Περί «διαμεσολάβησης» στους χώρους εργασίας

«Η διαμεσολάβηση στους χώρους εργασίας» ήταν ο τίτλος ρεπορτάζ της «Καθημερινής της Κυριακής», 7/9/2014. Εγραφε: «Την επόμενη Τετάρτη, 10 Σεπτεμβρίου 2014, σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας θα πραγματοποιηθεί το 4th EAP Forum, με θέμα "The Art of Workplace Mediation: From Conflict to Engagement", με κεντρικό ομιλητή τον πιστοποιημένο και διαπιστευμένο διαμεσολαβητή, εκπαιδευτή, ακαδημαϊκό και συγγραφέα κ. Τόνι Μπάον.
Χαιρετισμούς θα απευθύνουν η υφυπουργός Υγείας κ. Κατερίνα Παπακώστα - Σιδηροπούλου, ο κ. Αντώνης Χριστοδούλου, αναπληρωτής προϊστάμενος Γεν. Δ/νσης Συνθηκών Υγιεινής της Εργασίας του υπ. Εργασίας, ο κ. Κώστας Αγραπιδάς, προϊστάμενος Δ/νσης Αμοιβής Εργασίας του υπ. Εργασίας και ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Διοικήσεως Επιχειρήσεων, κ. Κωνσταντίνος Λαμπρινόπουλος.

Το συντονισμό του συνεδρίου έχει η καθηγήτρια Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, κ. Νάνσυ Παπαλεξανδρή, και το θέμα θα αναπτύξουν με τις επίκαιρες ομιλίες τους η κ. Αναστασία Π. Rush, CEO Hellas EAP, η κ. Μαίρη Γεωργιάδου, Human Capital Director PwC, πρόεδρος Διοικούσας Επιτροπής ΕΙΜΑΔ ΕΕΔΕ, η κ. Ευτυχία Κασελάκη, γενική διευθύντρια Ανθρωπίνου Δυναμικού & Οργανωσιακής Μάθησης Ομίλου και Δικτύου Καταστημάτων, Ομιλος Τράπεζας Πειραιώς, ο κ. Θεόδωρος Κ. Κωνσταντινίδης, ειδικός Ιατρός Εργασίας, καθηγητής Ιατρικής ΑΠΘ, πρόεδρος ΕΛΙΝΥΑΕ, η κ. Μάρθα Μυλωνά, HR director Southeastern Europe Group DDB, πρόεδρος ΔΣ ΣΔΑΔΕ (www.hellaseap.gr)».

Θα λεγε κανείς ότι η «διαμεσολάβηση» είναι διαδικασία η οποία περικλείει ενέργειες ανάμεσα σε εργοδοσία και συνδικάτα, που προκύπτουν αντικειμενικά όταν οι εργαζόμενοι διεκδικούν με κινητοποιήσεις την ικανοποίηση αναγκών των οικογενειών τους, τη βελτίωση της θέσης τους, τη βελτίωση των όρων πώλησης της εργατικής τους δύναμης στο κεφάλαιο. Η ικανοποίηση των αιτημάτων απαιτεί διάλογο. Που μερικές φορές προκύπτει με την πρώτη κίνηση του συνδικάτου και την προβολή των διεκδικήσεων στην εργοδοσία. Μόνο που από το ρεπορτάζ για τη «διαμεσολάβηση στους χώρους εργασίας», δεν προκύπτει αυτό ή τουλάχιστον δεν προκύπτει μόνο αυτό. Να τι γράφει:

«Ο ρόλος της διαμεσολάβησης ως μέσον πρόληψης και επίλυσης των συγκρούσεων στον εργασιακό χώρο με διακριτικό τρόπο, είναι διαπιστωμένος. Οι οργανισμοί που εφαρμόζουν τα "εργαλεία" στα οποία έχουν καταλήξει οι έρευνες και οι μελέτες των ειδικών, έχουν διασφαλίσει τη δέσμευση των εργαζομένων, ιδιαιτέρως όταν οι καιροί είναι δύσκολοι και οι αντιξοότητες και αντιθέσεις εμφανίζονται αγεφύρωτες».

Η ουσία και το περιεχόμενο

Ουσιαστικά, στόχος της διαμεσολάβησης είναι η παρέμβαση της εργοδοσίας στους εργαζόμενους ενός επιχειρηματικού ομίλου, ώστε να ανεχτούν ή να υποταχτούν, αναλαμβάνοντας οι ίδιοι οργανωμένα δέσμευση στη δική της στρατηγική, που σημαίνει ακόμη και αφαίρεση εργασιακών δικαιωμάτων στο όνομα διατήρησης της επιχείρησης. Δηλαδή, στο όνομα διατήρησης και ενίσχυσης του κεφαλαίου, των κερδών και της εντεινόμενης εκμετάλλευσης.

Επομένως, ξεπερνά κατά πολύ την αντιμετώπιση της σύγκρουσης εργαζομένων-επιχειρηματιών, της προσπάθειας επίτευξης συμβιβασμού στα πλαίσια της μεταξύ τους σύγκρουσης και επιδιώκει τον εκ των προτέρων εξαναγκασμό των εργαζομένων σε παραίτηση από κάθε διεκδίκηση. Και το χρειάζονται όχι μόνο τώρα στην περίοδο της κρίσης, αλλά και στην περίοδο της ανάκαμψης, γιατί το κεφάλαιο, παρά την κερδοφορία του, δεν είναι διατεθειμένο να κάνει μεγάλες παροχές στην εργατική τάξη, γιατί αυτές υπονομεύουν την ανταγωνιστικότητα και δυσκολεύουν την αναπαραγωγή του.

Αλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι επιμένουν στην προώθηση καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, δηλαδή αντεργατικών αλλαγών. Η περίοδος των εκτεταμένων παροχών έχει περάσει ανεπιστρεπτί εδώ και πολλά χρόνια. Ετσι, η όποια αύξηση θέσεων εργασίας ή και όποια μικρή αύξηση μισθών δοθεί, λόγω ανάκαμψης, δε θα επαναφέρουν τη ζωή των εργαζομένων στα προ κρίσης επίπεδα. Οποιες μικροπαροχές θα εξανεμιστούν γρήγορα στο πλαίσιο της συνολικότερης αντιλαϊκής πολιτικής. Και αυτό σε συνθήκες που διευρύνονται αντικειμενικά οι σύγχρονες εργατικές-λαϊκές ανάγκες, ενώ διαμορφώνονται νέες δυνατότητες με βάση την εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας για την κάλυψή τους.

Από τη σύνθεση των συμμετεχόντων στο φόρουμ αυτό, γίνεται φανερό ότι έχει αναβαθμιστεί και αυτή η διαδικασία του κοινωνικού διαλόγου. Κατ' αρχήν, φαίνεται ότι ως μέσο χειραγώγησης της εργατικής τάξης αποτελεί ολόκληρο «επιστημονικό» κλάδο σε πανεπιστημιακό επίπεδο. Ποιος είπε ότι η επιστήμη είναι σε όφελος όλων, είναι ουδέτερη κλπ; Εδώ αποκαλύπτεται ότι είναι ταξική, ταξικότατη και το περιεχόμενό της είναι σφιχτά δεμένο με τις σχέσεις παραγωγής, στην προκειμένη περίπτωση με τις καπιταλιστικές εκμεταλλευτικές σχέσεις παραγωγής.

Οταν μονοπωλιακοί όμιλοι, τράπεζες, κυβερνήσεις, πανεπιστημιακοί και μάλιστα όχι μόνο από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο που έχει και αντίστοιχο κλάδο Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού στις επιχειρήσεις, αλλά και από την Ιατρική, ενώνουν τις δυνάμεις τους στο σκοπό της χειραγώγησης των εργατών και εργατριών στους εκμεταλλευτές τους, η συγκεκριμένη επιστήμη είναι των καπιταλιστών, είναι ταγμένη στην υπηρεσία τους, στη συμβολή της ολοένα και πιο διευρυμένης αναπαραγωγής κερδών. Δηλαδή, στην ολοένα και πιο διευρυμένη εκμετάλλευση και ανοχή ή υποταγή στην εκμετάλλευση. Το ζήτημα είναι όχι μόνο να προλάβουν τη σύγκρουση μεταξύ εργατών-εργοδοτών, αλλά να δεσμεύσουν τους εργάτες στους σκοπούς των εργοδοτών.

Το ρεπορτάζ της «Καθημερινής» επιβεβαιώνει αυτή την εκτίμηση, συμπληρώνοντας ταυτόχρονα ότι επειδή οι κινητοποιήσεις, οι απεργίες έχουν κόστος για τους επιχειρηματικούς ομίλους, ένας λόγος παραπάνω να εφαρμόζεται εκ των προτέρων η διαμεσολάβηση. Να τι γράφει:

«Ο έμπειρος διαμεσολαβητής Ντέιβιντ Λιντλ, πρόεδρος της Professional Mediators' Association στη Βρετανία, αναφέρει σε μελέτη του ότι το ετήσιο κόστος των συγκεκριμένων συγκρούσεων για τις εταιρείες στη χώρα του έχει υπολογισθεί σε 33 εκατ. λίρες. Ενώ, σύμφωνα και με την Ομοσπονδία Βρετανικών Βιομηχανιών, αναλώνει το 20% του χρόνου της διοίκησης. Υπογραμμίζει, ωστόσο, την αντίφαση που υπάρχει στο ρόλο των υπευθύνων του Ανθρώπινου Δυναμικού.

Ενώ, δηλαδή, στο ρόλο τους εμπίπτει και η ενδυνάμωση της δέσμευσης των εργαζομένων, με τους τρόπους που επιλέγουν να το επιτύχουν, γίνονται οι υποστηρικτές ενός συστήματος επίλυσης διαφορών που κατακερματίζει τις σχέσεις στους χώρους εργασίας. Η διαμεσολάβηση είναι κάτι περισσότερο από επίλυση των διαφορών. Είναι τρόπος σκέψης. Σημαίνει το να μπορώ να δέχομαι και να μπορώ να ακούω. Σου δίνει φωνή, αλλά και την ευκαιρία να δέχεσαι την πρόκληση είτε να προκαλείς εσύ κάποιον άλλον, αλλά με αξιοπρέπεια και σεβασμό».

Στρατηγικής σημασίας υπόθεση

«Σφάξιμο» των εργατών, των δικαιωμάτων τους, παρεμπόδιση διεκδίκησής τους, αλλά με σεβασμό. Με μέθοδο όμως που να θεωρούν ότι είναι προς όφελός τους. Αλλωστε, η κρίση και η κάλπικη θεωρία ότι η υπερκατανάλωση συνέβαλε στην κρίση, δηλαδή η κάλυψη κάποιων αναγκών έφερε την κρίση, ενίσχυσε την τάση μείωσης των απαιτήσεων. Καλλιέργεια τέτοιας ψυχολογίας, τέτοιας συνείδησης.

Πράγματι, χρειάζονται σπουδές για τα στελέχη των επιχειρήσεων ή και σε στελέχη εκτός των επιχειρήσεων που αναλαμβάνουν αυτόν τον τομέα με ανάθεση (οι διαμεσολαβητές μπορεί να εκπαιδεύονται ως «εσωτερικοί» είτε ως «εξωτερικοί», λέει το ρεπορτάζ), γι' αυτό και τα πανεπιστήμια φροντίζουν γι' αυτό. Αλλωστε, ο σκοπός της διαμεσολάβησης είναι να βοηθήσει τα εμπλεκόμενα μέρη να αναγνωρίσουν και να διασφαλίσουν ένα αποτέλεσμα που είναι αμοιβαία αποδεκτό. Γι' αυτό χρειάζεται να συμμετέχουν όλοι οι συμβαλλόμενοι - συνδικαλιστικοί φορείς, υπεύθυνοι Ανθρωπίνου Δυναμικού, μάνατζερ, εκπρόσωποι φορέων επαγγελματικής υγείας κ.ά., σύμφωνα με το ρεπορτάζ.

Στρατηγικής σημασίας υπόθεση για το κεφάλαιο είναι η «διαμεσολάβηση». Στο χέρι της εργατικής τάξης είναι όμως η ολοκληρωτική χειραφέτηση, ιδεολογική, πολιτική, από τους αστούς. Και να βγάζει πείρα που να ανεβάζει την αντικαπιταλιστική της δράση, γενικεύοντας τόσο τα συμπεράσματα από τους αγώνες όσο και από την τακτική των επιχειρηματικών ομίλων.

Αλλωστε, αυτοί είναι ο ταξικός της αντίπαλος που πρέπει να ανατρέψουν από την εξουσία, κοινωνικοποιώντας την ιδιοκτησία του, για να βάλουν σε κίνηση την οικονομία προς όφελός τους. Και γι' αυτό η ανασύνταξη του εργατικού κινήματος, η λαϊκή συμμαχία, είναι όρος για τις ταξικές συγκρούσεις, όρος για την αντεπίθεση, την ανατροπή. Που χρειάζεται, επίσης, πανίσχυρο ΚΚΕ.

Το άρθρο αναδημοσιεύεται από το «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ», 20 Σεπτέμβρη 2014