Τρίτη 23 Αυγούστου 2011

Ο αιματηρός Αύγουστος του 1926, στο Αγρίνιο

  
Στα μέσα της δεκαετίας του 1900 συστηματοποιείται η εμπορία καπνών στο Αγρίνιο και στις καπναποθήκες συγκεντρώνεται εργατικό προσωπικό, που δουλεύει κάτω από πολύ άσχημες συνθήκες. Χωρίς καμιά νομική προστασία και με πολύ χαμηλά μεροκάματα.

Εκεί λοιπόν στα καπνομάγαζα αρχίζει να διαμορφώνεται η εργατική συνείδηση κι εκεί γεννιέται το εργατικό κίνημα του Αγρινίου. Το 1911 ιδρύεται το Σωματείο Καπνεργατών. Ιδρυτικά μέλη όπως καταμαρτυρεί ένας πίνακας που υπάρχει ακόμα ανηρτημένος στο Εργατικό Κέντρο Αγρινίου, ήταν:

Σακαρέλης Δημήτρης
Κασούμης Στέργιος
Παρθένης Αριστείδης
Μυτιλιός Απόστολος
Κλάκιας Θεμιστοκλής
Λιάκος Απόστολος
Κουτσομήτσος Σωτήρης
Τριανταφύλλου Δημήτρης
Καρότος Θεόδωρος
Βασιλείου Επαμεινώντας
Καρναούτης Βασίλειος
Ευαγγέλλου ή Νιάκας Χρ.

Το 1910 άρχισε να εφαρμόζεται για πρώτη φορά στο Αγρίνιο το σύστημα της επεξεργασίας καπνών σε «τόγκα». Το 1920 είχαμε την πρώτη σύγκρουση των καπνεργατών με την εργοδοσία με αφορμή την «τόγκα», επειδή με το σύστημα αυτό οι εργοδότες χρησιμοποιούσαν γυναίκες που τα μεροκάματά τους ήταν πολύ χαμηλότερα από των αντρών, με αποτέλεσμα να υπάρχει ανεργία στις τάξεις των καπνεργατών.


Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι τα αντρικά μεροκάματα στα καπνομάγαζα έφταναν τις 85 δρχ. ενώ τα γυναικεία στις 37 δρχ. Το πρόβλημα της ανεργίας των καπνεργατών διογκώθηκε με την εγκατάσταση των Προσφύγων στο Αγρίνιο. Φτηνά εργατικά χέρια, λόγω της απελπιστικής οικονομικής κατάστασης των Προσφύγων.

Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΕΡΓΙΑ ΤΩΝ ΚΑΠΝΕΡΓΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΑΙΜΑΤΗΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1926

Το 1926 η κατακόρυφη άνοδος του συναλλάγματος, είχε άμεσες ευεργετικές επιπτώσεις στο καπνεμπόριο. Η Αγγλική λίρα πραγματοποίησε άλμα από τις 350 στις 450 δρχ., με αποτέλεσμα οι καπνέμποροι να κερδίσουν τεράστια ποσά. Έτσι οι καπνεργάτες κινητοποιούνται και απαιτούν ανάλογη αύξηση στα πενιχρά τους μεροκάματα.

Οι καπνέμποροι, στις 31 Ιουλίου του 1926, ανακοινώνουν στο Σωματείο των καπνεργατών την απόφασή τους να αυξήσουν τα μεροκάματα των αντρών κατά 5 δρχ., δηλαδή στις 90 δρχ. και τα γυναικεία να καθηλωθούν στις 37 δρχ.

Αυτό θεωρείται «εμπαιγμός» και οι καπνεργάτες αξιώνουν 120 δρχ. σαν οροφή στα αντρικά μεροκάματα και αύξηση 15% στα γυναικεία. Οι καπνέμποροι αρνούνται κατηγορηματικά και έτσι οι καπνεργάτες πιστεύοντας ότι η αδιαλλαξία της εργοδοσίας θα καμφθεί, κήρυξαν απεργία το Σάββατο 31 Ιουλίου 1926.

Οι μέρες περνούσαν, οι δύο πλευρές έμεναν αμετακίνητες στις αρχικές θέσεις τους, οικονομική αντοχή από την μεριά των καπνεργατών δεν υπήρχε και ο κίνδυνος για απεργοσπαστικές ενέργειες ήταν ορατός. Έτσι οι καπνεργάτες τέθηκαν σε κατάσταση επαγρύπνησης.

Η εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» της 11ης Αυγούστου 1926 δημοσιεύει:

«Μετά την κήρυξιν της απεργίας, οι απεργοί συνεκεντρούντο καθ’ ομίλους έξωθεν των καπνεργοστασίων και καπναποθηκών και ημπόδιζον την λειτουργίαν αυτών δι’ απεργοσπαστών ή ελευθέρων εργατών τρομοκρατούντες αυτούς. Την νύκτα εκοιμώντο έξωθεν των εργοστασίων, τοποθετούντες σκοπούς με «νούμερα», δια να μην πλησιάσουν οι ιδιοκτήται. Εκ της στάσεως αυτής των απεργών προεκλήθησαν και πολλά επεισόδια….»

Το Σωματείο, μετά από 8 ημέρες απεργίας χωρίς καμία πρόοδο στις διαπραγματεύσεις, βρέθηκε μπροστά σε δίλημμα: Αν συνέχιζε την απεργία, θα άρχιζε η διαρροή, αφού οι ανάγκες εκατοντάδων οικογενειών ήταν πιεστικές. Αν αποφάσιζε την μαχητική παρουσία με δυναμικές συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις, η σύγκρουση με την Χωροφυλακή θα ήταν αναπόφευκτη.

Αποφασίζουν το δεύτερο και ζητούν άδεια για να συγκεντρωθούν οι απεργοί την Δευτέρα, 9 Αυγούστου, στην πλατεία της Αγοράς, (Πλατεία Στράτου, σημερινή Πλατεία Ειρήνης) εκεί όπου γίνονταν όλες οι πολιτικές εκδηλώσεις.
Οι αρχές αρνούνται και τους χορηγούν άδεια για την συγκέντρωσή τους στο χώρο της Αγίας Σωτήρας (το σημερινό Πάρκο), που τότε θεωρούνταν εκτός της πόλης.

Πράγματι από το πρωί της Κυριακής 8 Αυγούστου, οι απεργοί άρχισαν να συγκεντρώνονται στον χώρο της Αγίας Σωτήρας, με μαύρες σημαίες πάνω στις οποίες έγραφαν: «Δικαία απαίτησις, ή 100 δράμια ψωμί ή ένα χρόνο απεργία».

Γύρω στις 8 το πρωί είχαν συγκεντρωθεί γύρω στους 8000 απεργούς. Οι αρχές είχαν τοποθετήσει ισχυρή δύναμη χωροφυλακής στην «καμπή» της οδού Αγρινίου-Αμφιλοχίας, λίγο πιο πάνω από το Ταχυδρομείο και δύναμη Ευζώνων, που είχε έρθει από το Μεσολόγγι, έξω από το εξοχικό κέντρο «Χαραυγή».

(Το Ταχυδρομείο βρισκόταν στο οίκημα Κιτσοπάνου, περίπου στην δεξιά γωνία Παπαστράτου και Κιλκίς και η «καμπή» είναι το τέρμα της Παπαστράτου και αρχή της Βενιζέλου. Το εξοχικό κέντρο «Χαραυγή» βρισκόταν στο χώρο δίπλα από το σημερινό Εργατικό Κέντρο προς Πολυχρόνη.)

Μετά από τους λόγους που εκφωνήθηκαν, η συγκέντρωση διαλύθηκε και οι απεργοί σκορπίστηκαν άλλοι προς τον προσφυγικό συνοικισμό Αγ. Κωνσταντίνου και άλλοι προς την πόλη. Η ομάδα που κατευθύνθηκε προς την πόλη, ήρθε αντιμέτωπη με τις δυνάμεις της Χωροφυλακής. Ο ταγματάρχης Ζαμπετάκης που ήταν επικεφαλής, τους προέτρεψε να κατέβουν προς την πόλη ανά δύο άτομα.

Οι απεργοί διαβεβαίωσαν τον Ζαμπετάκη ότι η συγκέντρωσή τους είχε διαλυθεί, αλλά αρνήθηκαν να χωριστούν σε ομάδες των δύο. Ακολουθεί συμπλοκή και η διαταγή του ταγματάρχη να πυροβολήσουν στον αέρα ήταν η αφορμή να επιτεθούν με πέτρες μερικές εργάτριες στην δύναμη της χωροφυλακής. Οι σφαίρες που μέχρι τότε έπεφταν στον αέρα, γύρισαν προς τους απεργούς.

Η κηδεία των Θεμ. Καρανικόλα και Βασ. Γεωργαντζέλη

Mία σφαίρα βρίσκει στο κεφάλι τον νεαρό, σχεδόν παιδί, Θεμιστοκλή Καρανικόλα, που, σύμφωνα με μαρτυρίες, βρέθηκε τυχαία στο χώρο του επεισοδίου.

Μία άλλη σφαίρα τραυματίζει θανάσιμα την έγκυο καπνεργάτρια Βασιλική Γεωργαντζέλη, που ξεψύχησε λίγο αργότερα. Ήταν 29 ετών και είχε ήδη δύο παιδιά, τον Γεράσιμο 9 ετών και την Παρασκευή 5 ετών.

Ο εργάτης Δ. Τσαμπάς τραυματίζεται σοβαρά στο μπράτσο, που ακρωτηριάστηκε.

Το νέο διαδίδεται στο Αγρίνιο γρήγορα και η κηδεία της Βασιλικής Γεωργαντζέλη και του Θεμιστοκλή Καρανικόλα, γίνεται στον Άγιο Δημήτριο παίρνοντας μορφή συλλαλητηρίου.

Ο Τύπος της εποχής με πρωτοσέλιδα αναφέρθηκε στα αιματηρά γεγονότα της 8ης Αυγούστου.




Πηγή: http://agriniomemories.blogspot.com/

8 σχόλια:

μαχαιρης είπε...

Φοβερη η ιστορικη αναφορα σου...με καιριες επισημανσεις, στο σημερα, τις αναγκες των φτωχων εργατων...Και την ιδεα της Βιαιης αντιμετωπισης...
Δυστυχως,,,Δεν ζει σημερα ο Συνταγματαρχης...
Να παει ο Δεσποτης..Να του κανει Χριστιανικη επισκεψη συμπαραστασης...!!
Ουτε ..Εγκαθετη τηλεοραση υπαρχει..Να μετατρεπει τα συλλαλητηρια..Σε πανιγυρια...Και τις διεκδικησεις..Σε..Πληγματα,κατα του....Τουρισμου
Οι εργατες ΤΟΤΕ...
Δεν φοβωνταν..Μη χασουνε...Το μπανιο με το Ιταλικο πλακακι...Και το καινουργιο τους κινητο!!
Αντιθετα...
Οι αλυσσιδες τους...Βαραιναν περισσοτερο...
Ακομα και απο τα παιδια στην μητρα...!!

dimitris είπε...

Οικοδομε καλημερα.

Εμ αυτα χρειαζονται, αυτες οι ιστοριες ειναι οι δικες μας, των εργαζομενων, των συνταξιουχων, της νεας γενιας, οχι ιακωβ εγεννησε δεν ξερω ποιον και τι εγινε στα σοδομα.

Τετοια παραδειγματα μπαινουν στα μυαλα και νοιωθει ο καθε ενας μας μια αναταση πνευματος, εκει στον αγωνα με το μωρο στην κοιλια και τα δυο μικρα στα χερια, τωρα που προσπαθουν να βαλουν την νεολαια σε ενα απεραντο χασισοποτειο και μεσω των γ...καναλων και των φυλλαδων τους να τους υποδειξουν την καθε διαστροφη ωστε να ατονησουν το πνευμα για ερευνα, δουλεια, αγωνιστικοτητα και συναδελφοσυνη.

Παντα θα υπαρχουν οι συνανθρωποι που θα πισωγυριζουν, αυτοι που θα σταματουν για μια ''ανασα'', οσοι ειναι διπλα τους θα τους βοηθουν να δουν τις αληθειες ΜΑΣ και την ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ.

Ας ανοιξουμε τα ''βιβλια μας'' και ας ''δειξουμε'' στους συνανθρωπους μας, αυτα που ειναι γηινες αληθειες, ΙΣΟΤΗΤΑ, ΑΔΕΛΦΟΣΥΝΗ, ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΟΔΟ...

gitsanas είπε...

"Οικοδόμε", ευχαριστώ πολύ για την αναδημοσίευση.
Αυτοί οι αγώνες, αυτοί οι ηρωϊκοί απλοί άνθρωποι, είναι οι δρομοδείχτες για μας, την επόμενη γενιά.
Γεγονότα και άνθρωποι που εντέχνως (πιστεύω) έχουν ξεχάσει οι πάντες. Και κάθε τόπος, κάθε μεριά της χώρας μας έχει πολλούς τέτοιους μικρούς ήρωες με τεράστια ιδανικά. Και όπως λένε και οι πιό πάνω φίλοι, εμείς πρέπει να ανοίξουμε τα "βιβλία μας" και να τους ξαναθυμίσουμε σ' αυτούς που τους ξεχνούν.

Την καλημέρα μου.

Οικοδόμος είπε...

Πόσο δίκιο έχεις βρε «Μαχαίρη»

Ίσως να φταίει που οι αλυσίδες είναι «χρυσές», ίσως και η πλάσμα τιβί.

Οι αλυσίδες όμως μας σφίγγουν όλο και περισσότερο, τα περιθώρια στενεύουν.

Ίδωμεν…

Καλησπέρα και καλή δύναμη!

Οικοδόμος είπε...

Δημήτρη καλώς όρισες,

Ναι, αυτά είναι τα «βιβλία» μας, αυτή είναι η Ιστορία μας.

Στα εύκολα και στα δύσκολα πάντα σ’ αυτή προστρέχουμε, από αυτή διδασκόμαστε,

από αυτή μαθαίνουμε, και αυτή μας φωτίζει το δρόμο.

Χρέος του καθενός - όσο μπορεί – αυτή την Ιστορία να τη μεταλαδαμπαδεύει στους νεότερους.

Από αυτό εδώ το μετερίζι - όσο υπάρχει – αυτό είναι σκοπός.

(δεν έπιασα το …«υπονοούμενο;» για ιακώβ και σόδομα)

Την καλησπέρα μου και καλή δύναμη!

Οικοδόμος είπε...

Καλησπέρα Γίτσα,

εγώ ευχαριστώ εσένα για την ανάρτησή σου. Αυτή όπως και όλη η δουλειά που κάνεις εκεί στο αγαπημένο Αγρίνιο είναι μια μικρή εστία αντίστασης στην ιστορική "λήθη" και την παρακμή που βασιλεύει γύρω μας.

Καλή δύναμη!

Unknown είπε...

Φοβαμαι πως οι αλυσιδες εχουν δεσει τε μυαλα.
Δεν ξερω αν θα συμφωνησετε ,εχω την αισθηση πως ζουμε μερες '36 και απλως ψυθηριζουμε!!!
Η Σημερινη ΑΝΤΙΑΡΙΣΤΕΡΗ ΥΣΤΕΡΙΑ μεσα στην Βουλη ........δεν εχει προηγουμενο.

Οικοδόμος είπε...

Καλησπέρα Τασούλα

Η αντικομμουνιστική υστερία - θα προσέθετα εγώ - είναι φαινόμενο πανευρωπαϊκό και όχι μόνο ελληνικό.

Σκέφτομαι μήπως διαβλέπουν κάτι οι θιασώτες της.

Γιατί ότι φοβούνται την - πιο ουσιαστική - αντίδραση των λαών, αυτό είναι σίγουρο.

Οι λαοί το ξέρουν;

Καλή δύναμη!