Ζήκος, άξιο τέκνο της εργατικής τάξης

Στην πιο cult ταινία όλων των εποχών, εξυμνείται εμμέσως πλην σαφώς η εργατική τάξη και ο αδιάκοπος αγών της προς εκπλήρωσιν της ιστορικής της αποστολής. Ο Ζήκος είναι η αρχετυπική μορφή της ταξικής συνείδησης που ξυπνάει και θεριεύει, ασχέτως του χαμηλού επιπέδου. Εμποροϋπάλληλος, στον ιστορικό κλάδο των υπαλλήλων εμπορικών καταστημάτων, ο Ζήκος ζει, κοιμάται και τρώει στο μαγαζί.

Αχ ψαροπούλα!

Η πάλη των τάξεων και η ανειρήνευτη σχέση ανάμεσα σε εργοδότη κι εργαζόμενο αντικατοπτρίζεται πλέρια στα μπινελίκια εκατέρωθεν. Κάνουμε του κόσμου τις απεργίες, λέει, να πετύχουμε τα αιτήματά μας. Ποιος είναι αυτός ο ίκας, δεν τον πληρώνω εγώ τον ίκα. Μου λες συνέχεια θα αρρωστήσεις, πότε θα αρρωστήσω εγώ; (πάω στη γιατρέσσα τώρα).

Με επαναστατικό ένστικτο, ο Ζήκος αντιτίθεται αποφασιστικά στην εργοδοτική ασυδοσία παρά το μικρό του ανάστημα. Πρόσεξε καλά του λέει, άμα ξεδιπλωθώ θα γίνω ένα ενενήντα και σε παίρνει ο διάολος. Σου ρίχνω κουτουλιά στο ψωμοσάκκουλο. Παρ' όλ' αυτά, εργάζεται με συνείδηση και δεν επιθυμεί την καταστροφή των παραγωγικών δυνάμεων. Νοιάζεται δια την καλήν υγείαν των καταναλωτών και ιδιαίτερα των λαϊκών στρωμάτων. Αποτρέπει τα χαμηλά λαϊκά στρώματα από την κατανάλωση ληγμένων, δίνει τα καλύτερα σ' αυτούς.

Η ζωή, η σκληρή μοίρα του εργαζόμενου και οι μικροαστικές αυταπάτες των κοριτσιών τον έχουν καταδικάσει στην αγαμία. Οι κοπέλες τον κοροϊδεύουν και τροφοδοτούν τις φρούδες ελπίδες του, κοπέλες που μεγάλωσαν με το σύνδρομο της πριγκηπέσας: κλεισμένες στο δωμάτιό τους, περιμένουν να έρθει ο γαμπρός. Ο Ζήκος βεβαίως ευρίσκεται εις μίαν ηλικίαν κατα την οποίαν πάσα ένας, εις, τις άνδρας, οφείλει-να-φρο-ντι-ζει-για-το-μέ-λλον-του! Το αύριο, το παραμεθαύριο, όλα τα αύριο.

Πιλιστέρα μου, τσαπερδώνα μου, κουκουνάρα μου

Δεν ξέρει από σχήματα λόγου, αλλά κοφτερό μάτι (το καλό, το τσακίρικο, για τις μακρινές τις αποστάσεις), αντιλαμβάνεται το συνοικέσιο του αίσχους του πορνόγερου, του αφεντικού του και παίρνει αποφασιστικά θέση μαζί με το λαό, με τα πιτσιρίκια που θα πετάν ντομάτες και θα τον κράζουν για το ρεζιλίκι του. Πάντα ετοιμόλογος, με λεπτή αλλά κυρίως χοντρή ειρωνία, κριτικό πνεύμα, μορφωμένος και λογιστικά κατηρτισμένος, ο Ζήκος θα μπορούσε να μετατραπεί σε λαϊκό ηγέτη.

Εργοδοτική τρομοκρατία

Aν εγυρίζετο “της κακομοίρας the sequel”, ο Ζήκος θα ενεφανίζετο ως εκλεγμένος πρόεδρος του συνδικάτου των Εμποροϋπαλλήλων, μη σας πω και της ομοσπονδίας. Πρωτεργάτης στην οργάνωση των εργαζομένων, να κάνει του κόσμου τις απεργίες να πετύχει τα αιτήματα. Στην επερχόμενη επαναστάση θα ήταν ο Ροβεσπιέρος των Αθηνών, επανάσταση που πολλοί θεωρούν ότι κυοφορείται στις μέρες μας αλλά έχουν πλήρη μεσάνυχτα από μαιευτική. Φίλος της τέχνης και της μουσικής, τραγουδά με επαναστατική αισιοδοξία την φτώχια του και με μεγάλη δόση αυτοσαρκασμού, τεράστια αρετή δια μελλοντικούς επαναστάτες. 

Τάληρα μόνου έντικα, μι τις κρατήσεις δέκα

δεν φτάνουνι για πάρτη μου, κι θέλου κι γυναίκα

Το τέλος της ταινίας είναι εξόχως δραματικό, ως άσμα ηρωικόν και πένθιμο για την προσωρινή ήττα των εργατών από τους αυτοαπασχολούμενους, κοντούς βαρύμαγκες υδραυλικούς, αλλά και από τους ομορφονιούς ηλεκτρολόγους που προσελήφθησαν στη ΔΕΗ και προαλείφονται για μελλοντικοί φαφλατάδες εργατοπατέρες με βίλες και πλούτη. Άτιμη κενωνία.

Οργανωμένη βία κατά των εργατών

Ο Ζήκος, ως γνήσιος προλετάριος ξανασηκώνεται από τις στάχτες του. Ως μάστερ της τακτικής πιάνει αγκαζέ το αφεντικό του και φεύγουν ηττημένοι αμφότεροι στο ζήτημα της παντρειάς, αλλά η κίνηση αυτή δεν συμβολίζει την ταξική συνεργασία, μην ξεγελιέστε. Συμβολίζει την προσωρινή υποχώρηση, την φόρα που παίρνει ο εργάτης για την τελική επίθεση. Η οποία είναι θέμα timing. Ο Βλαδίμηρος λίγο πριν το τελικό σύνθημα της κατάληψης των ανακτόρων έλεγε “χτες πολύ νωρίς, αύριο πολύ αργά”. Με πιάνετε;

Ζει στις καρδιές μας με το γέλιο και την ειρωνία του
και εμπνέει τους αγώνες μας (χωρίς πλάκα)

Αλέξανδρος Δελάρζhttp://aleksandrosdelarge.blogspot.com