαν λαγός του συνόλου των βιομηχάνων. Θέλησε να χτυπήσει αποφασιστικά τα εργατικά δικαιώματα και να γίνει παράδειγμα για όλους τους βιομηχανικούς χώρους. Δεν ήταν εύκολο να το πετύχει καθώς κι εμείς ήμασταν οργανωμένοι. Είμαι 33 χρόνια στη χαλυβουργία κι άλλα εφτά πριν σε άλλες δουλειές. Μάθαμε μέσα στο καμίνι της ταξικής πάλης τι πρέπει να κάνουμε, πώς να αντιδρούμε και για να αποκρούσουμε επιθέσεις και για να αποσπάσουμε κατακτήσεις. Το σωματείο είχε την εμπιστοσύνη των εργατών, είμαστε ένα μ' αυτούς, έχουμε τα ίδια βάσανα - έχω τέσσερα παιδιά - ήταν αυτονόητο ότι μ' αυτούς που τρώγαμε ψωμί κι αλάτι θα τραβάγαμε μπροστά. Από την πρώτη στιγμή ρίξαμε το σύνθημα «Ολοι για έναν κι ένας για όλους». Καταλαβαίναμε ότι είναι γενική επίθεση, βλέπαμε πού πάνε τα πράγματα γύρω μας, βλέπαμε πως δεν θα φτάσουμε καν στη σύνταξη αν αφήσουμε να περάσουν όλα αυτά. Εχουμε δουλέψει, έχουμε ματώσει, έχουμε νεκρούς, έχουμε τραυματιστεί, έχουμε θύματα για όλες αυτές τις κατακτήσεις, δε γίνεται να αφήσουμε να μας τα αφαιρέσουν όλα. Προσπαθούμε να ζήσουμε με ψηλά το κεφάλι, με αξιοπρεπείς μισθούς, σύμφωνα με τις σύγχρονες ανάγκες μας. Φυσικά δεν περιμέναμε ότι θα φτάσουμε τόσο μακριά, να αποκτήσει ο αγώνας μας τόσο μεγάλο εύρος και να εκφραστεί σ' αυτόν τόσο μεγάλη αλληλεγγύη.

Παλέψαμε για όλη την εργατική τάξη

-- Εγινε, λες, μια απεργία που αφορούσε όλη την εργατική τάξη γιατί αντιμετώπιζε αιτήματα όλης της εργατικής τάξης; Δεν ήταν μόνο ενάντια στην επιβολή του 5ωρου και τη μείωση των μισθών;

-- Το κύριο αίτημα είναι αυτό. Να υπερασπίσουμε το σταθερό χρόνο εργασίας για το χαλυβουργό, το 8ωρο. Είναι κρίσιμο ζήτημα όχι μόνο για εμάς, πόσο μάλλον για μας που δουλεύουμε στο καμίνι. Ηδη έχει κάνει πολλές προσπάθειες να καταργήσει το σταθερό χρόνο εργασίας. Εχει πέντε χρόνια ο χαλυβουργός να πάρει κανονική άδεια το καλοκαίρι. Γιατί το καλοκαίρι εντείνονται και μεγαλώνουν οι δουλειές για τους χαλυβουργούς. Να ανοίξω μια παρένθεση: Και η επέμβαση των ΜΑΤ τώρα έγινε γιατί έχουν ανοίξει οι δουλειές. Αυτή τη στιγμή γίνεται ένα άνευ προηγούμενου άδειασμα των αποθηκών, χωρίς να γίνεται η απαιτούμενη συντήρηση. Ενώ έπρεπε να έχει αρχίσει η απαιτούμενη συντήρηση για να βάλει μπροστά το έλασμα, το τροχείο και το καμίνι. Δεν κάνουν τίποτα. Και προσπαθούν να τσακίσουν το σωματείο που επιμένει ότι οι εργάτες πρέπει να δουλεύουν με ασφάλεια. Δεν θέλουμε να πάθουμε ό,τι έχουν πάθει στο Βόλο και το Βελεστίνο που έχουν μετρήσει νεκρό και δεν ξέρουν όταν μπαίνουν για δουλειά αν θα βγουν ζωντανοί.

-- Να επανέλθουμε στο πώς εξελίχθηκε η απεργία, σε εκείνα τα στοιχεία που έχουν ευρύτερη σημασία για την εργατική τάξη;

-- Οπως είπα, όταν ξεκινήσαμε δεν περίμενε ο κόσμος ότι θα αντέξουμε τόσο πολύ. Ολοι είχαν στο μυαλό τους εργατοπατέρες που ρίχνουν μια τουφεκιά στον αέρα και δεν κάνουν κάτι ουσιαστικό. Η απεργία μας σ' αυτό το σημείο ξεμπρόστιασε και τον εργοδοτικό και κυβερνητικό συνδικαλισμό. Στους εννέα μήνες η ΓΣΕΕ σύρθηκε μία φορά, το λέω κυριολεκτικά σύρθηκε, για να υποστηρίξει μία παναττική απεργία, στις 17 Γενάρη. Αναγκάστηκε να το κάνει γιατί είχαν κηρύξει την απεργία επτά εργατικά κέντρα. Αναγκάστηκε. Το ίδιο είχαν κάνει και στην ΠΟΕΜ και σε μια σειρά Ομοσπονδίες. Μας πολεμήσανε αντί να σταθούν στο πλευρό μας. Αντίθετα, ο απλός κόσμος κατάλαβε το νόημα, είδε στην απεργία μας τον αγώνα και για τα δικά του βάσανα. Αυτό μας έλεγαν όσοι έρχονταν στο εργοστάσιο να εκφράσουν τη συμπαράσταση. Από τα πιτσιρίκια του Δημοτικού, που έρχονταν με τους δασκάλους τους και δίναν στο απεργιακό ταμείο το πενηντάλεπτο, το εικοσάλεπτο ή και τρόφιμα, ως και τους εργάτες από άλλες επιχειρήσεις που δεν είχαν μπορέσει ακόμα να βρούνε τρόπο να παλέψουν κι αυτοί με τέτοια δύναμη. Αυτό ήταν και για εμάς όχι μόνο πρωτόγνωρο, ήταν που μας έδωσε μεγάλο θάρρος. Είναι αυτό που λέμε ότι είχε χαθεί τα προηγούμενα χρόνια, έβλεπε ο κόσμος πώς γίνεται ένας αγώνας σήμερα έτσι που πραγματικά να αντιμετωπίσει το βιομήχανο. Ξύπνησε μνήμες από τους αγώνες που είχαν γίνει παλιότερα και είχαν φέρει τις κατακτήσεις. Μόνο έτσι ιστορικά μπορώ να το εξηγήσω.

-- Είδαν, λες, στην απεργία των χαλυβουργών να ορθώνεται ένα κίνημα με ταξικά χαρακτηριστικά;

-- Αυτό ακριβώς. Η αλληλεγγύη είναι το γνώρισμα των ταξικών αγωνιστών, ότι σκέπτονται ο ένας για τον άλλο. Οταν βγάλαμε τον αγώνα μας προς τα έξω με αυτό το σύνθημα ξεκινήσαμε το «Ολοι για έναν». Ετσι φούντωσε αυτή η αλληλεγγύη. Ηρθαν δίπλα μας όσοι όσοι ήθελαν να παλέψουν και είχαν στους χώρους τους τον εργοδοτικό και κυβερνητικό συνδικαλισμό να τους βάζει φρένο.

Είδαν το ταξικό κίνημα, το ΠΑΜΕ, όχι μόνο να κάνει δική του υπόθεση την απεργία μας, αλλά και να οργανώνει την αλληλεγγύη σε πρωτόγνωρα επίπεδα. Το «Κανένας μόνος του σ' αυτή τη μάχη» έγινε πράξη και παράδειγμα. Το σύνθημα «Ολη η Ελλάδα μία Χαλυβουργία» από εκεί προήλθε. Εγινε σε πολύ κόσμο καθαρό ότι η καλύτερη βοήθεια που μπορούσαν να δώσουν στους χαλυβουργούς θα ήταν να ανάψουνε «φωτιές» στα δικά τους τα εργοστάσια. Κι απ' τη μεριά μας βοηθήσαμε όσο μπορούσαμε σ' αυτό. Πήγαμε παντού, σε όλη την Ελλάδα, στη ΛΑΡΚΟ, στην ΠΕΣΙΝΕ, που και εκεί τώρα περνάνε αυτά τα μέτρα για τα οποία τους είχαμε προειδοποιήσει. Γράψαμε σε ανοικτή επιστολή προς όλη την εργατική τάξη ότι ο Μάνεσης είναι ο λαγός των βιομηχάνων. Οτι αν περάσουν από τους χαλυβουργούς αυτά τα μέτρα, θα περάσουν παντού. Και τελικά ανακόψαμε κατά κάποιον τρόπο την επίθεση, το λέμε και στην εισήγησή μας, που έγινε απόφαση της συνέλευσης. Δυστυχώς, ο αντίπαλος είναι πάρα πολύ ισχυρός. Δεν είχαμε τις δυνάμεις να χτυπηθούμε με τα στρατιωτικά σώματα που έριξαν πάνω μας. Αποδείχτηκε - καθώς ο αγώνας μας εξελισσόταν σε συνθήκες γενικευμένης καπιταλιστικής κρίσης και άρα γενικευμένης επίθεσης στην εργατική τάξη - ότι προϋπόθεση για ακόμα καλύτερο αποτέλεσμα θα ήταν η γενίκευση του αγώνα, να έμπαιναν μεγαλύτερα τμήματα της εργατικής τάξης στη μάχη, αυτό είπαμε με το σύνθημα «Ολη η Ελλάδα μια Χαλυβουργία». Οι συσχετισμοί δεν το επέτρεψαν κι αυτό παραμένει ένα ανοιχτό μέτωπο.

Η σύγκρουση δεν τελειώνει

-- Δηλώσατε όμως στη λήξη της απεργίας ότι παρ' όλα αυτά «εμείς βγήκαμε νικητές». Σε ποια στοιχεία στηρίζεται αυτή η εκτίμηση;

-- Βγήκαμε νικητές γιατί αχρηστεύσαμε το μηχανισμό του Μάνεση. Αυτό είναι το κυριότερο. Αυτό αποδεικνύεται τώρα πάλι. Ο Μάνεσης δεν μπορεί να χωνέψει αυτή την ήττα. Ο Μάνεσης και η τάξη του δεν μπορούν να χωνέψουν ότι άντεξαν οι χαλυβουργοί εννέα μήνες και δώσανε εντολή σ' ολόκληρο πρωθυπουργό, με δύο κόμματα συμπαραστάτες, δηλαδή τρία κόμματα και εντολή πρωθυπουργού, να χτυπήσουν με τα ΜΑΤ αυτόν το μεγαλειώδη αγώνα.

Αποδείξαμε στην πράξη πόσο σημαντικό είναι να δίνει τη μάχη ο εργάτης συσπειρωμένος στο ταξικό σωματείο του. Μπορεί να χάσαμε στρατωτικά μια μάχη, αλλά ηθικά είμαστε νικητές. Είμαστε βέβαιοι γι' αυτό που αναφέρουμε και στην απόφαση της συνέλευσης, ότι η σπορά που έριξαν οι χαλυβουργοί το επόμενο διάστημα θα πολλαπλασιαστεί. Δεν γίνεται αλλιώς. Η σύγκρουση δεν τελειώνει με μια ήττα ή με μία νίκη. Ο αγώνας θα συνεχιστεί.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο υφυπουργός Εργασίας, ο κύριος Παναγιωτόπουλος, μας έκανε επίθεση για μια φράση που έχουμε στην απόφαση, ότι οι αγώνες θα συνεχιστούν μέχρι τα εργοστάσια να έρθουν στους εργάτες. Μα φυσικά αυτή είναι η πεμπτουσία της ταξικής πάλης. Είμαστε αντίπαλοι με το αστικό πολιτικό σύστημα που τα στερεί όλα από τους εργάτες για να τα δίνει στην αστική τάξη. Κι αυτοί το ξέρουν αυτό. Οι νόμοι τους, ο μηχανισμός τους, όλα λειτουργούν για το τσάκισμα της ζωής των εργατών. Πώς θα μας κάνουν πιο φτηνούς για να έχουν περισσότερα κέρδη. Κι εμείς ξέρουμε πως μπορούμε να ζήσουμε καλύτερα όταν βγάλουμε απ' τη μέση το κέρδος του αφεντικού.

-- Ο αντίπαλος, όμως, λέει ότι οι απεργίες και το ΠΑΜΕ κλείνουν τα εργοστάσια.

-- Αυτό είναι το πιο σύντομο ανέκδοτο που έχω ακούσει στα 40 χρόνια που δουλεύω στις φάμπρικες και στα εργοστάσια. Εγώ θα σας πω χιλιάδες εργοστάσια, για να μην πω εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο που δεν υπάρχει ΠΑΜΕ. Και θες να ξεκινήσουμε από τη «Microsoft», να πάμε στην «Peugeot» στη Γαλλία, να πάμε στη «Citroen», να πάμε στη «Mercedes» στη Γερμανία, να πάμε στα ανθρακωρυχεία της Ισπανίας, πού θέλετε να πάμε; Να μην πούμε για την Ελλάδα του Λαναρά, να μην πούμε για τη Βόρεια Ελλάδα, την Πάτρα, την «Frigoclass», που είναι του Δαβίδ που έχει την «Coca - Cola», γνωρίζουμε, διαβάζουμε, παρακολουθούμε. Είμαστε ταξικοί συνδικαλιστές. Μη μας κοροϊδεύουν άλλο πια. Απλά ο κόσμος θέλει πιο πολλή ενημέρωση και λιγότερα πρωινάδικα απ' αυτά που δείχνουν στις νοικοκυρές πώς θα μαγειρεύουν αστακό όταν στα σπίτια δεν έχουν ένα κιλό πατάτες να μαγειρέψουν.

Οι εργάτες θέλουν ανοιχτά τα εργοστάσια. Οι βιομήχανοι τα κλείνουν όταν βρίσκουν αλλού περισσότερο κέρδος. Αυτό είναι το γεγονός και να το λέμε έξω απ' τα δόντια.

Αγώνας για τη δική μας εξουσία

-- Μιλώντας «έξω απ' τα δόντια», πώς κρίνετε τις τρεις κυβερνήσεις που πέρασαν κατά τη διάρκεια της απεργίας;

-- Το συμπέρασμα είναι όποια κυβέρνηση και να ανέβει επάνω, ο εργάτης δεν πρέπει να ξεγελιέται. Οι κυβερνήσεις είναι ένα εργαλείο που δουλεύει για τα συμφέροντα μιας τάξης. Υπάρχουν οι αυταπάτες που λένε ότι μπορεί να γίνει κάτι. Σου λένε διάλεξε εσύ ποιος θέλει να σε κυβερνάει. Αλλά μην διαλέξεις αυτόν που σου λέει ότι πρέπει εσύ να πάρεις την εξουσία. Μην διαλέγεις αυτόν που θέλει για το κοινωνικό σύνολο την εξουσία. Ψηφίζει ο κόσμος για να αλλάξει κυβέρνηση κι αλλάζει απλά αυτός που κάθεται στο σβέρκο του. Και οι τρεις αυτές κυβερνήσεις δουλέψανε, δουλεύει και η σημερινή, για την αστική τάξη. Πλασάρουν ένα ...κάρο μπούρδες για διλήμματα π.χ. ευρώ ή δραχμή και ότι θα χρεοκοπήσουμε. Ρώτησα έναν απολυμένο πώς θες να ζεις με ευρώ ή δραχμή και μου είπε άσε τις βλακείες, Σιφωνιέ, και φέρε μου ένα κιλό ψωμί να φάω. Αυτό που ενδιαφέρει τον κόσμο είναι να υπάρχει δουλειά. Να υπάρχει πραγματική ανάπτυξη και όχι εκμετάλλευση του εργάτη. Αυτό όμως σημαίνει να μην τα περιμένεις όλα απ' τις εκλογές, σημαίνει διαρκής αγώνας για να πάρεις εσύ την εξουσία.

-- Είναι αυτό κι ένα από τα συμπεράσματα της δικής σας απεργίας; Η πολιτικοποίηση, δηλαδή, του αγώνα;

-- Τα συμπεράσματα της απεργίας είναι ότι - όπως λέμε - έχουμε ρίξει αρκετό σπόρο σ' αυτή τη κατεύθυνση. Λέμε ότι αυτός ο αγώνας πρέπει να μελετηθεί από αρκετούς εργαζόμενους και ειδικά από τους νέους. Το λέγαμε ειδικά στα παιδιά που έρχονταν στο εργοστάσιο. Και νομίζουμε ότι αυτό είναι το καλύτερο μάθημά τους. Το πώς πρέπει να γίνονται οι αγώνες. Τα παιδιά αυτά μεγαλώνουν και ήδη τους λένε ότι δεν έχουν δικαιώματα, ότι πρέπει να συνηθίσουν χωρίς βιβλία και με χορηγούς στα σχολεία. Εμείς τους είπαμε ότι το δικαίωμα το καταχτάς και για να το κρατήσεις, πρέπει να συνεχίζεις να παλεύεις. Και δε θα σταματάς να παλεύεις όσο θα υπάρχει ταξική διαφορά.

Εχουμε μπροστά σκληρή μάχη

-- Να γυρίσουμε λίγο στο εργοστάσιο. Τι κατάσταση διαμορφώνεται μετά την αναστολή της απεργίας; Πώς αντιμετωπίζετε την επίθεση; Πώς το παλεύετε;

-- Οι χαλυβουργοί αυτήν τη στιγμή έχουν μπει δυνατά στο παιχνίδι. Υπάρχει απ' τη μια η γνωστή ομάδα των 5-6 ατόμων που από την αρχή του αγώνα ήταν μαζί με τους διευθυντές του εργoστασίου, που η εξαθλίωση τους έχει κόψει τα πόδια. Κι απέναντι υπάρχει η πλειοψηφία των χαλυβουργών που αντέχει ακόμα. Γιατί έχει το δίκιο με το μέρος της, γιατί έχει το ταξικό κίνημα στο πλάι της και γιατί βλέπει ότι ο αγώνας που έδωσε πρέπει να συνεχιστεί καθώς η επίθεση συνεχίζεται μέσα κι έξω από το εργοστάσιο. Τα χαράτσια, για παράδειγμα, αρχίζουν τώρα να έρχονται. Παρόλο που εμείς φέτος δεν είχαμε εισόδημα, καλούμαστε να πληρώνουμε για το περσινό εισόδημα από 1.000 μέχρι 1.500 ευρώ. Του χρόνου δεν θα έχουμε επίσης καθόλου εισόδημα. Ολες οι ενδείξεις λένε ότι ο Μάνεσης θέλει το εργοστάσιο να δουλεύει περιστασιακά. Γι' αυτό θέλει να απαλλαγεί από το Σωματείο το ταξικό, το δυνατό σωματείο, για να βάζει τους εργάτες να δουλεύουν εκ περιτροπής, να περνάει ό,τι αντεργατικό θέλει. Γιατί τώρα σκοπεύουν να περάσουν κι άλλα μέτρα. Ηδη πάνε να χτυπήσουν το ίδιο το δικαίωμα στην απεργία, θέλουν να περάσουν αλυσίδες όχι από τα πόδια και τα χέρια, αλλά από το λαιμό και να σέρνουν τον εργάτη με τον χαλκά. Να μην υπάρχει πια αντίσταση. Αυτό θέλουν με δηλώσεις σαν του Σαμαρά ότι θα πρέπει να εφαρμοστεί ο νόμος και η τάξη: Να τσακιστεί το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα με την πρωτοπορία του. Αυτή είναι η μάχη τώρα και θα 'ναι εξίσου σκληρή.

-- Με αυτά τα δεδομένα, λες ότι το σύνθημα «Να γίνει η Ελλάδα μια Χαλυβουργία» είναι επίκαιρο. Θα το ξαναλέγατε αυτό το σύνθημα;

-- Είναι το πιο επίκαιρο σύνθημα. Μακάρι με βάση τον αγώνα των χαλυβουργών να ξεκινήσουν και άλλοι. Να έχουν παράδειγμα την ταξική ενότητα που υπήρχε, τη σιδερένια πυγμή μετά τις ομόφωνες αποφάσεις, την ταξική αλληλεγγύη. Οι χαλυβουργοί στηρίχτηκαν από το ΠΑΜΕ κι έγιναν μέρος της δύναμης του ΠΑΜΕ. Δεν ήταν πάντα έτσι, όταν ξεκινούσαμε στους 9 της διοίκησης υπήρχαν συνάδελφοι απ' όλες σχεδόν τις παρατάξεις. Και στην πορεία της μάχης είδαν πια στην πράξη τους εχθρούς, είδαν και τους φίλους και επέλεξαν να ταχθούν με το ταξικό κίνημα. Βγάλανε και πολιτικά συμπεράσματα. Ποιοι στηρίζουν πράγματι τους εργάτες, ποιοι τους χτυπάνε ανοιχτά και ποιοι τους ακουμπάνε φιλικά στην πλάτη και από πίσω τους σκάβουνε το λάκκο. Για να ξανάρθω στο σύνθημα, ναι, με τον αγώνα μας δείξαμε ότι χωρίς εργάτη γρανάζι δε γυρνά, δείξαμε ότι όλος ο πλούτος παράγεται από τους εργάτες και αποδείξαμε ότι το κρίσιμο είναι ποιος κατέχει τα μέσα παραγωγής για να μπορέσουν να αναπτυχθούν οι πλουτοπαραγωγικές δυνατότητες που στη χώρα μας είναι πολλές κι αρκετές για να ζήσει καλά ο λαός μας. Το σύνθημα «Ολη η Ελλάδα μια Χαλυβουργία» είναι κάλεσμα για συνολικό αγώνα ταξικά προσανατολισμένο μέχρι τέλους. Αυτός πρέπει να είναι μπούσουλας.

Θ. Λ. (Ριζοσπάστης)