Ροδόπη: Οι σύγχρονοι ξυλοκόποι του Κέχρου

Με αλυσοπρίονα και κυρίως σωματική δύναμη κόβονται τα ξύλα. Ο ξυλοκόπος ήταν επαγγελματίας που είχε ως κύρια δουλειά την κοπή των ξύλων και τη μεταφορά τους στον τόπο κατανάλωσης. Ήταν συνηθισμένο στο παρελθόν να βλέπει κανείς φορτωμένα γαϊδούρια ή μουλάρια να κουβαλάνε ξύλα στους δρόμους. Τα έκοβαν οι ξυλοκόποι με τις κόφτρες στο δάσος, τα έσκιζαν με τις σφήνες και τις βαριές, τα καθάριζαν με τα τσεκούρια τους και τα μετέφεραν στην πόλη.
Εκεί τα πουλούσαν και οι αγοραστές, αν δεν είχαν τζάκι, τα έκοβαν πάλι σε μικρότερα κομμάτια με την κόφτρα ή το πριόνι, αφού τα τοποθετούσαν πάνω στην «ξυλογαϊδάρα» και τα έσκιζαν με το τσεκούρι ή τις σιδερένιες σφήνες. Μετά τα στοίβαζαν έτοιμα για τις σόμπες ή το τζάκι. Αργότερα έκαναν τις ίδιες δουλειές οι κορδέλες και τα αλυσοπρίονα, ενώ τη μεταφορά κάνουν τώρα τα φορτηγά αυτοκίνητα. Οι ξυλοκόποι έκοβαν επίσης ξύλα για την κατασκευή ξύλινων αντικειμένων, ειδών καθημερινής χρήσης, υλικών δόμησης των σπιτιών (στέγες, παράθυρα κλπ.). Σήμερα υπάρχουν Δασικοί Συνεταιρισμοί, που ασχολούνται με την υλοτομία και την εμπορία δασικής ξυλείας.

Δουλεία από Μάρτιο μέχρι Νοέμβριο

Στο δασικό συνεταιρισμό Κέχρου, έναν από τους 14 που δραστηριοποιούνται στο νομό Ροδόπης, υπάρχουν 29 σύγχρονοι ξυλοκόποι από τους οποίους οι 25 είναι ενεργοί. Από το 1988 υπάρχει ο συνεταιρισμός και τα μέλη του προέρχονται κυρίως από τον Κέχρο και γύρω ορεινούς οικισμούς. Άνθρωποι από 20 έως 60 ετών εργάζονται στο συνεταιρισμό και η πλειοψηφία των μεγαλυτέρων σε ηλικία, όπως είναι και ο πρόεδρος Τζουτζέ Νιαζή, που μίλησε στο «Χ», θα πάρουν σύνταξη από τη δουλειά αυτή. Ο ίδιος εργάζεται στα δάση της Ροδόπης 25 χρόνια και κάποιοι συνάδελφοί έχουν 30 χρόνια εμπειρίας ως υλοτόμοι. Από τον Μάρτιο μέχρι τον Οκτώβριο - Νοέμβριο είναι η σεζόν εργασίας του συνεταιρισμού, ανάλογα πάντα με τις καιρικές συνθήκες. Ο καιρός που επικρατεί το τελευταίο διάστημα στη Ροδόπη με την αυξημένη υγρασία δεν ευνοεί τους υλοτόμους. Θέλουμε στεγνό καιρό, δεν μπορούμε να δουλέψουμε σε υγρά σημεία, θα πει ο πρόεδρος του συνεταιρισμού. Η δράση των 25 υλοτόμων επεκτείνεται σε όλο το νομό, σύμφωνα με τον πρόγραμμα που υλοποιείται κάθε χρόνο από την τοπική Διεύθυνση Δασών και εφαρμόζεται ανάλογα με τις ανάγκες.

Ξύλα για το τζάκι

Τα ξύλα που υλοτομούνται στα δάση της περιοχής μας είναι καλά, κυρίως για καύσιμα, θα πει από την εμπειρία του ο επί 18 χρόνια πρόεδρος του συνεταιρισμού Κέχρου, αλλά σημειώνει ότι «δεν έχουμε τεχνικό ξύλο». Η δουλειά του υλοτόμου είναι δύσκολη και μπορεί η τεχνολογία να έχει προχωρήσει, αλλά ακόμα κάποιες εργασίες εκτελούνται με παραδοσιακά μέσα και ειδικότερα με ζώα. «Τα ζώα, κυρίως γαϊδούρια ή μουλάρια, χρησιμοποιούνται για να μεταφέρουμε τα καυσόξυλα από το δάσος μέχρι τους δασικούς δρόμους, μόνο για τη δουλειά αυτή χρησιμοποιούνται». Ο συνεταιρισμός του Κέχρου διατηρεί 30 τέτοια ζώα, που χαρακτηρίζονται ως απαραίτητοι βοηθοί. Με αλυσοπρίονα κόβονται τα ξύλα και όπως όλοι αντιλαμβάνονται και παραδέχεται ο πρόεδρος «είναι βαριά δουλειά». Τα ατυχήματα στη δουλειά του υλοτόμου είναι τακτικά. «Πολλές φορές δε μπορείς να ελέγξεις την κατάσταση, πέφτει ένα κούτσουρο, ένα κλαδί. Το  δικό μου το βιβλιάριο είναι γεμάτο κατάγματα και κοψίματα».

Ο ανταγωνισμός

Η δουλειά αυτή αποδίδει ένα αξιοπρεπές εισόδημα, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι οι συνθήκες δε δυσκόλεψαν για τους ανθρώπους του συνεταιρισμού. Άλλωστε όπως εξηγεί ο κ. Νιαζή «μόνο τα ξύλα δεν είναι τίποτα, υπήρχαν στο παρελθόν οι καθαρισμοί, οι καλλιέργειας και όλα αυτά μας βοηθούσαν. Όλα αυτά γίνονταν σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Δασών και μας βοηθήσουν ώστε να έχουμε ένα παραπάνω εισόδημα. Καλύπταμε τα έξοδά μας και από την ξήλευση μας έμενε το καθαρό εισόδημα για να συντηρηθούμε. Σήμερα μόνο με τα ξύλα έχουν δυσκολέψει τα πράγματα». Επιπλέον υπάρχει ο ανταγωνισμός από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, ανταγωνισμός που υπήρχε πάντα, αλλά εντάθηκε τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της αύξησης των εισαγωγών ξυλεία από τις χώρες αυτές προς την Ελλάδα.

Το μέλλον του υλοτόμου

Σε εμπόρους στη Ροδόπη, αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας, προωθεί την ξυλεία για καύσιμη ύλη ο συνεταιρισμός. Η ετησία ποσότητα που παράγει ανέρχεται περίπου στα 15.000 χωρικά μέτρα, ενώ το σύνολο της παραγωγής στο νομό από όλους τους συνεταιρισμούς μπορεί να φτάσει τα 80.000 χωρικά μέτρα. «Η ποσότητα αυτή μπορεί να δώσει ένα καλό εισόδημα», τονίζει ο κ. Νιαζή. Νέοι άνθρωποι προσεγγίσουν τον συνεταιρισμό, ακόμα και άνθρωποι με πτυχία, όπως δάσκαλοι, που δυσκολεύονται να βρουν άλλη δουλειά όταν διαμένουν σε ορεινούς οικισμούς.  Όμως το μέλλον του επαγγέλματος, όπως διαπιστώνει ο κ. Νιαζλή, θα είναι δύσκολο, εκτός αν το κράτος χρηματοδοτήσει προγράμματα εργασίας στα δάση της Ροδόπης και της Ελλάδας. Άλλωστε αυτό θα είναι καταρχήν για το καλό των δασών.

Πηγή: www.xronos.gr

902