Παράσχος Μαρμαρέλης, ο πρώτος κατηγορούμενος για παράβαση του «ιδιώνυμου» - Καταδικάστηκε επειδή κρατούσε την εφημερίδα «Νεολαία»(!), το όργανο της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών της Ελλάδας (ΟΚΝΕ)

Φωτογραφία του Π. Μαρμαρέλη, όπως
δημοσιεύθηκε  στο εξώφυλλο του
«Ριζοσπάστη» την περίοδο του 1931 που
σερνόταν η εφημερίδα στα δικαστήρια

Τέτοιες μέρες του Ιούλη πριν από 87 χρόνια έμπαινε σε εφαρμογή το «ιδιώνυμο» του Βενιζέλου, ο νόμος με τον οποίο αντιμετωπιζόταν ο κομμουνισμός ως «ειδικό αδίκημα» και προβλέπονταν μια σειρά από μέτρα για την καταστολή του. Ο ίδιος ο Βενιζέλος στη Βουλή, μιλώντας κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου, είχε υποστηρίξει ότι στόχος του είναι η δίωξη των οπαδών της Γ' Διεθνούς.
Η ψήφιση του νομοσχεδίου ολοκληρώθηκε στις 18 Ιούλη του 1929 και με τον τίτλο «Περί μέτρων ασφαλείας του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών των πολιτών», ο νόμος πήρε αριθμό και δημοσιεύτηκε στην «Εφημερίδα της Κυβέρνησης» στο Φύλλο (ΦΕΚ) 245/25-7-1929.

Με συγκλονιστική ταχύτητα από την πλευρά του αστικού κράτους και των μηχανισμών του (Σώματα καταστολής, Δικαιοσύνη) δυο μέρες μετά τη δημοσίευση του νόμου στην «Εφημερίδα της Κυβέρνησης» γίνεται η πρώτη δίκη για παράβασή του. Δικάστηκε ο φοιτητής Παράσχος Μαρμαρέλης με την κατηγορία ότι... κρατούσε την εφημερίδα «Νεολαία»(!), το όργανο της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών της Ελλάδας (ΟΚΝΕ).

Διαβάζουμε στον «Ριζοσπάστη» της επόμενης μέρας (28/7/1929):

«Χθες εδικάστηκε στο επ' αυτοφώρω Πλημελειοδικείον ο Σ. Παρ. Μαρμαρέλης κατηγορούμενος ότι κρατούσε φύλλα της "Νεολαίας" όπου εδημοσιεύετο η προκήρυξις της ΟΚΝΕ για την 1η Αυγούστου.

Η «Νεολαία», εφημερίδα της ΟΚΝΕ

Το δικαστήριο πιστό στις διαταγές που πήρε απόρριψε τις ενστάσεις αναρμοδιότητος και αντισυνταγματικότητος που υπέβαλε ο δικηγόρος σ. Πορφυρογένης και παρόλο ότι δεν υπήρχε παρά ένας χαφιές μάρτυς που δεν έλεγε τίποτα απολύτως και δεν αποδεικνυόντανε τίποτε κατά του κατηγορουμένου τον καταδίκασε οκτώ μήνες φυλάκιση και τρεις μήνες εξορία στην Ανδρο.

Ετσι το ιδιώνυμο αρχίζει να εφαρμόζεται από τους έλληνας ταξικούς δικαστές».

Ο Π. Μαραμαρέλης δεν εξέτισε αυτήν την ποινή, καθώς τρεις μήνες μετά πέτυχε την αθώωσή του στο Εφετείο, γιατί οι συνήγοροί του απέδειξαν το αντισυνταγματικό της κατάσχεσης της εφημερίδας «Νεολαία» που κυκλοφορούσε ελεύθερα και ανέδειξαν το αυθαίρετο και παράνομο της σύλληψης. Ομως, η «βιομηχανία αντικομμουνιστικών διώξεων» είχε ήδη ξεκινήσει. Είναι χαρακτηριστικό ότι την ίδια μέρα που εκδικάστηκε στο εφετείο η υπόθεση του Π. Μαρμαρέλη, έγιναν άλλες δυο δίκες κομμουνιστών με το «ιδιώνυμο». Ανάμεσά τους η δίκη του συντρόφου Γιαννάκη, γιατί μοίραζε αντιπολεμικές προκηρύξεις στο 2ο Πεζικό Σύνταγμα. Χαρακτηριστική η απολογία του σύμφωνα με τον «Ριζοσπάστη», όπου: «λέγει ότι σαν εργάτης που πληρώνει τα σπασμένα του πολέμου των καπιταλιστών είχε υποχρέωση να πάρει μέρος στην αντιπολεμική καμπάνια και να διαφωτίσει πάνω σ' αυτή και τους φαντάρους που είναι και αυτοί παιδιά του λαού τα οποία προορίζονται για το καινούργιο μακελειό που ετοιμάζεται με τους καθημερινούς εξοπλισμούς. Αναπτύσσει τη σημασία της αντιπολεμικής διεθνούς κινητοποίησης της εργατικής τάξης και δηλώνει πως έχει την πεποίθηση ότι μονάχα η εργατική τάξη μπορεί να πραγματοποιήσει την ειρήνη παίρνοντας την εξουσία στα χέρια της».

Σύμφωνα με στοιχεία που καταγράφονταν στο «Ριζοσπάστη» της εποχής, από τον Ιούλη του 1929 έως τον Ιούνη του '34, με βάση το «ιδιώνυμο» δολοφονήθηκαν 37 εργάτες κι αγρότες, συνελήφθησαν περίπου 16.500 αγωνιστές και καταδικάστηκαν γύρω στις 3.000. Ακόμη διαλύθηκαν πολλές μαζικές οργανώσεις, ενώ απαγορεύτηκε η κυκλοφορία του «Ριζοσπάστη» στα 2/3 της χώρας.

Φέρνουμε το φως και την αλήθεια...

Η εφημερίδα «Επανάσταση», όργανο του Κομμουνιστικού Πυρήνα της Φιλοσοφικής Αθήνας, το 1927

Καταλαβαίνει βέβαια κανείς ότι αυτές οι διώξεις είχαν στο στόχο τους ευθέως το ΚΚΕ, τα καλύτερα «παιδιά του» και την ίδια την ιδέα για έναν κόσμο χωρίς εκμετάλλευση. Η περίπτωση του Παράσχου Μαρμαρέλη είναι ενδεικτική γι' αυτό.

Ηταν πρόσφυγας από την Πέργαμο της Μικράς Ασίας, φοιτητής στη Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθήνας και συμμετείχε στον πυρήνα της ΟΚΝΕ στη Φιλοσοφική.

Τον Μάρτη του 1927, ο πυρήνας εκδίδει την εφημερίδα «Επανάσταση», που στην ταυτότητά της δηλώνει Οργανο του Κομμουνιστικού Πυρήνα της Φιλοσοφικής Σχολής και ως γραφεία της δηλώνει τα γραφεία του «Ριζοσπάστη», τότε Αγίου Μάρκου 29β. Σ' αυτό το πρώτο φύλλο, η Γραμματεία του Πυρήνα, υπογράφει ένα πρωτοσέλιδο άρθρο της με τίτλο «Μπρος». Ας δούμε πώς αυτοσυστήνονταν οι νέοι του πυρήνα της ΟΚΝΕ: «Είμαστε η επαναστατική πρωτοπορεία των φοιτητών της σχολής μας. Μια μειοψηφία σήμερα, αύριο θάμαστε η πλειοψηφία. Φέρνουμε το φως και την αλήθεια. Χτυπούμε την εκμετάλλευση. Ξεσκεπάζουμε κάθε προστυχιά. Αγωνιζόμαστε για ένα καλύτερο Αύριο. Το μέλλον ανήκει σε μας. Δεν περιοριζόμαστε σε ακαδημαϊκές συζητήσεις. Είμαστε Κομμουνιστές: Εξηγούμε τον κόσμο^· μα η δουλειά μας δεν σταματά ως εδώ^· ζητούμε και να τον μεταμορφώσουμε. Δεν είμαστε μονάχα γκρεμιστές^· είμαστε και πλάστες. Σκοπός μας: το διανοητικό και οικονομικό ξεσκλάβωμα των συναδέλφων μας, των συναδέλφων εκείνων που το σημερινό σύστημα δεν έπνιξε τη συνείδησή τους, δεν σκότωσε το λογικό τους, δεν στέγνωσε το συναίσθημά τους. Απευθυνόμαστε σ' εκείνους που Πονούν, σ' εκείνους που Σκέφτονται, σ' εκείνους που Θέλουν. Είμαστε φοιτητές κι αγωνιζόμαστε για τους φοιτητές, για τα σημερινά τους συμφέροντα και για τα γενικά συμφέροντα της τάξης τους, της τάξης των μισθοδούλων, των προλεταρίων. Αγωνιζόμαστε για την απελευθέρωση όλων των καταπιεζομένων. Απ' τις στήλες μας θα χτυπηθή αμείλιχτα κάθε αντίδραση, απ' οποιονδήποτε κι αν προέρχεται, οποιαδήποτε φόρμα και αν έχη. Κηρύσσουμε την Επανάσταση! Σύντροφοι! "πάντα μπρος, ώσπου θα φωτίζη ο ήλιος"»!

Τον Απρίλη του 1927 αντίστοιχη εφημερίδα είχε εκδώσει και ο Κομμουνιστικός Πυρήνας της Ιατρικής Σχολής με τον τίτλο «Σπίθα», με αντίστοιχα φλογερά λόγια και διεκδικώντας δικαιώματα για τους φτωχούς φοιτητές.

Με όπλο την πένα...

Ενα χρόνο περίπου μετά τη δίκη του με βάση το «ιδιώνυμο», βρίσκουμε τον Παράσχο Μαρμαρέλη ως συντάκτη του «Ριζοσπάστη», μαζί με τους Φίτσο, Βασιλειάδη και άλλους. Το καλοκαίρι του 1931 είναι διευθυντής σύνταξης της εφημερίδας και από αυτήν τη θέση την υπερασπίστηκε στα δικαστήρια εκείνη την εποχή. Ο «Ριζοσπάστης» μηνύθηκε από τον υπουργό Δικαιοσύνης Αβραάμ για αποκαλύψεις που είχε κάνει γι' αυτόν, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι από τις δικαστικές αρχές ασκήθηκαν και άλλες δυο μηνύσεις, με σκοπό να στερηθεί η εφημερίδα τον τίτλο της και να πάψει την κυκλοφορία της (γι' αυτό μάλιστα εκείνη την περίοδο και μέχρι το 1934 κυκλοφορεί ως «νέος Ριζοσπάστης»).

Ο «Ριζοσπάστης» δεν πτοείται και οι συντάκτες του - ανάμεσά τους εκείνη την περίοδο και ο Θανάσης Κλάρας, μετέπειτα καπετάνιος του ΕΛΑΣ Αρης Βελουχιώτης - συνεχίζουν μαχητικά τις αποκαλύψεις. Χαρακτηριστικά τα όσα είπε στο δικαστήριο ο Π. Μαρμαρέλης σχετικά με τη δίωξη της εφημερίδας με το νόμο διά του Τύπου: «Σκοπός σας δεν είναι η δίωξη της ασεμνογραφίας, αλλά το κλείσιμο του "Ριζοσπάστη" που αγωνίζεται για το μεροκάματο του εργάτη, για τα ζητήματα των φτωχών χωρικών, για την υπεράσπιση της Σοβιετικής Ρωσσίας, ενάντια στην οποία ετοιμάζουν την επέμβαση όλοι οι ιμπεριαλιστές και γιατί έβγαλε στη φόρα βρωμιές του καθεστώτος σας».

Στις δίκες που γίνονται, πλήθος εργατών συρρέει για να υπερασπιστεί την εφημερίδα, αλλά δέχεται την καταστολή από τους αστικούς κρατικούς μηχανισμούς. Παρά την επιβεβαίωση και στο δικαστήριο των αποκαλύψεων της εφημερίδας, οι αποφάσεις είναι καταδικαστικές και ο Π. Μαρμαρέλης καταδικάζεται σε 5 χρόνια φυλάκιση και δεκάδες χιλιάδες δραχμές πρόστιμο. Συνολικά, μαζί με άλλες αποκαλύψεις για άλλες υποθέσεις και για αντιτρομοκρατικές καμπάνιες ο Π. Μαρμαρέλης συγκέντρωσε από τα αστικά δικαστήρια ποινές για 12 χρόνια φυλάκισης. Από το 1933 κρατήθηκε στις φυλακές της Αίγινας και μάλιστα, με ιδιαίτερα περιοριστικά και εξοντωτικά μέτρα για αυτόν και άλλους 15 βαρυποινίτες κομμουνιστές. Το Δεκέμβρη του 1935 είναι ανάμεσα στους πολιτικούς κρατούμενους της Αίγινας που ξεκινούν απεργία πείνας με αίτημα τη γενική αμνηστία.

Ο Παράσχος Μαρμαρέλης μνημονεύεται ανάμεσα στους ανθρώπους του «Ριζοσπάστη», μαζί με τους Γιώργη Τσιτήλο, Γιώργη Βρετάκο, Κώστα Χατζήμαλη, Σπυριδάκη, Βασιλειάδη ως ένας από τους ήρωες και μάρτυρες του λαϊκού αγώνα, που εκτελέστηκαν ή πέθαναν από βασανιστήρια στη διάρκεια της χιτλεροφασιστικής κατοχής.

Ριζοσπάστης