Ήταν
10 Μαΐου του 1933 όταν φοιτητές Ναζιστές επιχείρησαν να κάψουν στην πλατεία
Όπερνπλατς του Βερολίνου -σήμερα πλατεία Αουγκούστ Μπέμπελ- τα λεγόμενα
«αντιγερμανικά» βιβλία.
Αρχικά,
η προσπάθειά τους απέτυχε λόγω καταρρακτώδους βροχής, όμως οι πυροσβέστες που
ήταν στο σημείο λειτούργησαν ως εμπρηστές αφού προσφέρθηκαν να τα περιλούσουν
με βενζίνη και να ρίξουν το πρώτο αναμμένο σπίρτο. Λίγο αργότερα δεκάδες
χιλιάδες συγγράμματα είχαν γίνει παρανάλωμα του πυρός.
Ακριβώς
80 χρόνια μετά, οι Βερολινέζοι ξαναγυρίζουν στον τόπο του εγκλήματος για να
καταδικάσουν, αλλά κυρίως για να καταλάβουν την αποτρόπαιη αυτή πράξη. Στις
εκδηλώσεις που διοργανώνονται στη γερμανική πρωτεύουσα αναμένεται να
συμμετάσχουν χιλιάδες άνθρωποι.
Παράλληλα,
με αφορμή τα 80 χρόνια από την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία (31 Ιανουαρίου
1933), το Βερολίνο φιλοξενεί φέτος συνολικά 520 εκδηλώσεις σε κλειστούς χώρους,
αλλά προπαντός στους δρόμους. Μια από τις πιο εντυπωσιακές είναι η αναπαράσταση
της μεταφοράς των κρατουμένων αντιπάλων του ναζισμού (Κομμουνιστών,
Σοσιαλδημοκρατών, Εβραίων, Ρομά, ομοφυλόφιλων, κλπ.), από τις φυλακές στους
σιδηροδρομικούς σταθμούς, από όπου οδηγούνταν στη συνέχεια με τα τρένα στα
στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Ο
διευθυντής του βερολινέζικου μουσείου «Τοπογραφία του τρόμου»Αντρέας Ναχάμα
μιλά στο «Βήμα» και τονίζει ότι η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία έφερε «το
τέλος της δημοκρατίας, πρώτον στη Γερμανία και ύστερα, με την έναρξη του Β΄
Παγκόσμιου Πολέμου, και στην Ευρώπη».
«Η
συνέπεια ήταν να μη μείνει οικογένεια στην Ευρώπη χωρίς θύματα. Ο απολογισμός
του ήταν σκέτη καταστροφή».
Σημειώνει,
επίσης, ότι αφετηρία του εθνικοσοσιαλισμού ήταν ο ρατσισμός: «Πάνω βρισκόταν η
κυρίαρχη άρια φυλή, και κάτω οι άλλες κοινωνικά πιο αδύναμες ομάδες. Έτσι
παραβίαζε ένα θεμελιώδη νόμο της μοντέρνας κοινωνίας: την ισότητα των ανθρώπων.
Με αυτό γύριζε την ανθρωπότητα αιώνες πίσω».
[…]
Ανάμεσα στους συγγραφείς τους ήταν ο Καρλ Μαρξ, ο Σίγκμουντ Φρόιντ, ο Τόμας Μαν
και πολλοί άλλοι – συνολικά 94. Ο υπουργός προπαγάνδας Γιόζεφ Γκέμπελς, που
ήταν ο αρχιεμπρηστής, δεν παρέλειψε να τονίσει στο λόγο του, ότι η φωτιά
αποτελεί σύμβολο εξαγνισμού και ότι επομένως,
ο εμπρησμός τέτοιων βιβλίων αποκαθιστά την καθαρότητα της γερμανικής
φυλής. Οι 70000 ακροατές του τον αποθέωσαν.[…]
Το κάψιμο των βιβλίων
ΑπάντησηΔιαγραφήΌταν διαταγή έβγαλε το καθεστώς να καούνε
σε δημόσιες πλατείες τα βιβλία που
περικλείνουν ιδέες ανατρεπτικές,
κι από παντού κεντρίζανε τα βόδια
να σέρνουν κάρα ολόκληρα
με βιβλία για την πυρά, ένας εξορισμένος
ποιητής, ένας απ’ τους καλύτερους,
διαβάζοντας των βιβλίων τον κατάλογο,
με φρίκη του είδε πως τα δικά του
τα είχανε ξεχάσει. Χίμηξε στο γραφείο του
με τις φτερούγες της οργής, κι έγραψε στους τυράννους ένα
γράμμα:
«Κάψτε με!» έγραφε με πένα ακράτητη, «κάψτε με!
Μ’ αφήσατε έξω! Δε μπορείτε να μου το κάνετε αυτό, εμένα!
Την αλήθεια δεν έγραφα πάντα στα βιβλία μου; Και τώρα
μου φερνόσαστε σα νά ’μαι ψεύτης! Σας διατάζω:
Κάψτε με!»
Μπέρτολτ Μπρεχτ (1938)
Καλησπέρα