Η εποχή της «μετα-λιτότητας» και άλλα (αντιλαϊκά) παραμύθια

Μέσα στο γενικότερο κλίμα της αβεβαιότητας, που χαρακτηρίζει τις εξελίξεις και τις διεργασίες στην οικονομία και το αστικό πολιτικό σύστημα, στην Ελλάδα και την ΕΕ, αν κάτι παραμένει αδιαμφισβήτητο είναι ότι και αυτός ο κύκλος της διαπραγμάτευσης ανάμεσα στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ και το κουαρτέτο θα καταλήξει στη νομοθέτηση ενός ακόμα βάρβαρου και αντιλαϊκού πακέτου μέτρων, το οποίο, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, αποτιμάται στο 2% του ΑΕΠ. Αυτό μεταφράζεται σε αφαίρεση επιπλέον 3,6 δισ. ευρώ από τα λαϊκά νοικοκυριά σε ετήσια βάση.

Το γεγονός, εξάλλου, ότι η εφαρμογή αυτών και άλλων μέτρων επεκτείνεται πολύ πιο πέρα από το τέλος του τωρινού μνημονίου, δηλαδή μετά το 2018, αλλά και μετά την τυπική λήξη της θητείας αυτής της κυβέρνησης, σημαίνει ότι η αντιλαϊκή πολιτική, ανεξάρτητα από την αναλογία στο μείγμα διαχείρισης, είναι πέρα και πάνω από κυβερνήσεις και μνημόνια.

Αποτελεί, δηλαδή, στρατηγική ανάγκη και επιλογή του κεφαλαίου, των κομμάτων και των διακρατικών του ενώσεων και δεν πρόκειται να πάρει τέλος, αν ο λαός με την πάλη του δεν την ανατρέψει, παλεύοντας για την αποδέσμευση από τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις και τους οργανισμούς, με ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου.

Αυτό είναι το συμπέρασμα που χρειάζεται να ξεδιαλύνει μέσα από το σύννεφο της σύγχυσης, των φόβων, των αυταπατών και των φρούδων προσδοκιών που προσπαθούν να καλλιεργήσουν η εργοδοσία, τα κόμματα και οι συνδικαλιστικοί τους εκπρόσωποι, συμβάλλοντας από διαφορετικές θέσεις και με διαφορετικούς τρόπους στη διαμόρφωση στάσης αναμονής και ανοχής από το λαό απέναντι στην πολιτική που τον τσακίζει.

Γι' αυτό, έχουν μεγάλη αξία οι πρωτοβουλίες που πήραν το τελευταίο διάστημα ταξικά Συνδικάτα και Ομοσπονδίες, σε συνέχεια προηγούμενων δράσεων, για την οργάνωση κινητοποιήσεων ενάντια στα αντιλαϊκά μέτρα, που τσαλακώνουν την εικόνα της συναίνεσης και της αποδοχής της αντιλαϊκής πολιτικής, την οποία προσπαθεί να καλλιεργήσει η κυβέρνηση.

Οι πρωτοβουλίες αυτές θα συνεχιστούν και θα ενταθούν το επόμενο διάστημα, προσανατολισμένες στους κλάδους και τους χώρους δουλειάς με όλες τις μορφές, και με απεργία, στη βάση των κατευθύνσεων που αποφασίστηκαν στην πρόσφατη πλατιά σύσκεψη των ταξικών συνδικάτων της Αττικής, την περασμένη βδομάδα στο ξενοδοχείο «Athens Ledra».

Το παραμύθι της «μετα-λιτότητας»

Οσο κι αν προσπαθεί να ελιχθεί, η κυβέρνηση ξέρει ότι τα μέτρα, που τώρα συζητά με το κουαρτέτο και σύντομα θα κληθεί να νομοθετήσει, θα επιφέρουν νέο πλήγμα στην ικανότητά της να συγκρατεί, να διαχειρίζεται και τελικά να ενσωματώνει τη λαϊκή αγανάκτηση, στερώντας της ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα έναντι της ΝΔ στον μεταξύ τους ανταγωνισμό για την πρωτοκαθεδρία στην αστική διαχείριση.

Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι η κυβέρνηση παραιτείται από το στόχο να κοροϊδέψει, να χειραγωγήσει, να εξαπατήσει το λαό για το χαρακτήρα και το εύρος των μέτρων που παίρνει, να καλλιεργήσει προσδοκίες ότι αυτό είναι δήθεν το τελευταίο πακέτο «υφεσιακών» μέτρων και ότι έπεται η εποχή της «μετα-λιτότητας» και της ανάκαμψης της οικονομίας, από την οποία τάχα τα λαϊκά στρώματα θα πρέπει να προσδοκούν οφέλη.

Ποια είναι, σύμφωνα με την κυβέρνηση, τα βασικά χαρακτηριστικά της «μετα-λιτότητας»; Η στροφή του μείγματος της πολιτικής σε «αναπτυξιακά» μέτρα, αντί για αυξήσεις στη φορολογία και μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις. Το «νέο παραγωγικό μοντέλο», με ενίσχυση των κλάδων της οικονομίας με εξαγωγικό προσανατολισμό. Η πρόσβαση στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Το ξεκαθάρισμα της αγοράς από τις υπερδανεισμένες επιχειρήσεις - «ζόμπι» και η σωτηρία των «βιώσιμων» επιχειρήσεων, με τη ρύθμιση των «κόκκινων» δανείων. Η ανάπτυξη και εισαγωγή καινοτόμου τεχνολογίας στην παραγωγή.

Η κυβέρνηση προσπαθεί να καλλιεργήσει την αίσθηση ότι είναι σαφής και διακριτή η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην αναλογία του μείγματος διαχείρισης που εφαρμόζει σήμερα, με αυτό που υπόσχεται να εφαρμόσει από το 2018 και μετά, οπότε λήγει τυπικά το τρίτο μνημόνιο. Ενα πρώτο ερώτημα είναι αν η κυβέρνηση (αυτή ή κάποια επόμενη) θα καταφέρει τελικά να κάνει ακόμα και αυτές τις αλλαγές στην πολιτική της, με δεδομένη την αβεβαιότητα στην οικονομία της ΕΕ και της Ευρωζώνης, τις διαρκείς ανακατατάξεις και τα σενάρια που διαμορφώνονται για το μέλλον της ιμπεριαλιστικής Ενωσης.

Μέτρα που υπηρετούν τον ίδιο στόχο

Αλλά, ακόμα κι αν γίνουν όλα αυτά που λέει η κυβέρνηση, αυτό θα φέρει ανακούφιση στο λαό; Πόσο μάλλον, θα δρομολογηθεί η ανάκτηση των τεράστιων απωλειών που είχε τα προηγούμενα χρόνια της κρίσης; Σε καμιά περίπτωση δεν πρόκειται να συμβεί αυτό.

Αρκεί να σκεφτούμε τα εξής: «Αναπτυξιακά» μέτρα, όπως αυτά που περιγράφει η κυβέρνηση, εφαρμόζονταν σε όλη τη διάρκεια της καπιταλιστικής κρίσης και σήμερα, παράλληλα με τις περικοπές στις κρατικές δαπάνες, τις αυξήσεις στους φόρους, τις μειώσεις στις συντάξεις και τους μισθούς. Τι είναι, για παράδειγμα, ο «αναπτυξιακός» νόμος, το νέο χωροταξικό, τα προγράμματα των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης, οι ιδιωτικοποιήσεις, οι μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία για την καλύτερη προσαρμογή της στις ανάγκες της καπιταλιστικής αγοράς και πάει λέγοντας;

Από την άλλη, έστω κι αν υπάρξει αλλαγή στην αναλογία του μείγματος διαχείρισης, η αφαίμαξη του λαού, οι περικοπές και οι μειώσεις σε βάρος του δεν πρόκειται να τελειώσουν. Μια πρώτη απόδειξη είναι ότι πολλά από τα μέτρα που τώρα ετοιμάζονται να ψηφίσουν, επεκτείνονται βαθιά μέσα στην ...εποχή της «μετα-λιτότητας», όπως την περιγράφει η κυβέρνηση.

Για παράδειγμα, η εφαρμογή των περικοπών στις ήδη αποδιδόμενες συντάξεις αναμένεται να ξεκινήσει το 2020, ενώ και η παραπέρα μείωση του αφορολόγητου, που προβλέπεται για τα εισοδήματα του 2018, θα ισχύει στο διηνεκές και βέβαια δεν είναι εφάπαξ. Το ίδιο ισχύει και για παλιότερα μέτρα, που έχουν διαχρονική ισχύ, δεν είναι παροδικά αλλά μόνιμα και έχουν κλιμακούμενες και σωρευτικές συνέπειες για τους εργαζόμενους και τα άλλα λαϊκά στρώματα.

Επομένως, κανένας διακριτός διαχωρισμός δεν υπάρχει ανάμεσα στις διαφορετικές αναλογίες στο μείγμα της αστικής διαχείρισης, που αλλάζουν διαρκώς, καθώς προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες του κεφαλαίου και στον κύκλο της καπιταλιστικής οικονομίας. Πολύ περισσότερο, «υφεσιακά» και «αναπτυξιακά» μέτρα είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, συνιστώσες της ίδιας αντιλαϊκής πολιτικής για την ανάκαμψη της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας του κεφαλαίου.

Η εσωτερική υποτίμηση και η ένταση της εργασιακής εκμετάλλευσης θα συνεχίζονται και στην εποχή της «μετα-λιτότητας» που διαφημίζει η κυβέρνηση, παράλληλα με την προσπάθεια απαξίωσης κεφαλαίου, ακόμα κι αν τα «αναπτυξιακά» μέτρα υπερισχύουν στην αναλογία των αποκαλούμενων «μέτρων λιτότητας» για το λαό, αφού μοναδική πηγή του καπιταλιστικού κέρδους είναι η υπεραξία, που αυξάνεται με την άνοδο της παραγωγικότητας, την αύξηση δηλαδή του βαθμού εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης.

Ο λαός θα συνεχίσει να «ματώνει»

Για όλα τα παραπάνω, οι Θέσεις της ΚΕ για το 20ό Συνέδριο του ΚΚΕ, που ξεκινάει σε λίγες μέρες, σημειώνουν μεταξύ άλλων: «Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ προβάλλει προπαγανδιστικά ότι ακολουθεί διαφορετικό προσανατολισμό για την καπιταλιστική παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, σε σχέση με τις προηγούμενες κυβερνήσεις.

Προβάλλει την πρόταση της "δίκαιης ανάπτυξης", η οποία περιλαμβάνει ως νέα δήθεν στοιχεία τη στροφή στην καινοτομία και την ποιότητα, στην αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης και της εξειδικευμένης τεχνολογίας προς όφελος της αύξησης της παραγωγικότητας, τη χρησιμοποίηση του ανασυγκροτημένου αστικού κράτους ως μοχλού ανάπτυξης και κυρίως της "ενίσχυσης της κοινωνίας και της αγοράς".

Η κυβέρνηση κρύβει ότι η αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης και της καινοτομίας για να αυξηθεί η παραγωγικότητα δεν χρησιμοποιείται στον καπιταλισμό για να βελτιωθεί η θέση των εργαζομένων (αύξηση εισοδήματος, μείωση χρόνου εργασίας), αλλά για να αυξηθούν τα κέρδη του κεφαλαίου. Αυτό αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι ακόμα και σε κράτη που κατέχουν ηγετικές θέσεις στην αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας στην παραγωγή και δεν βρίσκονται στη φάση της κρίσης, όπως η Βρετανία, η Γερμανία, οι ΗΠΑ, η ανισότητα στα εισοδήματα αυξάνεται ραγδαία.

Η αλήθεια είναι ότι η κυβερνητική πολιτική όχι μόνο δεν οδηγεί σε μερική ανάκτηση των μεγάλων απωλειών των λαϊκών στρωμάτων την περίοδο της κρίσης, αλλά αντίθετα επιδεινώνει την κατάσταση του λαού (...) Ακόμα και η όποια ανάκαμψη επέλθει δεν πρόκειται να απορροφήσει την ανεργία, ούτε να επιφέρει επιστροφή στην προ κρίσης περίοδο σε ό,τι αφορά τις βασικές κατακτήσεις και δικαιώματα της εργατικής τάξης που αποσπάστηκαν στον 20ό αιώνα».

Η εργατική - λαϊκή πάλη να σημαδέψει σωστά

Στο ίδιο σημείο, οι Θέσεις αναφέρουν: «Το σύνολο των εξελίξεων θρυμματίζει την αυταπάτη σχετικά με τη δυνατότητα φιλολαϊκής διαχείρισης του καπιταλισμού, όπου η αύξηση της κερδοφορίας του κεφαλαίου θα συμβαδίζει με την ευημερία των μισθωτών και των αυτοαπασχολούμενων. Αποδεικνύεται πως "εντός των τειχών" της εξουσίας του κεφαλαίου, της ΕΕ, του ΝΑΤΟ, φιλολαϊκή πολιτική δεν μπορεί να υπάρξει».

Απ' αυτό το επιβεβαιωμένο συμπέρασμα, που ενισχύεται από τις εξελίξεις στη χώρα μας, στην ΕΕ και παγκοσμίως, προβάλλει η ανάγκη η εργατική - λαϊκή πάλη το επόμενο διάστημα να στοχεύσει σωστά, βάζοντας στο στόχαστρο τον βασικό αντίπαλο το κεφάλαιο και την εξουσία του. Οι αγωνιστικές διεργασίες που συντελούνται να δώσουν ώθηση στην προσπάθεια για την ανασύνταξη του εργατικού κινήματος, για να γίνουν βήματα στην κοινωνική συμμαχία σε αντικαπιταλιστική - αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση. Να δυναμώσει η συμπόρευση με το ΚΚΕ.

Ριζοσπάστης