Εργατικό Κέντρο Λαυρίου: Πολιτισμός που «παράγεται» από εργαζόμενους και ανέργους

Σκηνή από την ταινία «Ουτοπία 1961», η οποία αναμένεται
να βγει στη μεγάλη οθόνη τον επόμενο μήνα.
Στοιχείο που ξεχωρίζει, η συμβολή των εργαζομένων,
μελών του Ε.Κ. Λαυρίου, σε όλα τα στάδια προετοιμασίας της

Το Εργατικό Κέντρο Λαυρίου (ΕΚΛ), πλάι στην συνδικαλιστική του δράση, έχει αναπτύξει μια πλούσια πολιτιστική δραστηριότητα, που έχει αγκαλιαστεί από εργαζόμενους και μέλη των σωματείων, καθώς και από μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας της Λαυρεωτικής. Για όλη αυτήν την εμπειρία συζητήσαμε με τον Βάλσαμο Συρίγο, πρόεδρο του ΕΚΛ.

***

-- Ποιες είναι μέχρι τώρα οι δράσεις σας στο πεδίο του πολιτισμού και ποια η εμπειρία που έχετε αποκτήσει;

-- Τα τελευταία χρόνια αναπτύξαμε πλούσια δράση στον πολιτισμό, που «παράγεται» από εργαζόμενους και ανέργους του Λαυρίου και ο λαός της περιοχής αγκαλιάζει όλο και περισσότερο. Οι πολιτιστικές δραστηριότητες δεν είναι άσχετες από την κοινωνική δράση που αναπτύσσει το ΕΚΛ. Δεν είναι ξεκομμένες από τους κοινωνικούς αγώνες, τις απεργίες και τα συλλαλητήρια, αλλά αποτελούν απαραίτητο συμπλήρωμα στη διαμόρφωση της συνείδησης, στο να καταστήσουν μάχιμες τις δυνάμεις που ενεργοποιούνται στα σωματεία, αλλά και στη στράτευση και άλλων...

Εχοντας, λοιπόν, ως όπλο την πλούσια ιστορία της εργατούπολης όπου ζούμε, ξεκινήσαμε πριν από δυο χρόνια ιστορικούς περιπάτους, που συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Προσπαθούμε να συνδέσουμε διαλεκτικά το χτες με το τώρα, το αρχαίο Λαύριο με το νεότερο, αναδεικνύοντας την πάλη των τάξεων και την αναγκαιότητα οι εκμεταλλευόμενοι να τσακίσουν τους εκμεταλλευτές. Καλούμε σωματεία και σχολεία, να κάνουν μαζί μας ένα ταξίδι στο χρόνο. Μπορούμε να τους βεβαιώσουμε ότι θα βγουν απ' αυτό το ταξίδι, έχοντας κατακτήσει σημαντικά εφόδια.

Σημαντική εμπειρία αποκτήσαμε και από τις εκδηλώσεις που πραγματοποιήσαμε με αφορμή τις επετείους σπουδαίων απεργιακών μαχών. Στις εκδηλώσεις αυτές έγιναν προβολές κινηματογραφικών ταινιών, παρουσιάσεις ποιητικών συλλογών, εκθέσεις φωτογραφίας, αναπαραστάσεις των απεργιών με δρώμενα. Το καλοκαίρι, διαμορφώσαμε την αυλή του ΕΚΛ σε «υπαίθριο σινεμά». Προβάλαμε ταινίες για μικρούς και μεγάλους. Ταινίες που είχαν να κάνουν με κοινωνικά προβλήματα, αγώνες και απεργίες.

Η πιο τολμηρή μας, ωστόσο, προσπάθεια είναι αυτή που «δουλεύουμε» τους τελευταίους τέσσερις μήνες. Πρόκειται για την παραγωγή μιας κινηματογραφικής ταινίας μεγάλου μήκους. «Ουτοπία 1961» ο τίτλος της και πρόκειται για μια συλλογική προσπάθεια στην οποία συμμετείχε η θεατρική ομάδα του ΠΑΜΕ, η ερασιτεχνική ομάδα από την περιοχή του Λαυρίου «Εξόρυξη» και τέλος το Studio Pixel, προσφορά του σκηνοθέτη Κώστα Φιλιούση, με τον οποίο υλοποιούμε την παραγωγή της ταινίας μας. Τέτοια προσπάθεια γίνεται πρώτη φορά στη χώρα μας. Αυτό το τόλμημα, μάθημα Ιστορίας και αγώνα, ανοίγει το δρόμο και σε άλλα σωματεία... Το σίγουρο είναι ότι εάν η ίδια ταινία χρηματοδοτούνταν από κάποιον παραγωγό, το κόστος της θα ανερχόταν σε πολλές χιλιάδες ευρώ. Εμείς κάναμε την παραγωγή με μηδενικό κόστος.

Με αυτήν την παραγωγή ασχολήθηκαν πάνω από 150 άτομα. Ομως και όλος ο λαός της περιοχής βοήθησε ιδιαίτερα, διευκολύνοντας τα γυρίσματα. Μας άνοιγαν τα σπίτια τους, μας προμήθευαν διάφορα πράγματα εποχής, μας «ανέχονταν» ώρες ατελείωτες. Το 70% του πληθυσμού έχει σχέση με τα μεταλλεία και τους αγώνες, οπότε αυτή η ταινία τούς ακουμπά. Αγαπάνε τον τόπο τους και την Ιστορία τους. Στο Λαύριο - κι όχι μόνο εδώ - όλοι ανυπομονούν να δουν την ταινία. Στις 21 Μάρτη θα πραγματοποιηθεί η ανεπίσημη προβολή στην «Αλκυονίδα». Η επίσημη πρεμιέρα θα γίνει στις 24 Μάρτη. Στην πρεμιέρα θα μπουν λεωφορεία από το ΕΚΛ, για να διευκολύνουμε τον κόσμο να συμμετάσχει.

-- Απ' όσα μας αναφέρατε παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι η τέχνη δεν είναι για τους λίγους, ούτε είναι πολυτέλεια. Ποια πρέπει να είναι η στάση του οργανωμένου εργατικού κινήματος;

-- Οντως, η τέχνη δεν είναι ούτε πολυτέλεια ούτε για τους λίγους. Είναι ανάγκη καθένας να έχει πρόσβαση στον πολιτισμό, ώστε να τον βοηθάει, να τον εξυψώνει ηθικά, να τον εξοπλίζει, να τον κάνει να χαμογελά, να τον προβληματίζει, να του δείχνει το δρόμο, σε αντίθεση με ό,τι του σερβίρουν οι παραγωγοί «πολιτισμού» που κυρίως αναδεικνύουν το «εγώ» και όχι το «εμείς».

Το οργανωμένο κίνημα και ειδικά οι ταξικές δυνάμεις έχουν τέτοιον προσανατολισμό. Το ΠΑΜΕ κεντρικά έχει τρεις πολιτιστικές ομάδες. Είναι πολλά τα οφέλη από μια τέτοια δραστηριότητα και τα σωματεία πρέπει να ρίξουν ακόμα περισσότερο βάρος σε αυτήν τη δουλειά. Ενας πρωτοπόρος εργαζόμενος που δένεται με το σωματείο του, που έχει συχνή επαφή, που είναι ο ίδιος το σωματείο στο χώρο του, χρειάζεται σε αυτήν τη στράτευση και μια τέτοια δραστηριότητα. Αυτή η δραστηριότητα, η ενασχόληση, τον βοηθά να κάνει το σωματείο του δεύτερο σπίτι, να φέρει τη γυναίκα του και τα παιδιά του. Αναπτύσσονται πιο ισχυροί δεσμοί.

-- Ποια είναι τα επόμενα σχέδια, ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζετε και τι είναι αυτό που έχετε καταφέρει να κερδίσετε μέχρι τώρα;

-- Ξεκινάμε εργαστήρι θεάτρου στο ΕΚΛ. Μια δυσκολία που αντιμετωπίζουμε είναι ότι το κτίριο της Εργατικής Εστίας όπου στεγαζόμαστε έχει πολλά προβλήματα και δεν είναι λειτουργικό μεγάλο μέρος του. Το τελευταίο διάστημα έχει ξεκινήσει η συντήρησή του με δικά μας μέσα και πάλι χωρίς χρήματα. Εχουμε όμως όρεξη! Ευελπιστούμε σε λίγο καιρό το κτίριο να πάρει τη μορφή που επιθυμούμε και στη θεατρική του σκηνή να ανέβει έργο από το θεατρικό εργαστήρι του ΕΚ.

Ολες αυτές οι πρωτοβουλίες μάς έφεραν πιο κοντά σε ανθρώπους που μέχρι πρότινος δεν είχαμε επαφές. Ανεβαίνει συνεχώς το κύρος του Εργατικού Κέντρου. Συνάδελφοι που συνδέθηκαν μαζί μας πολιτιστικά γρήγορα έγιναν και μέλη των σωματείων τους. Αυτές οι δραστηριότητες τους εξοπλίζουν με ιστορικά στοιχεία για την κοινωνική πάλη και τους κοινωνικούς αγώνες. Αυτή είναι η στρατευμένη τέχνη και οι πιο αρμόδιοι για να την αναδείξουν είναι οι ίδιοι οι «στρατιώτες», δηλαδή οι εργάτες, με τη βοήθεια βέβαια και των ανθρώπων της Τέχνης.

Α. Π.

Ριζοσπάστης