Να μην περάσει ο συμβιβασμός με τη μίζερη ζωή

Οι προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης, οι συζητήσεις γύρω από τη διαπραγμάτευση και η νέα δανειακή σύμβαση, οι εκτεταμένες δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών για εργασιακά - ασφαλιστικά ζητήματα, η συνεχής προσθαφαίρεση δεδομένων για καθετί που αφορά τον εργαζόμενο λαό, δημιουργούν μια πυκνή ροή των εξελίξεων που χρειάζεται να την παρακολουθούμε στενά.

Αυτό που δεν έχουμε έως τώρα, όσος τεχνητός ενθουσιασμός κι αν επιχειρήθηκε αρχικά, είναι μια θετική μεταβολή στην κατάσταση της εργατικής τάξης, στο πώς ζει και στο πώς εργάζεται και κυρίως στο πώς θα ζει και στο πώς θα εργάζεται.

Θα είναι ήττα για τους εργαζόμενους αν ξεγελαστούν από τις εξελίξεις και την επικοινωνιακή ομοβροντία που κυριαρχεί και αδυνατίσει το μέτωπο απέναντι στον ταξικό αντίπαλο. Θα είναι ζημιά αν περάσουν σε δεύτερη μοίρα ή, ακόμα χειρότερα, γίνουν τυπική υπόθεση τα επιθετικά αιτήματα που θίγουν την κερδοφορία του κεφαλαίου, ακόμα και την ίδια του την ύπαρξη.

Οι σύνθετες δυσκολίες που θα κληθούμε ως ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα να αντιμετωπίσουμε αταλάντευτα και αποφασιστικά, αλλά με απαραίτητη ψυχραιμία, είναι πως στην κυβέρνηση βρίσκονται πλέον αυτοί που όλα τα προηγούμενα χρόνια ήταν ο συγκροτημένος τυχοδιωκτισμός μέσα στο εργατικό κίνημα, διαλυτικό στοιχείο που βρώμιζε σε κάθε ευκαιρία τις εργατικές κινητοποιήσεις και την ταξική πάλη στο όνομα του αγώνα.

Από τη θέση της κυβέρνησης πλέον έχουν μεγαλύτερη θέση ισχύος να επηρεάζουν εργατικές - λαϊκές μάζες, παράλληλα με τη δημιουργία του νέου εργοδοτικού και κυβερνητικού συνδικαλισμού, που θα θελήσουν από άλλες θέσεις να ανανεώσουν. Απαιτείται από τις δυνάμεις του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος μεγαλύτερη υπομονή και επιμονή στην αποκάλυψη, στη συζήτηση στα ΔΣ, στις ανακοινώσεις και στις παρεμβάσεις. Απαιτείται έντονη ιδεολογική και πολιτική δουλειά μέσα στις συνδικαλιστικές οργανώσεις. Χρειάζεται να αποδομηθεί ο δήθεν φιλολαϊκός και προοδευτικός χαρακτήρας που προσδίδεται στη νέα κυβέρνηση.

Δεν διαπραγματεύονται για τα συμφέροντα του λαού

Επιχειρείται να αποτελέσουν οι διαπραγματεύσεις, που γίνονται προς όφελος των επιχειρηματικών ομίλων, αφετηρία της λαϊκής αντίστασης. Σε αυτήν την κατεύθυνση «παίζουν μπάλα» δύο τάσεις που είναι εξίσου εχθρικές προς τον ταξικό προσανατολισμό του κινήματος.

Η μία τάση εκδηλώνεται δειλά δειλά αλλά ξεκάθαρα πλέον με μπροστάρη τον νέο εργοδοτικό και κυβερνητικό συνδικαλισμό, που συντάσσεται πίσω από την κυβέρνηση. Η άλλη σχετίζεται με τις θολές κινητοποιήσεις της πλατείας, που συγκαλυμμένα καλούν τους εργαζόμενους όχι απλά να στηρίξουν την κυβέρνηση, αλλά να συνταχθούν πίσω από σημαίες ξένες προς τα συμφέροντά τους.

Αν δεν υπάρξει άμεση - ζωντανή δράση που θα εξωτερικευτεί στους κλάδους και στους τόπους δουλειάς, υπάρχει ο κίνδυνος να διαχυθούν εργατικές μάζες πίσω από τις σημαίες των επιχειρηματικών ομίλων, χωρίς καν να το συνειδητοποιούν. Η αδυναμία ενός εργάτη σήμερα να δει τι ακριβώς παίζεται, ποιος διαπραγματεύεται και για ποιον, αποτελεί το δηλητήριο για τη συνέχεια.

Αν πείθεται σήμερα ο εργάτης από τη φιλολογία του ΣΥΡΙΖΑ, που μιλάει για αξίες και ηθική της ΕΕ στο όνομα μιας «Ενωμένης Ευρώπης επ' ωφελεία των λαών», χαρακτηρίζοντας την το κοινό μας σπίτι, αύριο ο ίδιος εργάτης θα είναι αμίλητος μπροστά στο γενικό καλό της επιχείρησης, που, με τη γλώσσα των αφεντικών, αν θιχτεί, θα πέσει να μας πλακώσει.

Το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα πρέπει να βαδίσει σε σταθερή πορεία χωρίς ιδεολογικές ταλαντεύσεις. Να απαντήσει δυναμικά, πολιτικά και ιδεολογικά στο μύθο της διαπραγμάτευσης ως εθνικού στόχου. Δεν έχουν οι εργαζόμενοι τα ίδια συμφέροντα με τη μεγαλοεργοδοσία κάθε κλάδου.

Τα συμφέροντά τους και τα δικά μας είναι σχέση φωτιάς - νερού, εκ διαμέτρου αντίθετα. Η μεγιστοποίηση των κερδών των επιχειρηματικών ομίλων, η έξοδός τους από την κρίση με όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες και τα πλεονεκτήματα που διεκδικούν σε περίοδο ανάκαμψης, σημαίνουν ένταση της εκμετάλλευσης και μόνο αυτό! Εδώ δεν έχει ναι μεν, αλλά.

Να εξοπλιστούν καλά οι ταξικές δυνάμεις

Πρέπει να απαντηθούν πειστικά απόψεις που σιωπηρά ή φωναχτά αναφέρουν πως ή το κεφάλαιο θα παραιτηθεί κάπως από τα συμφέροντά του ή η κυβέρνηση θα ξεγυμνωθεί αυτόματα μέσα από τις αντιφάσεις της, χωρίς να υπάρχει δράση που θα εξηγεί, θα αποκαλύπτει, θα ενδυναμώνει διεκδικήσεις, θα δημιουργεί συνθήκες οργάνωσης. Η διάψευση της ελπίδας δεν οδηγεί αυτόματα στην αγκαλιά της ταξικής πάλης. Μπορεί να σε γυρίσει μίλια πίσω.

Η συζήτηση σε τόπους δουλειάς γύρω από το περιεχόμενο της «ισχυρής διαπραγμάτευσης» οδηγεί αρκετές φορές σε επιδερμική ανάλυση καθώς αντιμετωπίζονται οι εξελίξεις ως αυτοτελή επεισόδια κάποιου σίριαλ. Στη βάση αυτή πρέπει να εξοπλιστούν οι ταξικές δυνάμεις, ώστε να παρεμβαίνουν εύστοχα προσανατολίζοντας στο κύριο, δηλαδή στη σύγκρουση με τη μεγαλοεργοδοσία, σε διεκδικήσεις.

Παράλληλα, μπροστά στην αναμονή και στην ανοχή που καλλιεργούνται και ενδεχομένως να αγγίζουν ακόμα και εργαζόμενους που βρίσκονταν σε αγωνιστική κίνηση το προηγούμενο διάστημα, θα πρέπει να οξύνουμε προβληματισμούς. Υπάρχουν εργαζόμενοι που με κρύα καρδιά και χωρίς ιδιαίτερες αυταπάτες επένδυσαν στην κυβέρνηση. Δεν την πιστεύουν μεν, αλλά παράλληλα δεν είναι κερδισμένοι στη λογική του αγώνα, της οργάνωσης, της ταξικής μάχης, της αυτοθυσίας.

Γι' αυτό αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό, αλλά και με ενοχές, ενδεχόμενες κινητοποιήσεις ή ακόμα και κριτική προς τη νέα κυβέρνηση. Σημαντικό τμήμα της εργατικής τάξης εθελοτυφλεί ή βγάζει στρεβλά συμπεράσματα και χαρακτηρίζει «ρήξεις» τις διαπραγματεύσεις που θα φέρουν νέες αντιλαϊκές συμφωνίες, επειδή είναι ανέτοιμο ή φοβάται τις πραγματικές ρήξεις και συγκρούσεις. Οσο περισσότεροι εργάτες πείθονται στη λογική του άλλου δρόμου ανάπτυξης και υπάρχει ουσιαστική συμφωνία πάνω στο σύνθημα «χωρίς εμάς γρανάζι δε γυρνά..», τόσο πιο εύκολα θα αποφεύγονται παλαντζαρίσματα σε κάθε περίοδο.

Το κεφάλαιο δεν καταλαβαίνει από εναλλαγές κυβερνήσεων

Το κλίμα που κυριαρχεί πρέπει να το σπάσουμε και να μη μας παρασύρει η περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Εκεί φαίνεται η αντοχή και η υπεροχή του ταξικού κινήματος. Το κλίμα που καλλιεργεί η κυβέρνηση αυτήν την περίοδο και γίνεται σύνθημα στις πλατείες, είναι πως «δεν εκβιαζόμαστε», αλλά την ίδια στιγμή οι εκβιασμοί, οι πιέσεις, οι απειλές στους χώρους δουλειάς υπάρχουν και πληθαίνουν.

Από τις 25 Γενάρη και μετά, πέρα από τις κλαδικές παρεμβάσεις που έχουν πραγματοποιηθεί για διάφορα επείγοντα ζητήματα που «τρέχουν» σε κάθε κλάδο, έχουν μετρηθεί πάνω από 40 κινητοποιήσεις σε μεγάλα εργοστάσια και τόπους δουλειάς για όλα τα ζητήματα που αφορούν έναν εργάτη. Από την πληρωμή των δεδουλευμένων και τις ανακλήσεις απολύσεων έως τη διεκδίκηση μέτρων προστασίας με αφορμή εργατικά ατυχήματα και την απόκρουση μειώσεων στους μισθούς.

Αρα, ό,τι επικοινωνιακό κουρνιαχτό κι αν σηκώνει η κυβέρνηση, η περηφάνια και η αξιοπρέπεια του κάθε εργάτη δε δοκιμάζονται στα γήπεδα των Βρυξελλών, αλλά στις πιέσεις που δέχεται στο χώρο δουλειάς και στη ζωή του. Η συγκεκριμένη πείρα των κινητοποιήσεων χρειάζεται γενίκευση διότι απαντά αποδεικτικά στα άμεσα καλέσματα για αναμονή και ανοχή, εξηγεί αποτελεσματικά τη θέση πως το κεφάλαιο δεν καταλαβαίνει από εναλλαγές κυβερνήσεων.

Ο δρόμος που τραβάμε και οι διεκδικήσεις μας δεν έχουν το χαρακτήρα μιας απλής εργατικής διαφοράς. Δε λύνονται με μια στιγμιαία κινητοποίηση, ένα καλό σύνθημα ούτε με ακτιβισμούς. Η απόκρουση της πολιτικής των ψίχουλων είναι η συνέχεια της προηγούμενης δράσης μας. Η στασιμότητα στη δράση ή επιλογή στη μίζερη ζωή των ψίχουλων, σημαίνει αναίρεση της προηγουμένης πλούσιας δραστηριότητας που αναπτύχτηκε, οδηγεί σε επιζήμιους συμβιβασμούς.

Είναι άμεσο καθήκον του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος να φωτίσει πιο έντονα τη διέξοδο, μέσα σε συνθήκες «εθνικής ομοψυχίας», η οποία τροφοδοτεί απόψεις εθνικισμού. Αν δε δυναμώσει η ταξική κατεύθυνση στο εργατικό κίνημα, όλο και περισσότερο θα ανθίζουν τα «λουλούδια» του εθνικισμού. Αν δε συνεχιστεί η δράση του προηγούμενου διαστήματος, κεφαλαιοποιώντας τα αποτελέσματα και την πείρα από τη δουλειά που ανοίχτηκε μπροστά στο συλλαλητήριο του Νοέμβρη, τότε θα είναι πιο εύκολο σε αυτές τις συνθήκες να αποσπαστεί η προσοχή των εργατών από τα κοινωνικοταξικά ζητήματα και να ανάγονται όλα σε ύψιστο εθνικό ζήτημα και ψευτοπατριωτικό καθήκον, που από πίσω κρύβει την ταξική συνεργασία, την αρμονική συνύπαρξη ταξικών συμφερόντων.

Χωρίς καθυστέρηση να περάσουμε στο δρόμο της αντεπίθεσης

Υπάρχει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα που μπήκε στην πρόσφατη εισήγηση της Πανελλαδικής Συντονιστικής Επιτροπής του ΠΑΜΕ, το οποίο έχει καθήκον η κάθε συνδικαλιστική οργάνωση να το προχωρήσει και να το εμπλουτίσει. Το ΠΑΜΕ δεν μπορεί να εξειδικεύσει σε πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις. Αλλωστε, δεν είναι και ο ρόλος του. Το ΠΑΜΕ δίνει τον προσανατολισμό και παίρνει αντίστοιχες κεντρικές πρωτοβουλίες που τον ενδυναμώνουν. Από εκεί και πέρα το λόγο τον έχουν οι συνδικαλιστικές οργανώσεις που είναι η ανάσα του ΠΑΜΕ.

Σε αυτό το πεδίο υπάρχει σημαντική δουλειά που πρέπει να γίνεται συγκεκριμένη, να μη μένει σε γενικές κατευθύνσεις και υψηλή ανάλυση, να μη μετατίθενται γενικά καθήκοντα. Να περάσουμε από τις διεκδικήσεις και την κάθε αγωνιστική φράση, σε παρεμβάσεις, πρωτοβουλίες και αγωνιστική δράση. Χωρίς χρονική ολιγωρία πρέπει να αξιοποιηθεί η αρχική ανακοίνωση του ΠΑΜΕ για τις άμεσες διεκδικήσεις, με πρώτο μέλημα την πλατιά συζήτηση σε συσκέψεις, Γενικές Συνελεύσεις αλλά και ως κρίκος για άμεση σύνδεση με τα οργανωμένα τμήματα και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις που βρέθηκαν μπροστά σε αγώνες, συμμετείχαν με αποφάσεις στο πανελλαδικό συλλαλητήριο του Νοέμβρη.

Υπάρχουν ιστορικά παραδείγματα που ο χρόνος και η αποφασιστικότητα έπαιξαν καθοριστικό ρόλο, θετικό ή αρνητικό, για το μέλλον του εργατικού κινήματος, τον προσανατολισμό του, την αποτελεσματικότητα των διεκδικήσεων. Οσο δίνεις χρόνο τόσο θα δημιουργείται έδαφος καθήλωσης του κινήματος, χώρος για μεγαλύτερες υποχωρήσεις. Ο χρόνος δε λειτουργεί υπέρ σου όταν απλά τον παρακολουθείς. Ειδικά τώρα, που ο αρχικός τεχνητός ενθουσιασμός μετατρέπεται σε μάγκωμα και προβληματισμό, τα σωματεία πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλίες, να ανέβει η διεκδικητική δράση.

Οπως η ελπίδα το 2015 δεν είναι τα συσσίτια, έτσι και η προοπτική και το μέλλον των εργαζομένων δεν είναι το πόκερ ανάμεσα στην ΕΕ, στο ΔΝΤ και τον ΟΟΣΑ. Η προοπτική εξαφανίζεται όταν ο εργάτης χάνει τα ταξικά γυαλιά του.

Η προοπτική και η ελπίδα σήμερα περνούν μέσα από την αποκαθήλωση των θεών του κεφαλαίου, των θεσμών του, των ιδεολογημάτων του, όταν η εργατική τάξη δεν παραιτείται από τις διεκδικήσεις της, από την ανάκτηση των απωλειών και τα αιτήματα με βάση τις σύγχρονες ανάγκες, αλλά κυρίως δεν παραιτείται από το στόχο να πάρει πίσω όλο τον πλούτο που παράγει. Η ανασύνταξη του κινήματος και ο δρόμος της αντεπίθεσης περνούν μέσα από τη δράση πάνω σε αυτό το τρίπτυχο.

Του Θανάση ΓΚΩΓΚΟΥ*
*Ο Θανάσης Γκώγκος είναι μέλος της Εκτελεστικής Γραμματείας του ΠΑΜΕ
Ριζοσπάστης