Καθ' οδόν: Στο ... Μπλόκο της Κοκκινιάς (μαρτυρία)

Το μπλόκο της Κοκκινιάς (χαρακτικό του Τάσσου)

Στα αφτιά των νεοελλήνων, η λέξη Δαφνί συνδέεται συχνά με τη λέξη τρέλα, λόγω του ψυχιατρικού νοσοκομείου που υπάρχει εκεί. Ωστόσο, η περιοχή του Δαφνιού και ολόκληρο το Χαϊδάρι έχουν σπουδαία και μακραίωνη ιστορία.

Ενας σταθμός στην ιστορία της περιοχής είναι και η περίοδος της γερμανικής κατοχής, μιας που εδώ βρισκόταν το πιο μεγάλο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ελλάδα, όπου κρατούνταν, βασανίζονταν και εκτελούνταν άνθρωποι που είχαν αντιστασιακή δράση.

Για το Δαφνί εκείνης της εποχής ξεκίνησε τότε, ο αγαπητός μας συγγραφέας Βαγγέλης Μηνιώτης, αλλά βρέθηκε αλλού. Τον βρίσκουμε, λοιπόν, να διασχίζει το Σχιστό Κορυδαλλού και να φτάνει στην Κοκκινιά. Επειτα, στο Λόφο της Δεξαμενής και αργότερα στην πλατεία Οσίας Ξένης.

Κι όλα αυτά, μέσα σε μια ατμόσφαιρα «τρέλας». Της τρέλας του πολέμου, της πείνας, της φτώχειας, της τρομοκρατίας. Μέσα σε εκείνον τον καυτό Αύγουστο του 1944...

Ξύλα για τη φουφού...

«Πριν το χάραμα χτύπησε το κουδούνι της εξώπορτας και φοβηθήκαμε μήπως ήταν Γερμανοί και άντε ξεμπέρδευε με αυτούς και τους προδότες που τους υποδείκνυαν ποιες πόρτες να χτυπήσουν, κάτι που συνέβαινε τακτικά στην ανυπότακτη συνοικία μας.

Πριν λίγες μέρες ήρθαν και πιάσανε το Γιάννη που μας καθοδηγούσε και αφού τον χτύπησαν έριξαν μια πιστολιά στην πόρτα τραυματίζοντας τον πατέρα του που παρακολουθούσε τη σκηνής της απαγωγής του παιδιού του. Στην περίπτωση τη δική μου επρόκειτο για το φίλο μου το Σάββα, που με ξύπνησε για να πάμε στο Δαφνί για ξύλα όπως κι άλλες φορές.

Πήραμε λοιπόν τα καροτσάκια μας και ξεκινήσαμε για το βουνό μη γνωρίζοντας τι θα συναντήσουμε στο δρόμο. Σημειωτέον ότι δεν υπήρχε σπίτι χωρίς καρότσι στην κατοχή. Οπως είναι σήμερα τα ΙΧ ήταν τότε εκείνα με τα οποία μεταφέρονται όχι μόνο ξύλα και οτιδήποτε άλλο, αλλά ακόμα κι οι άρρωστοι και πεθαμένοι.

Προορισμός μας το Δαφνί, αν και προστατεύονται από τους Γερμανούς τα πεύκα, οι οποίοι πυροβολούσαν εκείνους που επιχειρούσαν να τα κόψουν. Εμείς, μαζεύαμε από κάτω κουκουνάρες και κλαδιά για τη φουφού της νοικοκυράς και το νερόβραστο φαγητό.

Φριχτή εποχή! Το μολύβι τρέμει καθώς την περιγράφω. Και θυμάμαι όσα τράβηξα τη μέρα αυτή που πριν φτάσουμε στο Σχιστό του Κορυδαλλού, που σε βγάζει στο Δαφνί, πέσαμε με το φίλο μου μέσα σε μια μάζα ανθρώπων, οι οποίοι είχαν σταματήσει εκεί με τα καρότσια τους και περίμεναν την απόφαση που θα έπαιρναν οι Γερμανοί για αυτούς.

Το Μπλόκο

Ηταν ακόμη νύχτα. Οταν ξημέρωσε καταλάβαμε ότι βρισκόμαστε σε μπλόκο. Ολόγυρα η Κοκκινιά, που είχε σημαντική αντιστασιακή δράση βρέθηκε στο στόχαστρο των κατοχικών δυνάμεων και με τη συμπαράσταση των "ταγμάτων ασφαλείας" της προδοτικής κυβέρνησης αιματοκύλησαν τη συνοικία.

Κάποιους τους έδιωξαν, άλλους όπως εμένα, τους κράτησαν για τα περαιτέρω! Αρχικά νόμισα ότι μ' αφήνουν ελεύθερο και τόβαλα στα πόδια, άκουσα όμως του φίλου μου τις κραυγές: "Βαγγέλη, γύρνα πίσω, θα σε σκοτώσουν". Τότε διαπίστωσα ότι τη γλίτωσα παρά τρίχα!

Κατόπιν τούτου μας παρέλαβε ένας φρουρός και μας οδηγούσε προς το λόφο της Δεξαμενής. Καθ' οδόν, σκέφθηκα να διαφύγω βρίσκοντας μια ευκαιρία αλλά δεν ολοκλήρωσα την προσπάθειά μου την τελευταία στιγμή, πράγμα που δυσαρέστησε, όπως έδειξε το πρόσωπό του, τον φρουρό που ήταν Αυστριακός και φαμελίτης.

Εκανε μάλιστα μια χειρονομία υποτιμητική για μένα και είπε μια άσχημη λέξη. Στο λόφο της Δεξαμενής μας παρέλαβε η γκεστάπο με άγριες διαθέσεις, μας κατηγόρησαν ότι κρύβουμε όπλα και μας πίεζαν επίμονα να μαρτυρήσουμε πού είναι κρυμμένα και όταν ο Αυστριακός συνοδός μας τόλμησε να πει ότι αυτά δεν ανταποκρίνονται στην αλήθεια βρήκε τον μπελά του.

Μετά παρουσίασαν ένα συνεργάτη τους, ο οποίος μας έκανε διάφορες ερωτήσεις και τελικά είπε ότι δε γνωρίζει κάτι για εμάς. Υστερα απ' αυτόν έφεραν σηκωτό έναν αγωνιστή της αντίστασης του οποίου το πρόσωπο ήταν αγνώριστο και απαντούσε αρνητικά με νοήματα στις ερωτήσεις τους.

Τότε, ο επικεφαλής του αποσπάσματος "καλού κακού" διέταξε την εκτέλεσή μας κραυγάζοντας "άλες καπούτ"!

Τοποθετηθήκαμε με την πλάτη κολλημένη στο τσιμεντένιο τείχος της Δεξαμενής και περιμέναμε το παράγγελμα πυρ! για να εγκαταλείψουμε τα εγκόσμια, όταν ακούστηκε το ποδοβολητό μιας ομάδας εθνοπροδοτών με επικεφαλής ένα υψηλόβαθμο γερμανομαθή που ζήτησε από το Γερμανό να ματαιωθεί η εκτέλεση και να μεταφερθούμε στην πλατεία της Οσίας Ξένης, όπου θα "ξεχώριζε η ήρα από το σιτάρι" και τον έπεισε τελικά.

Η μέρα αυτή η τόσο πλούσια σε φονικά και λουσμένη στη θλίψη είχε την ημερομηνία 17/8/1944 που σήμαινε ότι ο πόλεμος με χαμένους τους χιτλερικούς βρισκόταν στο τέλος του και ο αξιωματικός των "ταγμάτων ασφαλείας" έδειξε τον "καλό" του εαυτό λέγοντάς μας το όνομά του και ότι

"άνθρωποι είμαστε και δεν ξέρει κανείς, σήμερα βρεθήκατε εσείς σε αυτή τη θέση, αύριο μπορεί να κινδυνεύσω εγώ". Ευτυχώς γι' αυτούς οι μεταπολεμικές κυβερνήσεις όχι μόνο δεν τους τιμώρησαν, αλλά τους δώσανε κι οφίτσια!!!

Τα όσα φοβερά κι απάνθρωπα διαδραματίστηκαν εκεί είναι απερίγραπτα εις βάρος των μαχητών της Εθνικής Αντίστασης. Καθίσαμε κατά ηλικίες καταγής σ' ένα λιοπύρι που έβραζε αυτό ως το απόγευμα, με τις εκτελέσεις να μη σταματούν, τους προδότες να κυκλοφορούν στους διαδρόμους και να καρφώνουν με το δάχτυλο τα επόμενα θύματα.

Κάποιοι ντόπιοι και ξένοι με ματωμένα ρόπαλα και συρμάτινα μαστίγια χτυπούσαν ανελέητα εδώ κι εκεί. Δεν ξεχνώ το λοχαγό, έτσι τον φώναζε ο βασανιστής του με την ξιφολόγχη να του τρυπάει τα πλευρά καθώς τον συνόδευε στο διάδρομο λέγοντάς του:

"Πού είχατε ρε κρεμασμένη την κόκκινη σημαία και μας ανέμιζε τα α....α;". Κι εκείνος, υφίστατο το μαρτύριο παλικαρίσια, κουνώντας με κόπο αρνητικά το κεφάλι, ώσπου οδηγήθηκε στη μάντρα για εκτέλεση. Ανάμεσα στους νεκρούς 3 γειτονόπουλά μου.

Για το ΔΑΦΝΙ ξεκινήσαμε, αλλά με το εμπόδιο που έτυχε ΚΑΘΟΔΟΝ, παρατρίχα να βρεθούμε με το φίλο μου στον τάφο ή το Χαϊδάρι με προορισμό τη Γερμανία!

Το Δαφνί... το φυλάμε ίσως για άλλη φορά, είναι πανέμορφο!».

Πηγή: Ριζοσπάστης 15-16/8/2009, επιμέλεια: Ελένη ΑΡΓΥΡΙΟΥ