Βιβλίο: "Γιώργος Κοτζιούλας - ΠΙΚΡΗ ΖΩΗ και άλλα πεζογραφήματα"

Η λογοτεχνία έχει την ικανότητα να σε ταξιδεύει στο χώρο και στο χρόνο.  Μέσα από τις σελίδες ενός καλού λογοτεχνικού βιβλίου μπορείς να «πατήσεις» σε μέρη που δεν είχες άλλον τρόπο να τα επισκεφτείς. Να ζήσεις σε εποχές μακρινές (ή όχι και τόσο μακρινές) να γνωρίσεις ανθρώπους και τις συνήθειές τους, να μάθεις για τα γεγονότα που επηρέασαν ή άλλαξαν τη ζωή τους, να ευχαριστηθείς, να συγκινηθείς, να προβληματιστείς, να σκεφτείς. Ο άνθρωπος που στη ζωή του διάβασε, ταξίδεψε. Και ακόμα και αν ο τελικός προορισμός τις περισσότερες φορές παραμένει απροσπέλαστος, το ταξίδι και το όνειρο είναι αυτά που τον κρατάνε ζωντανό. Τον άνθρωπο και τον προορισμό…

Μια νουβέλα, διηγήματα, πεζοτράγουδα, ταξιδιωτικές εντυπώσεις, λογοτεχνικά χρονογραφήματα της Εθνικής Αντίστασης, φυσιολατρικά και λαογραφικά λογοτεχνήματα και ένα κείμενο με σκέψεις και στοχασμούς, περιλαμβάνονται στο βιβλίο «Γιώργος Κοτζιούλας - ΠΙΚΡΗ ΖΩΗ και άλλα πεζογραφήματα» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Νηρέας – Εκδόσεις Τέχνης». 

29 κείμενα του αλησμόνητου Τζουμερκιώτη ποιητή και συγγραφέα Γιώργου Κοτζιούλα  (ενός λογοτέχνη που ελάχιστα, μέχρι τις μέρες μας, είναι γνωστός ως πεζογράφος  και μάλιστα τόσο αξιόλογος), που καλύπτουν όλη την περίοδο της συγγραφικής δημιουργίας του, από τα οποία  δώδεκα έχουν δημοσιευτεί κατά καιρούς (τα περισσότερα δυσεύρετα σήμερα) και δεκαεφτά δημοσιεύονται για πρώτη φορά.

Όπως γράφει στην πολύ κατατοπιστική για το έργο του Κοτζιούλα εισαγωγή του βιβλίου η φιλόλογος κυρία Σωτηρία Μελετίου  (που έχει την επιμέλεια της έκδοσης και έγραψε επίσης και τα σχόλια που συνοδεύουν τα πεζογραφήματα):

«Στόχος (του Κοτζιούλα) δεν είναι να φωτίσει το ιδανικό, το «δέον», το εξωλογικό και εξωπραγματικό. Ηθογραφεί την καθημερινότητα στη ζωή των απλών ανθρώπων, των λαϊκών κυρίως στρωμάτων, ακόμη και των κοινωνικά απόβλητων, των κοινωνικών παράσιτων, των εξαιρέσεων της ζωής. Και πώς αλλιώς θα μπορούσε να γίνει; Ο ίδιος […] ζει σε χαμόσπιτα, χαμοκέλλες, παράγκες, υπόγεια, πλυσταριά, ακόμη και σε… περιστερώνα! Τον φιλοξενούν κατά καιρούς φίλοι στα σπίτια τους, γραφεία περιοδικών, νοσοκομεία, σανατόρια, καλύβες της Αττικής, ενώ πολλές φορές κοιμάται σε σκαλοπάτια, σε καφενεία, σε παγκάκια, ακόμα και στο χώμα! Επομένως έχει άμεσες παραστάσεις και εικόνες, βιώματα αυθεντικά ενός κόσμου σκληρού, μιας κοινωνίας «ανεπίσημης», ενός λαού που φυτοζωεί κι αγωνίζεται για «άρτο» κι όχι για θέαμα».  

Και σε κάποιο άλλο σημείο:

«Η παρούσα έκδοση αποτελεί αφενός αναγνώριση και οφειλόμενη τιμή προς έναν έντιμο, ειλικρινή και συνεπή άνθρωπο, εργάτη και φιλαγωνιστή του πνεύματος και των γραμμάτων και αφετέρου ευχάριστη αποκάλυψη ενός συνόλου απολαυστικών πεζογραφημάτων ενός λαμπρού συγγραφέα, που τέρπουν, προβληματίζουν, συναρπάζουν και συγκινούν».

Η αποκάλυψη είναι κάτι παραπάνω από ευχάριστη. Ανάμεσα στις λέξεις, τις τόσο μαστορικά χτισμένες από τον Κοτζιούλα, εναλλάσσονται η τρυφερότητα με τη σκληράδα, το κωμικό με το τραγικό στοιχείο, η πίκρα, η πίστη, η συγκίνηση, η αισιοδοξία. Ξεπροβάλλει η «πικρή ζωή», ξεχασμένη από πολλούς παλαιότερους και άγνωστη στις νεώτερες ηλικίες. Ένα παρελθόν απάνθρωπο, γκρίζο, συχνά αποκρουστικό, σκληρό σαν πάγος, που εικόνες του βλέπουμε και βιώνουμε και σήμερα, στην Ελλάδα της «κρίσης». Ένα παρελθόν που κάποιοι λένε πως επιστρέφει, όμως σήμερα φαίνεται όλο και πιο καθαρά πως ποτέ δεν έφυγε από δίπλα μας, ποτέ δε έγινε στ’ αλήθεια παρελθόν. Οι σελίδες του βιβλίου άλλοτε σαν γουλιές δροσερού νερού ξεδιψούν τον αναγνώστη και του δίνουν κουράγιο για να αντέξει στην σημερινή «άνυδρη» πραγματικότητα που βιώνει και άλλοτε σαν λαμπεροί φάροι φωτίζουν τα μονοπάτια που οδηγούν σ’ εκείνες τις ζωοδότρες πηγές-μνήμες που χωρίς αυτές είναι αδύνατη η πορεία του προς ένα καλύτερο μέλλον.

«Ο τελικός και μοναδικός κριτής των έργων μας είναι ο λαός, που γι’ αυτόν γράφουμε και σε αυτόν τα παραδίνουμε», συνήθιζε να λέει ο Κοτζιούλας. Αρκεί βέβαια αυτά τα έργα να φτάνουν στο λαό, να μη μένουν άγνωστα. Γιατί οι συγγραφείς ζούνε μέσα από τα έργα τους και περνάνε από γενιά σε γενιά με τα βιβλία τους. Όταν το έργο τους δεν υπάρχει για να διαβαστεί χάνονται στη λήθη, σα να μην υπήρξαν. Ο Γιώργος Κοτζιούλας είναι ένας από τους σημαντικότερους και περισσότερο μορφωμένους λογοτέχνες της λεγόμενης «γενιάς του ’30». Περισσότερο γνωστός στο πλατύ κοινό ως ποιητής και θεατρογράφος της Εθνικής μας Αντίστασης. Εμφανίστηκε σε μικρή ηλικία στα γράμματα και παρόλο που έφυγε από τη ζωή μόλις στα 47 του χρόνια, άφησε πίσω του ένα τεράστιο λογοτεχνικό, μεταφραστικό, κριτικό, γλωσσοφιλολογικό, ιστορικό και λαογραφικό έργο, που στο μεγαλύτερο ποσοστό του παραμένει ανέκδοτο. Ένα έργο-πολύτιμος θησαυρός που περιμένει τους «εξερευνητές» που θα το βγάλουν στο φως.

Το «ΠΙΚΡΗ ΖΩΗ και άλλα πεζογραφήματα» εκδόθηκε με χορηγία συντοπίτη του Κοτζιούλα. Κόντρα στην αδιαφορία και τη μιζέρια των «φορέων», κόντρα στην αμείλικτη καθημερινότητα που σαν τυφώνας παρασέρνει τα πάντα στο διάβα της, η αγάπη για την καλή λογοτεχνία, το μεράκι, ή, ακόμα και, ο «τσαμπουκάς» κάποιων «ιδιωτών» κόντρα στο «ρεύμα», είναι «μια κάποια λύσις»… Ας μην αρκεστούμε όμως σε αυτή.

Το εξώφυλλο του  βιβλίου κοσμεί έργο του Αλέκου Φασιανού που ο ζωγράφος φιλοτέχνησε ειδικά για αυτό, ενώ πρόκειται για μια ιδιαίτερα καλαίσθητη στο σύνολό της  έκδοση. Το «ΠΙΚΡΗ ΖΩΗ και άλλα πεζογραφήματα» θα παρουσιαστεί στο αναγνωστικό κοινό αμέσως μετά το Πάσχα, μαζί με μια ακόμα έκδοση που περιλαμβάνει ποιήματα του Γ. Κοτζιούλα που επέλεξε ο Αλέκος Φασιανός και από τα οποία εμπνεύστηκε και δημιούργησε μια σειρά χαρακτικών (ένα για κάθε ποίημα) που τα συνοδεύουν.

Τρίτη 8 Απρίλη 2014.