Νίκος Γόδας: 'Εξι γκολ, έξι τέρματα σ' έξι ζωές...

Σπάνιο στιγμιότυπο με τον Γόδα να αγωνίζεται με τη 
φανέλα του Ολυμπιακού

Στις 19 Νοεμβρίου του 1948 στη νησίδα Λαζαρέτο της Κέρκυρας, ο Νίκος Γόδας, ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού,  από το Αϊβαλί της Μικράς Ασίας, μέλος του 5ου Επίλεκτου Λόχου του ΕΛΑΣ στην Κοκκινιά. εκτελέστηκε ως κομμουνιστής φορώντας την εμφάνιση της αγαπημένης του ομάδας, την ερυθρόλευκη φανέλα και το λευκό σορτσάκι.
Το Περιοδικό αναδημοσιεύει ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Σταμάτη Σκούρτη «Ώσπου να ξημερώσει» το οποίο αναφέρεται στις τελευταίες στιγμές του συγκελλίτη του στις φυλακές εξορίας της Κέρκυρας, Νίκο Γόδα. Κόντρα στις σύγχρονες κυρίαρχες αφηγήσεις για τον επαγγελματικό αθλητισμό, που θέλουν να αποβάλλουν τη λαϊκότητα του αθλήματος, την πολιτική και κοινωνική του ιστορία. Κόμτραστους επιχειρηματίες – σωτήρες που λυμαίνονται το ποδόσφαιρο και συλλόγους με ιστορία, κόντρα σε αυτολύς που δεν διστάζουν να ποσπαθούν να μετατρέψουν τα πέταλα των γηπέδων, τις κερκίδες των οπαδών σε φωλιές του μίσους, του ρατσισμού και του νεοναζισμού:

 

“Εξι γκολ, έξι τέρματα σ” έξι ζωές

του Σταμάτη Σκούρτη

Με τον Γόδα είχαμε καιρό να σμίξουμε. Γνωριζόμαστε από τον Νοέμβρη του ’44, όταν τον φέρανε λοχαγό στο Λόχο μας και συναντηθήκαμε στην απομόνωση, ύστερα από τέσσερα ολόκληρα χρόνια. Την ώρα που μας μένει κάνουμε συντροφιά και μιλάμε για τα περασμένα. Τί άλλο να κάνεις; Μόνο ο Μίχος σε αυτή τη θύελλα βρίσκει κάτι. Γδύνεται και με τη βροχή που πέφτει ποτάμι κάνει το μπάνιο του. Καταμεσής του προαυλίου, τρίβεται και σαπουνίζεται του καλού καιρού.

«Δεν υπάρχει ωραιότερο λουτρό, έλεγε και ξανάλεγε, μα ούτε και άλλος τρόπος να βγάλεις τη λέρα από πάνω σου». Ίσως και να χει δίκιο μιας και τώρα είναι μόνος του.

Φορώντας τις καινούργιες γυαλιστερές του γαλότσες και τυλιγμένος στο αδιάβροχο του, μας επισκέπτεται ο διευθυντής. Όπως πάντα, τον συνοδεύουν το ειρωνικό του χαμόγελο κι ο αρχιφύλακας. Έλειπε κάμποσο καιρό με άδεια στην Αθήνα και σαν γύρισε, ήρθε να μας δει.

• Ξέρετε, μπαίνοντας εδώ μέσα, καταλαμβάνομαι από δέος.

• Γιατί κ. Διευθυντά;

• Διότι εδώ, είναι συγκεντρωμένο το Αϊ – Λάϊφ της ηγεσίας του κουκουέ. Και ξέρω ακόμα πως αν καμμιά φορά αλλάξουν τα πράγματα, το μικρότερο κομματάκι θάναι σαν το νυχάκι μου.

• Πλανάσθε κ. Διευθυντά. Εμείς δεν κηρύττουμε εκδίκηση μα συμφιλίωση.

• Σκυλί που δε δαγκώνει γλύφει.

• Εμείς, δεν γλύφουμε, πιστεύουμε με πάθος σ” αυτά που λέμε.

• Καλά, καλά. Έτοιμος είσαι Γόδα να μου κάνεις προσηλυτισμό.

• Πάρτε το όπως νομίζετε, πάντως σας λέμε την αλήθεια.

• Η αλήθεια είναι σχετική, έτσι δεν είναι;

• Η αλήθεια είναι αλήθεια.

• Σας ακούω.

• Όλοι οι άνθρωποι προσπαθούν να ικανοποιήσουν μιά ματαιοδοξία. Να γίνουν διάσημοι, να τους επευφημίσιουν. Να τους χειροκροτήσουν και νάχουν να κάνουν με χρήματα. Εσένα, ούτε η δόξα, ούτε το χρήμα σούλειψαν. Τι ψάχνεις να βρεις;

• Κε Διευθυντά, ήμουν και παραμένω αθλητής, αγωνιστής, κίνητρο μου δεν υπήρξε η δόξα και ο πλούτος.

• Αλλά;

• Η ευγενική άμιλλα και η δόξα των χρωμάτων της πατρίδας και της ομάδας μου.

• Τώρα που ήμουνα στην Αθήνα, με βρήκε κάποιος απ” τους παράγοντες του Ολυμπιακού και μου ζήτησαν να ενδιαφερθώ για σένα.

• Καλωσύνη τους.

• Σήμερα δε, βρίσκεται εδώ με την ομάδα που θα παίξουν, με την τοπική Κερκύρας.

• Αλήθεια; παίζει ο Ολυμπιακός σήμερα, εδώ, έκανε χαρούμενος και βούρκωσαν τα μάτια του.

• Ναι!

• Έ, έχετε να μαζέψετε γκόλ!

• Καλά, ας αφήσουμε τα γκολ. Οι παράγοντες – τους ξέρεις άλλωστε – ύστερα από ενέργειες των δικών σου, θέλουν να ενδιαφερθούν για σένα, με τον όρο όμως να τους βοηθήσεις.

• Ευχαριστώ για το ενδιαφέρον τους. Εγώ όμως, είμαι αθλητής και νόμος αιώνιος για μας είναι ένας.

• Δηλαδή;

• Ο αθλητής να μην επιστρέφει ποτέ στην αφετηρία.

• Αλλά;

• Να πέφτει ή να φτάνει στο τέρμα νικητής.

• Ανόητος ιδεαλισμός. Αυτά που λες συνονόματε… Οι Νικολήδες είναι έξυπνοι άνθρωποι. Σαν χάσω τη ζωή μου, φούρνος να μην καπνίσει.

• Αυτά που λέτε ισχύουν για όσους δεν μπήκαν στο στίβο. Εμείςέχουμε έναν άλλο τρόπο σκέψης.

• Να τον ακούσουμε.

• Η χαρά που ένοιωσε ο Μαραθωνοδρόμος όταν έφερε το “Νενικήκαμεν” στους Αθηναίους, είναι το ιδανικό μας.

• Τι να τον κάνεις, πέθανε.

• Κι όμως έγινε αθάνατος.

• Τέλος πάντων, ας μη μπλεκόμαστε με τ” αθλητικά, γιατί δεν τα βγάζει κανείς πέρα μαζί σου. Και για να τελειώνουμε. Ο κ. αυτός να μην ανέβει τ” απόγευμα να σε δεί.

• Αν προυπόθεση του ενδιαφέροντος του είναι αυτό που λέτε, τον ευχαριστώ μεν αλλά ας μην κάνει τον κόπο.

• Γιατί;

• Διότι, αν είχα πρόθεση να ατιμάσω τον στίβο και τον αθλητή το έκανα και δίχως την μεσολάβηση τους, για να τους είμαι και υποχρεωμένος.

• Δεν νομίζεις πως παίρνουμε καμμιά φορά αποφάσεις, που μετανοιώνουμε πικρά αργότερα;

• Αυτό ισχύει για τους άμυαλους.

• Τότε, ας αφήσουμε το χρόνο να το δείξει, ποιος είναι ο άμυαλος.

• Σωστά! Τώρα όμως, επιτρέψατε μου να σας ζητήσω κάτι.

• Λέγε.

• Μια και δεν μας αφήνετε βιβλία, περιοδικά κι εφημερίδες, επιτρέψτε μας τουλάχιστον τις αθλητικές.

• Στις άλλες αχτίνες θα τις επιτρέψω. Σε σας όχι.

• Δεν νομίζετε ότι είναι βάρβαρο το μέτρο, να μας στερήσετε κάθε πνευματική τροφή;

• Οι διαταγές είναι του Υπουργείου κι εγώ σαν υπάλληλος καλούμαι να τις εφαρμόσω κι όχι να τις κρίνω.

• Τουλάχιστον καμμιά Χριστομάθεια, σχολικά ή και Εγχειρίδια ξένων γλωσσών όπως λέει ο κανονισμός;

• Τα πάντα απαγορεύονται για σάς. Άλλωστε θα σας μάθουμε ξένες γλώσσες και να γίνετε αύριο διπλωμάτες και πρεσβευτές του κουκουέ.

• Κύριε Διευθυντά, πέρασε η ώρα, πρέπει να τους κλείσω, λέει ο Μιχάλης ο Αρμένης, ο φύλακας της απομόνωσης.

• Είναι ώρα;

• Μάλιστα.

• Τότε αντίο σας. Τα υπόλοιπα άλλη φορά, να μην μπαίνουμε κι εμπόδιο στην υπηρεσία, είπε κι έφυγαν.

Ένας ένας τραβάμε για τα κελιά μας. Κάθε μέρα που περνάει κατεβαίνουμε κι ένα ακόμα σκαλοπάτι, στους ατέλειωτους κύκλους της κόλασης. Εννιά τους έφτιαξε στη θεία κωμωδία του ο Δάντης, εννιά μείναν τελικά και οι αχτίνες του κάτεργου που έφταξε ο Μέτλαν. Ο Γόδας, μένει στο τέταρτο μπροστινό κελί, κι όλη την ώρα σαν το λιοντάρι στο κλουβί πάει κι έρχεται στο φιλιστρίνι φωνάζοντας , κάθε τόσο τον φύλακα να του πει για τον αγώνα της ομάδας του, του αγαπημένου του Ολυμπιακού, που κάποτε κι αυτός φορώντας την ερυθρόλευκη φανέλλα υπερασπίστηκε το καρρέ του. Νίκες, ήττες και ισοπαλίες, έντονα τριγυρίζουν τη σκέψη του και λέει λέει ασταμάτητα.

• Βρίσκονται ακόμα στο πρώτο ημιχρόνιο.

• Το σκορ πως είναι;

• 2-0.

• Ωραία, άκουσες κανένα καλό συνδυασμό;

• Όχι, θα μάθω όμως και θα σου πω. Γεια σου.

• Ολυμπιακός η ομάδα θρύλος. Έχει βέβαια πολλές ελλείψεις, ξεκινώντας απ΄τη διοίκηση και τράβα κορδόνι. Τάχει μελετήσει αυτά κι άν καμμιά φορά δώσει ο θεός και νικήσουμε και βγω, θα κάνει έναν Ολυμπιακό όνομα και πράγμα.

• Το πρώτο ημίχρονο τέλειωσε με 3-0. Όταν αρχίσουν θα ξανάρθω.

• 3-0. Καλό αποτέλεσμα, δεν έχουν σημασία τα πολλά γκολ. Το παιχνίδι έχει αξία. Οι συνδυασμοί, η ομαδικότης και βάθληκε ν” αραδιάζει τα διάφορα συστήματα. Τα παιδιά που παίζουν τώρα, είναι οι περισσότεροι νέοι, όμως τι σημασία έχει αυτό; Συνεχίζουν την παράδοση, η σκυτάλη, έτσι γίνεται, περνάει από χέρι σε χέρι.

• 4-1 που γίνεται γρήγορα 5-1 για να τελειώσει το ματς σύμφωνα με τα λεγόμενα του φύλακα σε 6-1. Ευτυχώς φτηνά τη βγάλαμε.

• Τιμητικό είναι το αποτέλεσμα, άλλωστε, χρέος των μεγάλων σωματείων είναι να κάνουμε παιχνίδι ποιότητος και να μην απογοητεύουν τις επαρχιακές ομάδες με υπερβολικά γκολ.

Το βραδυνό φαγητό τό φαγε μ” όρεξη. Ήταν χαρούμενος, λες κι ήταν ο σκόρερ της ημέρας. Μετά το καφεδάκι άναψε ένα τσιγαράκι και πλησιάζοντας στο φιλιστρίνι της πόρτας με την όμορφη φωνή του άρχισε να μας τραγουδάει το αγαπημένο του τραγουδάκι:

Απόψε γύρισα νωρίς

στην καμαρούλα μας μην απορείς

Ενώ τραγουδούσε, οι φύλακες πατώντας στα νύχια μπαίνουν στην αχτίνα. Είναι πολλοί, έχουν τρεις μήνες να φανούνε τέτοια ώρα και τόσοι πολλοί. Τι θέλουν; τι ζητάνε; Ακούνε τον τραγουδιστή και περιμένουν να τελειώσει.

Γειά σου Νίκο, του φωνάζουν, απ” τα διάφορα κελλιά. Μα δεν πρόλαβε ν” απαντήσει. Η πόρτα τραβιέται με κρότο. Άνοιξαν. Στέκονται για λίγο σιωπηλοί. Δεν μιλάνε, κοιτάνε κατάματα και τους τρεις.

• Τι θέλετε;

• Ποιόν θέλετε;

• Μήπως αρχίσαμε πάλι τα ίδια; Απ΄ όλα τα κελλιά, φωνές ανήσυχες, ερωτήσεις μα απόκριση καμμιά.

• Νίκο, ήρθε κάποιος απ” τους παράγοντες του Ολυμπιακού και σε θέλουνε στο γραφείο του διευθυντή.

• Μα εξήγησα στον κ. Διευθυντή ότι δεν τον χρειάζομαι.

• Σε θέλει όμως αυτός. Ο μεγάλος αριθμός των φυλάκων και τα χαμηλωμένα μάτια τους τον έκαναν να καταλάβει.

• Είσαστε ψεύτες και μου παίζετε απ” το πρωί ένα άτιμο παιχνίδι. Πέστε μου καθαρά, πάω για εκτέλεση ναι ή όχι;

• Όχι, στ” ορκίζομαι, στο γραφείο σε θέλουν.

• Τους όρκους σας τους ξέρω. Σταθήτε λοιπόν, να ντυθώ κι έρχομαι. Έβαλε κατάσαρκα όπως τότε το λευκό παντελονάκι και την ερυθρόλευκη φανέλλα που τάχει στη βαλίτσα του κρυμμένα επί τούτου.

• Φωνές ακούγονται τώρα και από τις άλλες αχτίνες. Το μαρτύριο ξανάρχισε, ο Γολγοθάς πάλι θέλει σταυρούς και σταυρωμένους.

• Αφού φίλησε τους συγκελίτες του, χαιρέτισε κι εμάς, στάθηκε στη μέση της αχτίνας και μας αποχαιρέτησε με τούτα τα λόγια:

• “Σύντροφοι, Χαίρομαι που σαν αθλητής θα κόψω αύριο το πρωί το νήμα, χαρίζοντας σ” όλους τους φιλάθλους την ωραιότερη νίκη της ζωής μου. Νενικήκαμεν – Ζήτω οι Ολυμπιονίκες του Σοσιαλισμού. Γειά σας συναθλητές μου”.

Έφυγε όμορφος, κι ωραίος, σεμνός ο αθλητής μας για να δώσει το τελευταίο και νικητήριο μας της ζωής του…

Το καράβι που παίρνει την ομάδα για τον Πειραιά ξεκινάει το πρωί σαν σκάει ο ήλιος πίσω απ” τα βουνά και δεν ξέρεις τι είναι πιο κόκκινο, η φανέλλα που φοράει κατάσαρκα ο Νίκος που οι λευκές λωρίδες της κοκκίνησαν απ” το αίμα ή ο ήλιος;

• Έξι γκολ, έξι τέρματα, σε έξι ζωές.

«Αφιερωμένη στη μανούλα μου και στον πατέρα μου εις ένδειξη σεβασμού και αγάπης. Φυλακές Κέρκυρας 22/2/48″, γράφει πάνω σε αυτήν, λίγο πριν πάει στο εκτελεστικό απόσπασμα, όντας καταδικασμένος σε θάνατο.

*Παρακάτω μικρό ντοκυμαντέρ – αφιέρωμα για τον Νίκο Γόδα από τον ανιψιό του, Χρήστου Γόδα:

" Σύμφωνα με την τελευταία του επιθυμία πριν ακουστεί το τελευταίο παράγγελμα για την εκτέλεση του, ζήτησε να εκτελεστεί με την φανέλλα του Ολυμπιακού: Μη μου δέσετε τα μάτια για να βλέπω τα χρώματα της ομάδας μου πριν από τη χαριστική βολή. Και λίγο πριν τα όπλα δώσουν το ηρωικό τέλος στον Γόδα φώναξε: Ζήτω ο Ολυμπιακός, ζήτω ο Δημοκρατικός Στρατός, Ζήτω το ΚΚΕ. "

το περιοδικό