ΤΣΕ, «εικόνες» μιας ζωής

"Αξίζει να πιστέψεις σ’ αυτόν που εξορμά με τη βάρκα που έφτιαξαν οι φτωχοί. Αξίζει να πιστέψεις σ’ αυτόν που βασίστηκε μονάχα στις ευλογίες των φτωχών για να ξεκινήσει ένα ριψοκίνδυνο ταξίδι. Αξίζει να πιστέψεις στο ταξίδι, αφού μόνο οι πληγωμένοι ήταν στην όχθη για να πουν αντίο".

Φίνα Γκαρσία Μαρούς (Ορατόριο στον Τσε Γκεβάρα)

"Μα αληθινοί ταξιδευτές εκείνοι είναι που φεύγουν μονάχα για να φυγουνε. Καρδιές λαφρές, καθώς μπαλόνια, το μοιραίο τους ποτέ δεν τα’ αποφεύγουν. Χωρίς να ξέρουν το γιατί, πάντοτε λένε: ΕΜΠΡΟΣ!"

Σαρλ Μποντλέρ

"Τώρα ξέρω με μια μοιρολατρική καρτερικότητα, ότι η μοίρα μου είναι να ταξιδεύω. Ίσως κάποια μέρα, κουρασμένος από την περιπλάνηση ανά τον κόσμο, να γυρίσω για να εγκατασταθώ στη γη της Αργεντινής."

Τσε (Ταξιδιωτικές δημειώσεις)

"Θα ‘θελα να σας ενσταλάξω λίγη απ’ την τόσο υλική αγάπη που τρέφω για τη ζωή, τη ζωή που απολαμβάνω συνειδητά κάθε στιγμή."

Τσε (Γράμμα στη συμφοιτήτρια Τίτα Ινφάντε)

"Κάτι παιδιά από την Κούβα, επαναστάτες, με προσκάλεσαν να βοηθήσω το κίνημα με τις ιατρικές μου «γνώσεις» κι εγώ δέχτηκα γιατί είναι το είδος της δουλειάς που μου πάει".

Τσε (Γράμμα στην Τίτα Ινφάντε)

"Ο Γκεβάρα είχε τότε έναν μποέμικο αέρα, ένα χιούμορ πλούσιο, προκλητικό και αργεντίνικο. Κυκλοφορούσε χωρίς πουκάμισο, ήταν κάπως ναρικισσιστής, σταρένιος στο χρώμα, μετρίου αναστήματος, με δυνατή μυική διάπλαση, με την πίπα και το μάτε του. Αθλητικός και ασθματικός, ενάλλασε τον Στάλιν με τον Μποντλέρ, την ποίηση με τον Μαρξισμό."

Κάρλος Φράνκι (Κούβα, η βίβλος των 12)

"Εδώ, από το κουβανικό δάσος, σαν να ήμουν στ’ αλήθεια ένας στρατιώτης (αν μη τι άλλο, βρωμιάρης και κουρελιάρης είμαι), γράφω πάνω σ’ ένα πιάτο εκστρατείας, με το τουφέκι δίπλα μου και ένα καινούργιο στοιχείο ανάμεσα στα χείλη: ένα πούρο."

Τσε (Γράμμα στην Ίλντα Γκαδέα)

"Ο Φιντέλ και ο Τσε έκαναν σχέδια χαράσσοντας το χώμα μ’ ένα ραβδί. Φαίνεται πως σκέφτονταν να φτιάξουν νοσοκομεία, σχολεία, δρόμους, γιατί έκαναν ένα σωρό γραμμές στη λάσπη."

Η γριά Τσάνα, χωρική της Σιέρα.

"Μόνο εκείνος που ήταν ο πιο ευαίσθητος μπορεί να γίνει ο πιο ψυχρός και ο πιο σκληρός, γιατί αυτός πρέπει να περιβάλλεται από ένα σκληρό κέλυφος και συχνά αυτό το κέλυφος θα του γίνεται βάρος."

Γκαίτε

"Ο Φιντέλ μου έκανε εντύπωση ως ένας καταπληκτικός άνθρωπος. Αντιμετώπιζε και επέλυε τα πιο αδύνατα πράγματα. Είχε μια εξαιρετική πίστη ότι αν ξεκινούσε για την Κούβα θα έφτανε. Ότι αν έφτανε θα πάλευε. Κι ότι παλεύοντας θα νικούσε. Συμμερίστηκα την αισιοδοξία του. Έπρεπε να κάνουμε κάτι, να αγωνιστούμε, να γίνουμε συγκεκριμένοι. Να πάψουμε να κλαίμε και να παλέψουμε."

Τσε

"Οι λαϊκές δυνάμεις μπορούν να κερδίσουν έναν πόλεμο ενάντια στο στρατό. Δεν πρέπει να περιμένουμε να υπάρξουν οι συνθήκες για την επανάσταση, η εστία της εξέγερσης μπορεί να τις δημιουργήσει."

Τσε (Περικοπές του επαναστατικού πολέμου)

"Ζήτησα από τον Τσε να μου επιτρέψει να πάω στο Οριέντε να δω την οικογένειά μου. εκέινος μου απάντησε μ’ένα ξερό ΟΧΙ. «Μα Τσε, η επανάσταση κερδήθηκε» επέμεινα. «Όχι, ο πόλεμος κερδήθηκε. Η επανάσταση αρχίζει τώρα» μου αποκρίθηκε βάζοντας ένα τέλος στο θέμα."

Μαρτυρία του αγωνιστή Μουστελιέρ.

"Ο Καμίλο δεν λογάριαζε τον κίνδυνο, έπαιζε μαζί του, τον προκαλούσε, τον έλκυε και τον χειριζόταν. Για  την αντάρτικη νοοτροπία του δεν μπορούσε ένα σύννεφο ν’ αλλάξει πορεία σε μια χαραγμένη πορεία."

Τσε, για το θάνατο του Καμίλο

"Αυτή η επανάσταση είναι το πρώτο αυθεντικό δημιούργημα του αυτοσχεδιασμού… το τελειότερα οργανωμένο χάος του σύμπαντος."

Τσε

"Υπάρχουν αλήθειες τόσο προφανείς που δεν ωφελεί να τις συζητά κανείς. Πρέπει να είσαι μαρξιστής με την ίδια φυσικότητα με την οποία είσαι υπέρ του Νεύτωνα στη φυσική ή υπέρ του Παστέρ στη βιολογία."

Τσε

"Ή είμαστε ικανοί να καταρίψουμε με επιχειρήματα τις αντίθετες απόψεις, ή πρέπει να τις αφήσουμε να εκφραστούν. Δεν είναι δυνατόν να καταρρίπτουμε απόψεις δια της βίας, γιατί αυτό μπλοκάρει οποιαδήποτε ελεύθερη ανάπτυξη της νοημοσύνης."

Τσε (Ο σοσιαλισμός και ο νέος άνθρωπος)

"Προπαντός να είστε πάντοτε ικανοί να νιώσετε όσο πιο βαθιά γίνεται οποιαδήποτε αδικία που διαπράττεται κατά του οποιουδήποτε, σ’ οποιοδήποτε μέρος του κόσμου. Είναι η πιο όμορφη αρετή ενός επαναστάτη." Ο μπαμπάς (Γράμμα στα παιδιά του)

(Τα κείμενα από το βιβλίο «CHE, εικόνες μιας ζωής», εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, 2001. Επιλογή φωτογραφιών "Οικοδόμος")