Στρατευμένος στο πλευρό των αδικημένων και καταπιεσμένων

Σχέδιο: Μπάμπης Ζαφειράτος
29. XI.2015 (Μολύβι, 29 χ 21 εκ.)

«Ήταν ο δάσκαλος που δεν περιορίστηκε στα στενά δημοσιοϋπαλληλικά καθήκοντα αλλά έσκυψε με συμπόνια στον πάσχοντα άνθρωπο. Βοήθησε τον αδύνατο, πάλεψε για το δίκιο του αδικημένου και συμπαραστάθηκε στον ταπεινό και καταφρονεμένο. (…) Ακόμα και σήμερα τον θυμούνται με συγκίνηση στα χωριά που δούλεψε. Θυμούνται το δάσκαλο με το πλατύ χαμόγελο και τη μεγάλη καρδιά που περίμενε να πληρωθεί για να μοιράσει το μισθό του σε φτωχούς και ανήμπορους ενώ αυτός ζούσε ασκητικά…».

Ο Κώστας Πουρναράς (Μπόσης) αντιτάχτηκε στην «κανονικότητα» της εποχής του που ήθελε τον δάσκαλο κρίκο της αλυσίδας που κρατούσε δεμένο το λαό, στο σκοτάδι, γιατί έτσι βόλευε τα συμφέροντα αυτών που λυμαίνονταν τον ιδρώτα του και όριζαν τις τύχες του.

Μπροστάρης ανάμεσα στους πρωτοπόρους αγωνιστές, τους «σκαπανείς των καινούργιων ιδεών» που φύσηξε στα πέρατα του κόσμου ο άνεμος της Οχτωβριανής Επανάστασης. Συγκαταλέγεται σε αυτούς που, «κατέβαλαν πολλές και επίπονες προσπάθειες να διαδώσουν στο λαό τις καινούργιες ιδέες, την ιδεολογία και τις αρχές του ΚΚΕ».

Με το λογοτεχνικό του έργο εξέφρασε τους πόθους του λαού, ύμνησε τους αγώνες του για λευτεριά, ανεξαρτησία και κοινωνική απελευθέρωση, για τον σοσιαλισμό. Ο συγγραφέας του Αη Στράτη, της Αντίστασης, του Γράμμου, της πολιτικής προσφυγιάς, αφιέρωσε την προσωπική του ζωή και το έργο του στην υπόθεση της εργατικής τάξης, της φτωχής αγροτιάς, των καταπιεσμένων. Φυλακίστηκε, βασανίστηκε, εξορίστηκε, πολέμησε με το τουφέκι και το μολύβι, τραυματίστηκε, έζησε στην αναγκαστική υπερορία και «έφυγε» αταλάντευτα πιστός στις ιδέες και στα ιδανικά του.

Ο Κώστας Πουρναράς (Μπόσης) γεννήθηκε το 1908 στη Χώσεψη (Κυψέλη) Άρτας. Μετά το Γυμνάσιο αποφοίτησε από το Διδασκαλείο Ιωαννίνων και υπηρέτησε ως δάσκαλος στη Θράκη και στην Ανέζα Άρτας. Υπήρξε μέλος του ΚΚΕ από το 1930 και γραμματέας της κομματικής οργάνωσης Άρτας πριν τη δικτατορία του Μεταξά. Με την κήρυξη της φασιστικής μεταξικής δικτατορίας συλλαμβάνεται και καταδικάζεται ως «επικίνδυνος για την δημόσια τάξη». Στέλνεται στις φυλακές της Κέρκυρας και στη συνέχεια εκτοπίζεται στον Αη Στράτη. Εκεί θα τον βρει μαζί με άλλους αγωνιστές η Γερμανική Κατοχή, αφού η ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε να τους απελευθερώσει και να πολεμήσουν τους ναζί καταχτητές, όπως κατ’ επανάληψη αιτούνταν οι εξόριστοι.

Το χειμώνα του 1941-42 θα ζήσει την τρομακτική εμπειρία της μάχης με την πείνα, από την οποία θα χάσουν τη ζωή τους 33 κομμουνιστές εξόριστοι, αρνούμενοι να προδώσουν την ιδεολογία τους, που θα μεταφέρει αργότερα στο μνημειώδες έργο του “Αη Στράτης, η μάχη της πείνας των πολιτικών εξορίστων στα 1941”. Στις 17 Ιούνη του 1943, συμμετέχει στη μεγάλη απόδραση από τον Αη Στράτη και καταφεύγει στη Χαλκιδική, όπου θα ενταχτεί στον ΕΛΑΣ και θα του ανατεθεί ο τομέας πολιτικής διαφώτισης των ανταρτών. Παράλληλα αρθρογραφεί στον αντιστασιακό τύπο.

Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας δεν είναι λίγες οι φορές που βασανίστηκε, φυλακίστηκε και εξορίστηκε για τη δράση του. Το 1947 καταφέρνει δραπετεύοντας από τόπο εξορίας να βγει στο βουνό και να ενταχτεί στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας (ΔΣΕ). Πολιτικός Επίτροπος της 107ης Ταξιαρχίας και παράλληλα ανταποκριτής-αρθρογράφος στα έντυπα του ΔΣΕ, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή στις μάχες του Γράμμου και του Βίτσι. Σε μια από αυτές τραυματίζεται βαριά στο κεφάλι με αποτέλεσμα να χάσει την όραση από το ένα του μάτι. Μετά την ανάρρωσή του σε νοσοκομείο της Λ.Δ. Ουγγαρίας επιστρέφει στο Γράμμο.

Με την λήξη του εμφυλίου πολέμου βρίσκεται πολιτικός πρόσφυγας στην Τασκένδη της ΕΣΣΔ. Μεταβαίνει στη Μόσχα όπου κάνει ανώτατες σπουδές και από εκεί στη Λ.Δ. Ρουμανίας όπου τοποθετείται στο εκδοτικό τμήμα του ΚΚΕ, στον Λογοτεχνικό Κύκλο (επιτροπή λογοτεχνών που γνωμοδοτούσαν για τα υπό έκδοση βιβλία), στον ραδιοφωνικό σταθμό, ενώ συμμετέχει στην μεταφραστική ομάδα που ασχολείται με την μετάφραση κλασικών έργων του Μαρξισμού-Λενινισμού.

Μέχρι το τέλος της ζωής του έμεινε αταλάντευτα πιστός στα ιδανικά του σοσιαλισμού-κομμουνισμού. Πέθανε στο Σιμπίου της Ρουμανίας στις 2 Απρίλη του 1994. Η τέφρα του μεταφέρθηκε με τη φροντίδα της γυναίκας του Ιλεάνας Μπιρσάν και τάφηκε, όπως ο ίδιος επιθυμούσε, στον τόπο που γεννήθηκε.

Έχουν εκδοθεί τα βιβλία του:

1)  «Αη Στράτης, η μάχη της πείνας των πολιτικών εξορίστων στα 1941» (Εκδοτικό της ΚΕ του ΚΚΕ, 1947 ― Ιστορικές Εκδόσεις, 1977 ― Αθήνα 1994.)
2) «Εμείς θα νικήσουμε» (Εκδοτικό «Νέα Ελλάδα», 1953)
3) «Δύσκολες μέρες» (Πολιτικές & Λογοτεχνικές Εκδόσεις, 1956)
4) «Αναμνήσεις» (Αθήνα 1978)
5) «Ο Θωμάς ο Καρατζάς» (Σύγχρονη Εποχή, 1978)
6) «Ο Κραβαρίτης» (Σύγχρονη Εποχή, 1983)
7) «…Και το τραίνο τραβούσε για τα ξεχερσώματα» (Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις, 1962 ― Σύγχρονη Εποχή, 1998 και β΄ έκδοση 2013).

Το λογοτεχνικό έργο του Κώστα Μπόση, από τα εξέχοντα της αγωνιστικής λογοτεχνίας μας, δεν έχει ακόμη τη θέση που του αξίζει· στο μεγαλύτερο μέρος του δεν είναι ακόμα γνωστό. Άδικο για κάποιον που αφιέρωσε όλη τη ζωή και το έργο του στον αγώνα για να γίνει ο κόσμος καλύτερος. Που δεν έλειψε στιγμή απ’ το πλευρό των αδικημένων και καταπιεσμένων. Που υπηρέτησε και εκπλήρωσε το χρέος του προς το λαό με τη στάση ζωής του και την τέχνη του.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει προσπάθειες να γίνει ευρύτερα γνωστό το έργο και η προσωπικότητα του Κώστα Μπόση και σε αυτό έχει συμβάλει θετικά και το διαδίκτυο. Στην κατεύθυνση αυτή, της γνωριμίας μας με τον άνθρωπο, τον αγωνιστή, το συγγραφέα, της διάδοσης του έργου και της απόδοσης τιμής για την προσφορά του κινείται η εκδήλωση που διοργανώνουμε ο Σύλλογος Δασκάλων και Νηπιαγωγών Ν. Άρτας, ο Σύλλογος Γυναικών Αμβρακικού και το περιοδικό μας (ΑΤΕΧΝΩΣ).

Η εκδήλωση θα γίνει το ΣΑΒΒΑΤΟ 23 ΓΕΝΑΡΗ 2016, στις 6 το απόγευμα

στην ΑΝΕΖΑ ΑΡΤΑΣ, στο παλιό Δημοτικό Σχολείο (δίπλα στην εκκλησία)

ΚΩΣΤΑΣ ΠΟΥΡΝΑΡΑΣ (ΜΠΟΣΗΣ)
ο δάσκαλος, ο συγγραφέας, ο αγωνιστής

Ογδόντα χρόνια μετά, η Ανέζα θυμάται και τιμά τον αγωνιστή δάσκαλό της
και λογοτέχνη, στο χώρο όπου δίδαξε τα παιδιά της, στον τόπο όπου έταξε
τη ζωή του στην υπόθεση του δίκιου και της προκοπής του λαού.

Θα χαιρετήσουν:

– Γιώργος Μαργώνης, πρόεδρος του Συλλόγου Δασκάλων και Νηπιαγωγών Ν. Άρτας – Αλέκα Χουλιάρα, πρόεδρος του Συλλόγου Γυναικών Αμβρακικού

Θα μιλήσουν:

– Νίκος Πουρναράς, οικοδόμος, συνεκδότης του περιοδικού ΑΤΕΧΝΩΣ – Σοφία Χατζηκυριάκου – Βώττη, εκπαιδευτικός – Χρήστος Νταβαντζής, αντιστασιακός, συναγωνιστής και φίλος του Κώστα Πουρναρά (Μπόση)

• Συμμετέχει μουσικό συγκρότημα φοιτητών από το Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής του ΤΕΙ Ηπείρου

• Μέλη του Συλλόγου Δασκάλων και Νηπιαγωγών Ν. Άρτας θα διαβάσουν αποσπάσματα από έργα του συγγραφέα

• Θα προβληθεί βίντεο για τη ζωή και το έργο του Κώστα Πουρναρά (Μπόση), ενώ στο χώρο της εκδήλωσης θα υπάρχει έκθεση φωτογραφίας και έκθεση με βιβλία του συγγραφέα

Θα συντονίσει ο Λάμπρος Θεμελής, μαθηματικός, υπάλληλος του ΚΕΠ Αμβρακικού

Στο τέλος της εκδήλωσης θα προσφερθούν ηπειρώτικες πίτες και τσίπουρο

Πώς θα έρθετε (με αυτοκίνητο) στην εκδήλωση:

Από την Εθνική Οδό Άρτας-Ιωαννίνων: Στο ιστορικό Γεφύρι της Άρτας θα στρίψετε αριστερά (αν οδηγείτε με κατεύθυνση προς Γιάννενα) ή δεξιά (αν οδηγείτε με κατεύθυνση προς Άρτα) στην Επαρχιακή Οδό Άρτας-Σαλαώρας. Μετά από ευθεία πορεία 7,8 χλμ. θα στρίψετε αριστερά προς Ανέζα. Από εκεί απομένουν ακόμα περίπου 2 χλμ. διαδρομής μέχρι να φτάσετε στον χώρο της εκδήλωσης (βλ. χάρτη).

Από την Εθνική Οδό Αγρινίου-Άρτας:  Μπαίνοντας στην Άρτα η οδός μετονομάζεται σε Περιφερειακή Άρτας. Στο ιστορικό Γεφύρι θα στρίψετε αριστερά στην Επαρχιακή Οδό Άρτας-Σαλαώρας. Μετά από ευθεία πορεία 7,8 χλμ. θα στρίψετε αριστερά προς Ανέζα. Από εκεί απομένουν ακόμα περίπου 2 χλμ. διαδρομής μέχρι να φτάσετε στον χώρο της εκδήλωσης (βλ. χάρτη).

Από την Ιονια Οδό: Έξοδος προς Άρτα. Ακολουθείτε την Εθνική Οδό Άρτας-Τρικάλων και στον κόμβο στρίβετε δεξιά στην Περιφερειακή Άρτας. Στο ιστορικό Γεφύρι θα στρίψετε αριστερά στην Επαρχιακή Οδό Άρτας-Σαλαώρας. Μετά από ευθεία πορεία 7,8 χλμ. θα στρίψετε αριστερά προς Ανέζα. Από εκεί απομένουν ακόμα περίπου 2 χλμ. διαδρομής μέχρι να φτάσετε στον χώρο της εκδήλωσης (βλ. χάρτη).

Διαβάστε στο ΑΤΕΧΝΩΣ για τον Κώστα Πουρναρά (Μπόση)  

(“κλικ” πάνω στους τίτλους):

Βιογραφικά στοιχεία

Κώστας Πουρναράς (Μπόσης): Στρατευμένος στο πλευρό των αδικημένων και καταπιεσμένων

Για το έργο του

1) Παραμονή Χριστουγέννων
2) «Όποιος δεν είναι έτοιμος να πεθάνει σήμερα ούτε αύριο θα ’ναι…»
3) Πόσο όμορφη θα είναι αύριο η ζωή
4) Η περιπετειώδης απόδραση των εξόριστων κομμουνιστών του Αη Στράτη στις 17 Ιούνη του 1943
5) Δύσκολες Μέρες (παρουσίαση του ομότιτλου βιβλίου του)
6) Η πολιτική σκέψη του Κώστα Μπόση στο μυθιστόρημα “Ο Θωμάς ο Καρατζάς”
7) [Το γράμμα…]