«Ο θάνατος είναι η μοίρα των ανθρακωρύχων»...

Η παραπάνω δήλωση -κυνική ή ειλικρινής μικρή σημασία έχει- ανήκει στον Τούρκο πρωθυπουργό Ταγίπ Ερντογάν. Είχε γίνει με αφορμή ένα παλιότερο «εργατικό ατύχημα» όπου είχαν σκοτωθεί δεκάδες ανθρακωρύχοι και συνόδευε τα χιλιοειπωμένα «ήταν θέλημα Θεού», που σε ανάλογες περιστάσεις λένε τα στελέχη του αστικού κράτους στην Τουρκία. Τότε είχε ειπωθεί από τον υπουργό Εργασίας και το αμίμητο «αυτοί που σκοτώθηκαν, πέθαναν όμορφα» επειδή είχαν βρεθεί νεκροί χωρίς εγκαύματα.

Με οργή και αγανάκτηση για την εκμετάλλευση η παγκόσμια εργατική τάξη πενθεί τις τελευταίες ώρες για τους εκατοντάδες Τούρκους συναδέλφους της, τους ανθρακωρύχους στην περιοχή Σόμα της Μανίσα στη Δυτική Τουρκία (λίγα χιλιόμετρα απ' τα νησιά του Αιγαίου). Τούτη την ώρα 205 είναι οι επιβεβαιωμένοι νεκροί εργάτες και εκατοντάδες άλλοι παραμένουν θαμμένοι πολλά μέτρα κάτω απ' τη γη μετά την έκρηξη στο ανθρακωρυχείο της τουρκικής εταιρείας «SOMA Komur Isletmeleri A.S.». Στο φως έρχονται μια σειρά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι πρόκειται για ένα ακόμη εργοδοτικό έγκλημα, εξαιτίας της έλλειψης των αναγκαίων μέτρων προστασίας. Τόσο τα δημοσιεύματα όσο και οι καταγγελίες του ταξικού εργατικού κινήματος είναι χαρακτηριστικά.

Όπως και τις προηγούμενες φορές (στο Ζονγκουλντάκ στη Μαύρη Θάλασσα και αλλού) που κάποια «μοίρα» και κάποιο «θέλημα Θεού» φρόντισαν για τους νεκρούς ανθρακωρύχους, έτσι και τώρα «η λύση» είναι «να προσευχόμαστε για το καλύτερο» όπως είπαν στελέχη του αστικού κράτους.

Ας σκεφτούμε όμως την εξής πλευρά:

Η ανάπτυξη ...και τα συντρίμμια της

Πριν από περίπου 10 χρόνια, η Τουρκία μετά από τουλάχιστον μία τετραετία βαθιάς οικονομικής κρίσης, έμπαινε σε τροχιά ανάκαμψης. Ακολούθησαν υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης της τουρκικής καπιταλιστικής οικονομίας. Τα τουρκικά μονοπώλια κέρδισαν θέσεις στο διεθνή ανταγωνισμό επιχειρώντας να πρωταγωνιστήσουν στην Ανατολική Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και σε ορισμένες χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, πραγματοποίησαν επενδύσεις στα Βαλκάνια, την Αφρική, την Άπω Ανατολή. Αξιοποίησαν τον γεωπολιτικό ρόλο της χώρας, την εγγύτητα της με τις πηγές της ενέργειας και το γεγονός ότι απ' τα εδάφη της περνούν αγωγοί που τη μεταφέρουν. Έγινε δηλαδή η Τουρκία ενεργειακός κόμβος. Η τουρκική αστική τάξη ανέβηκε θέσεις στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα, εισχωρώντας μάλιστα -για πρώτη φορά από την ίδρυση του τουρκικού κράτους- στους G-20. Ο Ερντογάν έλεγε ότι η Τουρκία αποτελεί πόλο σταθερότητας σε μια ασταθή περιοχή. Ο υπουργός Εξωτερικών Νταβούτογλου μιλούσε για την «ειρήνη» και έλεγε ότι η Τουρκία πρέπει να έχει «μηδενικά προβλήματα με τους γείτονές της» την ώρα που προωθώντας τα συμφέροντα της τουρκικής αστικής τάξης άναβε το φυτίλι στην Συρία, «γκριζάριζε"» το Αιγαίο, διαιώνιζε την κατοχή της Κύπρου.

Τα τελευταία χρόνια, τόσο το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του πρωθυπουργού Ερντογάν που βρισκόταν στη διακυβέρνηση όσο και η αξιωματική αντιπολίτευση του σοσιαλδημοκρατικού Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (των λεγόμενων κεμαλιστών) μιλούσαν για τη «Νέα Τουρκία». Παρά την αντιπαράθεση και τις όποιες διαφορές τους, (αφού εκφράζουν και διαφορετικά τμήματα του εγχώριου κεφαλαίου), συμφωνούσαν στα βασικά: «Νέα Τουρκία», «ανάπτυξη», «Τουρκία = ενεργειακός κόμβος, σταθερότητα».

Η «αλλαγή» και η «ανατροπή» που συχνά αναφέρει στους λόγους του ο Κιλιστζάρογλου (αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης) απλώς αφορούν την αλλαγή στο διαχειριστή της καπιταλιστικής Τουρκίας. Συχνά, αυτοπαρουσιάζεται ως αυτός που με μεγαλύτερη συνέπεια απ' τον Ερντογάν θα διατηρήσει τη συμμαχική σχέση της Τουρκίας με τις ΗΠΑ, αυτοπαρουσιάζεται ως πιο φανατικός οπαδός της εισόδου της Τουρκίας στην ΕΕ απ' την σημερινή κυβέρνηση κλπ.

Απ' την άλλη, οι εργαζόμενοι στην Τουρκία έκαναν μεγάλες θυσίες, πλήρωσαν πάρα πολύ ακριβά και πληρώνουν και σήμερα αυτήν τη «Νέα Τουρκία» και την καπιταλιστική της ανάπτυξη. Οι μισθοί για τους βιομηχανικούς εργάτες -που όχι σπάνια παίζουν τη ζωή τους κορόνα - γράμματα είναι πολύ μικροί. Οι κάπως καλύτεροι μισθοί στα μεγάλα αστικά κέντρα -που ανεβάζουν και τις επίσημες στατιστικές- γίνονται φύλλο και φτερό λόγω της ακρίβειας. Η παιδική εργασία τσακίζει κόκαλα ενώ λίγοι είναι οι νέοι που έχουν πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αυτή είναι η «Νέα Τουρκία».

Οι εικόνες από το ανθρακωρυχείο άλλωστε μιλούν από μόνες τους... Όντως «ο θάνατος είναι η μοίρα των ανθρακωρύχων» όσο ο καπιταλισμός θα επιβιώνει. Όσο οι εργαζόμενοι θα είναι εγκλωβισμένοι στις μυλόπετρες του συστήματος της εκμετάλλευσης και θα παρασύρονται απ΄ τη μία ή την άλλη πλευρά του ίδιου συστήματος.

Με αφορμή την συζήτηση που γίνεται αυτές τις μέρες στη χώρα μας για τη «Νέα Ελλάδα», οι εργαζόμενοι, ο λαός και η νεολαία μπορούν να αξιοποιήσουν και το παράδειγμα της γειτονικής Τουρκίας, να βγάλουν συμπεράσματα.

902