Σε ποιον ανήκει ο Μίκης;

Το γέλιο και το πάθος

Στη θαυμάσια ταινία του Αλέν Κορνό Ολα τα πρωινά του κόσμου, ο δάσκαλος της βιόλας ρωτά τον μαθητή: «Γιατί γράφουμε μουσική;» και ο νέος απαντά: «Για τη δόξα ή για να γίνουμε πλούσιοι». Αλλά ο σοφός δάσκαλος του δείχνει έναν άλλο δρόμο: «Οχι, γράφουμε μουσική γι' αυτούς που δεν έχουν φωνή. Για τους νεκρούς». Ο Μίκης γράφει για τους αγαπημένους νεκρούς που κυκλοφορούν ζωντανοί ανάμεσά μας, αλλά και για τους ζωντανούς που έχουν πεθάνει κι ας τους συναντάμε κάθε μέρα.

2. Ο Μίκης δεν χρειάστηκε τη μεσολάβηση του Θεού για να συγχωρέσει τους βασανιστές του. Οσο για τους αντιπάλους του, αφού έχει την ατυχία να μην μπορεί να τους διαλέξει ο ίδιος, στράφηκε σε αυτούς διαλέγοντας μέσα από το Ασμα 17 της Κόλασης του Δάντη: «Στο αεράκι το γλυκό, χαρούμενο από τον ήλιο, περίλυποι εμείς βράζαμε μέσ' από τις κακίες. Τώρα ο μαύρος βούρκος μάς μελαγχολεί».

3. Ο Μίκης είναι από τους ελάχιστους σε αυτή τη ζωή που μπόρεσε να καθρεφτιστεί μέσα στον Μιχάλη Κατσαρό. Ακολούθησε αυτόν τον αλλόκοτο ποιητή, μελοποίησε το Κατά Σαδδουκαίων με τους κορυφαίους στίχους που εκφράζουν το δράμα το δικό του και του ποιητή: «Πώς θέλετε να μπω μες στα τετράγωνα; Παραμένω εν πλήρη συγχύσει αθώος».

4. Η κατατονική καλλιτεχνική πιάτσα είναι ακατάλληλη να πλησιάσει την «κατάσταση Μίκη», γιατί είναι χτυπημένη από τη νόσο του φθόνου. Ετσι δεν μπορεί να προκύψει δεσμός, αλλά όλα αυτά τα ονόματα των κριτικών ή των τεχνικών της εξουσίας που ζαλίζουν τα αυτιά μας δεν θ' αργήσουν να γίνουν φαντάσματα χωρίς τη δύναμη πια να συκοφαντούν.

5. Ο Μίκης γύρισε νωρίς την πλάτη του στη νοσταλγία. Ενιωσε ότι ο Νεοέλληνας θα βουλιάξει μέσα σε αυτή την καλοσχηματισμένη ακηδία, που δεν θ' αργήσει να γίνει τσουνάμι. Η ακηδία είναι εύκολη σαν την πρέζα. Ο άνθρωπος που πέφτει μέσα της γελοιοποιείται, όσο κι αν ο ίδιος αισθάνεται σημαντικός ή τουλάχιστον φιλόσοφος. Η νοσταλγία είναι ο θάνατος του παρόντος, μια μετακίνηση σ' έναν παραλογισμό, σ' ένα άδειο βλέμμα.

6. Κάθε συναυλία είναι μια ευχαριστιακή πράξη και κλείνει με το γέλιο του Μίκη. Γέλιο θριάμβου χωρίς συγκεκριμένο λόγο, γέλιο γι' αυτούς που αγάπησαν και αγαπούν, γέλιο πηγαίο, αναστάσιμο, γέλιο για τα μικρά και τα μεγάλα σφάλματα, γέλιο που μας λύνει, γέλιο που φωτίζει την προχωρημένη νύχτα μας, γέλιο που προσκυνώ και θα προσκυνώ, γέλιο για να συναντήσω την αγαπημένη μου.

7. Ποτέ άλλοτε τόσες μετριότητες δεν προσπάθησαν ν' αναλύσουν και έπειτα να κυκλώσουν έναν άνθρωπο που στηρίζει την υπόθεσή του στο πάθος και στις αρχές της ιπποσύνης.

8. Σε ποιον ανήκει ο Μίκης; Λόγω της δύναμης του προσώπου του, κάθε Ελληνας έχει τον δικό του Μίκη. Κι εδώ, χωρίς να καταλάβουμε, άρχισε - άγνωστο πότε - ένα μυθιστόρημα που γράφτηκε από όλο τον κόσμο. Αυτό έχει την πυκνότητα των διηγήσεων μέσα από τις χίλιες και μία νύχτες. Ο Μίκης γράφεται από τις υπάρχουσες γενιές και ανήκει στις γενιές που έρχονται.

Γιώργος Κακουλίδης

Ριζοσπάστης