Μολάοι - Καισαριανή

Στο ανατολικό μπράτσο της Λακωνίας, η κωμόπολη των Μολάων, πρωτεύουσα της επαρχίας Επιδαύρου Λιμηράς. Ο οδικός άξονας Σπάρτης - Μολάων - Μονεμβασιάς περνούσε υποχρεωτικά από την πλατεία Κροκεών. Τις πρώτες ημέρες του Μαΐου του 1941 οι Κροκεάτες απορημένοι, είδαν να διασχίζουν την πλατεία τους βαριά γερμανικά μηχανήματα εκσκαφής και οδόστρωσης με κατεύθυνση τους Μολάους.
Το επιτελείο της 77^ης Πτέρυγας Καταδιωκτικών της Γερμανικής Αεροπορίας είχε επιλέξει τον κάμπο των Μολάων για την ταχύτατη κατασκευή αεροδρομίου. Στις 10 Μαΐου τελείωσαν οι εργασίες με καταναγκαστική εργασία των Μολαϊτών και αμοιβή λίγες γαλέτες.

Στις 11 Μαΐου αφίχθηκε η 2^η και η 3^η Σμηναρχία, με βομβαρδιστικά καθέτου εφορμήσεις ju-87 Stukas, καταδιωκτικά Messerschmit και μεταγωγικά junkers. Την 20^η Μαΐου ξεκίνησε η επιχείρηση "ΕΡΜΗΣ", της γερμανικής απόβασης από τον αέρα, για την κατάληψη της Κρήτης. Το αεροδρόμιο των Μολάων ως το πλησιέστερο, έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο, όπως και αυτό της ιταλοκρατούμενης Καρπάθου με μικρότερη συμμετοχή.

Μετά τρία χρόνια ακριβώς και συγκεκριμένα στις 26 Απριλίου 1944 το μεσημέρι, οι Κροκεάτες είδαν αυτή τη φορά μια φάλαγγα αυτοκινήτων να περνάει πάλι από την πλατεία τους. Ο λοχαγός Ρίντελ και οι γερμανοί του χωριού, παραταγμένοι τους χαιρέτισαν. Ο γερμανός υποστράτηγος Franz  Krech διοικητής της 41^ης Μεραρχίας Οχυρών είχε φύγει από την Τρίπολη με προορισμό την Μονεμβάσια, για να επιθεωρήσει το εκεί ευρισκόμενο 1009 Τάγμα Αμύνης Φρουρίων (2/Fest lnt.Btl.1009) και το Τάγμα της 116^ης  Μονάδας Αναγνώρισης (2.Schw.A.A116). Δηλαδή την φρουρά της Μονεμβασιάς είχε σκοπό το ταξίδι του στρατηγού και όχι τους Μολάους όπως γράφεται. Η μεν γερμανική φρουρά των Μολάων είχε αποχωρήσει τον Οκτώβριο, οι δε εγκαταστάσεις του αεροδρομίου είχαν ανατιναχθεί από την Luftwave στις 22 Δεκεμβρίου 1943.

Στα οχήματα μεταφοράς προσωπικού, εκτός από τον στρατηγό επέβαιναν άλλοι 26 Γερμανοί αξιωματικοί και στρατιώτες. Το 8^ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ Λακωνίας, ειδοποιήθηκε από τους συνδέσμους για την διέλευση της γερμανικής φάλαγγας. Η διοίκηση του 8^ου  Συντάγματος έδωσε διαταγή στον Μανώλη Σταθάκη, διοικητή του 9^ου Λόχου του 3ου Τάγματος, να στηθεί ενέδρα κατά την επιστροφή της. Ο Σταθάκης, που βρισκόταν στα Κουπιά Πάρνωνα σε απόσταση 3 περίπου ωρών με τα πόδια από τους Μολάους, έδωσε την εντολή σε δύο ομάδες του λόχου του, που ήταν κοντά στην περιοχή. Η πρώτη με ομαδάρχη τον Κροκεάτη έφεδρο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας Γιώργο Γεωργούλη και οπλοπολυβολητή τον Σταύρο Θεοδοράκο (Τσατσάνη) επίσης από τις Κροκεές και η δεύτερη με ομαδάρχη τον Σπύρο Κοντογεωργάκο και οπλοπολυβολητή τον Ηλία Κωστάκο από την Σκάλα.

Έτσι την νύχτα της 26^ης προς την 27^η Απριλίου 1944, οι αντάρτες έφτασαν στην θέση Βύζολα της Γκανκανιάς, 5 χιλιόμετρα βόρεια των Μολάων και κρύφτηκαν παραμονεύοντας. Το σκοτάδι τους υποστήριζε, («βοηθάει η νύχτα κι η αυγή σα νάχω μάνα κι αδερφή», λένε στη Λακωνία). Το πρωί της 27^ης η Γερμανική φάλαγγα πήρε τον δρόμο της επιστροφής στην Τρίπολη. Τα τέσσερα οχήματα, για λόγους ασφαλείας προχωρούσαν με απόσταση 200 μέτρων το ένα από το άλλο. Οι αντάρτες καλώς υπέθεσαν ή ξέρανε πως ο στρατηγός θα βρισκόταν ή στο δεύτερο, ή στο τρίτο αυτοκίνητο. Τα πυρά τους καταιγιστικά από τέσσερες κατευθύνσεις, συγκεντρώθηκαν σ’ αυτά τα δύο αυτοκίνητα. Ο στρατηγός βγήκε από το δεύτερο αυτοκίνητο και προσπάθησε να καλυφθεί αλλά μια χειροβομβίδα που έριξε ο Κροκεάτης Σταύρος Χριστάκος (Λινάρδος) τον άφησε άπνου. Η μάχη κράτησε μία ώρα περίπου. Οι αντάρτες υποχώρησαν χωρίς απώλειες. Οι απώλειες των Γερμανών ήταν τέσσερες νεκροί και δέκα τραυματίες. Οι Γερμανοί τους μετέφεραν στην Μονεμβασιά. Η σωρός του στρατηγού μετεφέρθη με υδροπλάνο Ju-52 στον Πειραιά και από εκεί στην Γερμανία όπου και ετάφη.

Την 28^η Απριλίου 1944 ο διοικητής της 117^ης Μεραρχίας Καταδρομών Karl Le Suire εξέδωσε διαταγή, «Ως πρώτα αντίποινα για την δολοφονία του στρατηγού Kresh, οι μονάδες που επιστρέφουν από την επιχείρηση "ΚΌΝΔΩΡ" (εκκαθαριστική επιχείρηση που αφορούσε την περιοχή Λεωνιδίου, Κοσμά, Γυθείου, Μονεμβασιάς) διατάσσονται να εκτελούν οποιοδήποτε άμαχο συναντήσουν μεταξύ Μολάων - Σπάρτης που δεν βρίσκεται εντός του χωρίου».

Και δεν έφταναν αυτά, αλλά προχώρησαν και στην μαζική εκτέλεση διακοσίων κρατουμένων κομμουνιστών πατριωτών την πρωτομαγιά με βάση την αναλογία 1 προς 50 δηλ. 4 γερμανοί νεκροί στους Μολάους, 200 στην Καισαριανή. Η Γερμανική ανακοίνωση που γνωστοποιούσε τα αντίποινα των 200 στο Σκοπευτήριο, φέρνει με μεγάλα μαύρα γράμματα τον βιβλικό τίτλο "ΑΥΤΟ ΤΟ ΑΙΜΑ ΠΙΠΤΕΙ ΕΠΙ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΩΝ ΣΑΣ" (παραλείπεται από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" της 30^ης Απριλίου 1944). Επίσης άνδρες των ταγμάτων ασφαλείας  "εφόνευσαν αυτοβούλως άλλους 100 κομμουνιστάς".

Το τίμημα για την ενέδρα στους Μολάους ήταν πολύ βαρύ για τον Ελληνικό λαό και την Αντίστασή του. Η Καισαριανή συνδέει το αίμα των πατριωτών εκτελεσμένων με τους αντάρτες του ηρωικού 8^ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Λακωνίας.

Μίμης Β. Χριστοφιλάκης 25/4/2017

ΥΓ.1. Οι Ελασίτες Κροκεάτες μόνο μετά το 1950 μίλησαν για την ενέδρα στους Μολάους, Τον γείτονά μου μπάρμπα Σταύρο Θεοδοράκο το 1975 τον άκουσα να αφηγείται τα περιστατικά της μάχης και να λέει ότι το οπλοπολυβόλο του έπαθε για μια στιγμή εμπλοκή. Στο δεύτερο αντάρτικο δεν βγήκε. Σε ερώτηση μου γιατί, είπε, «δεν τα βάζω με Έλληνες».

2.Το Αγγλικό "Γραφείον Στρατηγικών Υπηρεσιών, OFFICE OF STRATEGIK SERVICES" Ο.S.S στο Κάιρο, διέρρευσε για λόγους προπαγάνδας (πιστεύω ότι δεν ήταν μόνο αυτοί οι λόγοι) ότι ο υποστράτηγος Krech εκτελέστηκε από την Γκεστάπο ως αντιφρονών και έδωσε στην δημοσιότητα ένα πλαστογραφημένο γράμμα του, όπου καλούσε τους Γερμανούς στρατιώτες σε λιποταξία.

***

Ο Μίμης Β. Χριστοφιλάκης γεννήθηκε στις Κροκεές Λακωνίας το 1949. Εντάχθηκε από επιλογή και όχι οικογενειακούς λόγους το 1965 στην Αριστερά (Δ.Ν. Λαμπράκη). Κατά την διάρκεια της δικτατορίας ήταν μέλος του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ. Συνελήφθη από την Γενική ασφάλεια το 1972 και το1973. Σήμερα παραμένει ανενεργός στην Αριστερά και με συναίσθημα σε μια παρελθοντική Αριστερά. Είναι υπερενεργός συλλέκτης ντοκουμέντων και αντικειμένων της επανάστασης του ’21, της Μικρασιατικής εκστρατείας και ιδίως της κατοχής και του εμφύλιου. Έχουν εκδοθεί επτά ποιητικές συλλογές του και τελευταία ένα βιβλίο διηγημάτων του με τίτλο "Η χειραψία έγινε με το βλέμμα". Είναι υπό έκδοση διηγήματά του με τον τίτλο "Η εύνοια του δράκου". Μοιράζει το χρόνο και το συναίσθημά του ανάμεσα στον γενέθλιο τόπο του και την Καισαριανή.

Στο ιστολόγιο "Οικοδόμος" μπορείτε να διαβάσετε επίσης τα ανέκδοτα κείμενα του Μίμη Β. Χριστοφιλάκη Η τραγική οικογένεια Ζουρντού και Μαντήλι Καλαματιανό πολύ λερωμένο.