Θεατρική ομάδα «Εκτός Σχεδίου»: Δέκα χρόνια θέατρο, δέκα χρόνια αγωνίας και δημιουργίας

Φτιαγμένη από το μεράκι για την Τέχνη ανθρώπων του μεροκάματου, εργατών και υπαλλήλων, ανέργων, η θεατρική ομάδα «Εκτός Σχεδίου» αποδεικνύει εδώ και δέκα χρόνια ότι είναι μια συνειδητή επιλογή να σπάσουν - και με αυτόν τον τρόπο - τον αποκλεισμό που επιβάλλει το σύστημα στους ανθρώπους του μόχθου να προσεγγίσουν την Τέχνη και να εκφραστούν μέσα από αυτήν.

Τα μέλη του θιάσου «Εκτός Σχεδίου», που για 10η χρονιά φέτος, πέρα από κάθε αντιξοότητα, υπηρετούν με συνέπεια τη θεατρική πράξη, ανεβάζοντας φέτος το έργο του Αζίζ Νεσίν «Ο καφές και η δημοκρατία», επαληθεύουν ότι ο πολιτισμός μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο όπλο αφύπνισης για την εργατική τάξη. Η επιλογή των έργων για το θίασο δεν είναι τυχαία.
Είναι ο λόγος για τον οποίο κάνουν θέατρο. Θέλουν να μιλήσουν με το λόγο προοδευτικών συγγραφέων, φέρνοντας σε επαφή τον κόσμο της γειτονιάς, τον απλό εργάτη, που ίσως δεν έχει τη δυνατότητα να δει θέατρο, με σπουδαία έργα που μιλούν για την ειρήνη, το δίκιο, την καταπίεση, την αξία του αγώνα. Δίνοντας την ψυχή τους, θυσιάζοντας χρόνο από την ξεκούρασή τους, μήνες μελετούν το έργο, κάνουν πρόβες, στήνουν τα σκηνικά, δρομολογούν την παρουσίαση του έργου.

Διασκευή κειμένων Πηγή Δημητρακοπούλου, Ειρήνη Αρτεμάκη. Σκηνοθετική επιμέλεια Πηγή Δημητρακοπούλου, Σήφης Μανταδάκης. Μουσική Φίλιππος Περιστέρης. Κίνηση Βαγγέλης Πιτσιλός. Φωτισμοί Αλέξανδρος Ζουριδάκης, Αρης Σιγανός. Παίζουν: Αρτεμάκη Ειρήνη, Γεροκομής Αλέξανδρος, Ελευθερίου Δήμητρα, Κουντουρέλη Στέλλα, Μανταδάκης Σήφης, Παρασκευοπούλου Ανθή, Ρούσση Μαρία, Σιγανός Αρης, Τράπαλη Ιωάννα, Τσιοχόν Κλαούντια, Χαριζάνης Ορφέας, Χατζόπουλος Κώστας.

Οι παραστάσεις είναι κάθε Σάββατο και Κυριακή, στις 9 μ.μ. (Μάρτης - Απρίλης - Μάης), εργατικές κατοικίες ΓΕΡΟΒΟΥΝΟΥ - Καματερό (οδός Θεοτόκου ανάμεσα Γούναρη και Κ. Παλαμά), τηλ. επικοινωνίας: 6944.935.221. Η είσοδος είναι ελεύθερη.

Με τη λαχτάρα του «ταξιδιού»

«Δέκα χρόνια γεμάτα θέατρο» - σημειώνουν οι συντελεστές της παράστασης - «με σημαντικά έργα του ελληνικού και παγκόσμιου ρεπερτορίου. Δέκα χρόνια αγωνίας και έντασης. Δέκα χρόνια συνέπειας και ειλικρίνειας. Δέκα χρόνια με συνεργάτες - φίλους αδελφικούς, με θεατές, συμμετέχοντες και συμπαραστάτες στην προσπάθειά μας. Δέκα χρόνια προσπαθούμε να βάλουμε το "λιθαράκι" μας στο λαϊκό πολιτισμό, στην προοπτική που θέλουμε να ανοίξει για το λαό μας. Χωρίς συμβιβασμούς στις επιλογές μας. Με συλλογικότητα αλλά και με πρωτοβουλία. Χωρίς αυταπάτες για το τι μπορούμε να αλλάξουμε στη ζωή μας με το θέατρο, αλλά με λαχτάρα να ορίσουμε εμείς το "ταξίδι" μας. Για τη φετινή μας παράσταση έγινε επιλογή 6 κειμένων από τη συλλογή του Αζίζ Νεσίν "Ο Καφές και η Δημοκρατία" με έντονα θεατρικά χαρακτηριστικά. Διασκευάστηκαν από εμάς και σας τα παρουσιάζουμε. Κείμενα τρυφερά και παράλληλα ιδιαίτερα αιχμηρά, που θίγουν τα κακώς κείμενα και τις αιτίες τους».

«Δυο πράγματα δεν ευδοκιμούν στη χώρα μας.

το ένα είναι το δέντρο του καφέ

και το άλλο η Δ η μ ο κ ρ α τ ί α.

Και τα δύο μας έρχονται από το εξωτερικό.

Στα χώματά μας δεν μπορέσαμε ν' αναπτύξουμε

με κανένα τρόπο το δέντρο του καφέ.

Το κλίμα της χώρας μας, το νερό, το χώμα,

δεν είναι κατάλληλα

για την ανάπτυξη του δέντρου αυτού.

Οσο για τη Δ η μ ο κ ρ α τ ί α...»

Ο Αζίζ Νεσίν, στον πρόλογο της μετάφρασης στα ελληνικά, σημειώνει μεταξύ άλλων: «Αυτοί που θα δυναμώσουν τους δεσμούς φιλίας ανάμεσα στους λαούς μας είναι πρώτ' απ' όλα οι συγγραφείς και οι καλλιτέχνες. Γίνονται εχθροί οι άνθρωποι, όταν δε γνωρίζονται μεταξύ τους. Και για να γίνουν φίλοι πρέπει να αλληλοδανειστούν. Δεν είναι οι λόγοι των πολιτικών που θα συντελέσουν στη γνωριμία των λαών μας, αλλά τα έργα των πνευματικών ανθρώπων. Τρέφω μεγάλη εκτίμηση στον ελληνικό λαό για τα ηρωικά κατορθώματά του στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και στα μετέπειτα χρόνια... Ο ελληνικός λαός έχυσε ηρωικά το αίμα του στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και μετέπειτα για την υπεράσπιση του τόπου του και τη διαφύλαξη της εθνικής ανεξαρτησίας του γράφοντας σελίδες δόξας. Αυτόν τον ηρωισμό τον καταλαβαίνουν οι Τούρκοι καλύτερα από κάθε άλλο λαό σ' όλη την υφήλιο που πρώτοι αγωνίστηκαν ενάντια στον ιμπεριαλισμό, στην περίοδο του απελευθερωτικού τους πολέμου. Οι πολιτικές καταστάσεις αλλάζουν συχνά, οι κυβερνήσεις έρχονται και παρέρχονται, οι λαοί όμως μένουν παντοτινοί και αθάνατοι. Και η Ιστορία δουλεύει για την ευτυχία των σημερινών ανθρώπων. Τα διηγήματά μου αυτά που γράφτηκαν για να γελάσουν οι αναγνώστες μου, και γελώντας να σκεφτούν βαθύτερα, μπορεί να εδραιώσουν δεσμούς φιλίας ανάμεσα στον τουρκικό και στον ελληνικό λαό. Κι αν αυτό μπορεί να βοηθήσει στην αλληλογνωριμία των λαών μας, θα 'ναι για μένα, αληθινά, μια μεγάλη ευτυχία. Επιθυμώ το βιβλίο μου αυτό, που πρώτη φορά τυπώνεται στα ελληνικά, να μοιάσει σαν ένα κλαδί δάφνης, που κάθε του φύλλο θα 'ναι γελαστό και που θ' απλώνεται από τη Μικρασία ως την Ελλάδα. Πιστεύω ότι η σκέψη μου θα βρει ανταπόκριση στην πλειοψηφία των προοδευτικών διανοούμενων Ελλήνων. Ο τουρκικός λαός χαιρετάει τον ελληνικό λαό, τους πρωτοπόρους διανοούμενους της Ελλάδας!».

...με μια κραυγή που θα μου λέει: ΜΙΛΑ!

«Εβλεπα αίματα στο πεζοδρόμιο, "Τι σε νοιάζει εσένα;", μου λέγανε, "θα βρεις τον μπελά σου, σώπα" (...) Σε χρόνια δίσεκτα οι γονείς, οι γείτονες με συμβουλεύανε: "Μην ανακατεύεσαι, κάνε πως δεν είδες τίποτα. Σώπα". Μπορεί να μην είχαμε με δαύτους γνωριμίες ζηλευτές, με τους γείτονες, μας ένωνε, όμως, το Σώπα (...) Τουλάχιστον σωστός στα σχέδια και στα όνειρά μου ανάμεσα σε λυγμούς και σε παροξυσμούς κρατώ τη γλώσσα μου, γιατί νομίζω πως θα' ρθει η στιγμή που δεν θα αντέξω και θα ξεσπάσω και δεν θα φοβηθώ και θα ελπίζω και κάθε στιγμή το λαρύγγι μου θα γεμίζω με ένα φθόγγο, με έναν ψίθυρο, με ένα τραύλισμα, με μια κραυγή που θα μου λέει: ΜΙΛΑ!...».

Ο Αζίζ Νεσίν, ένας από τους κορυφαίους λογοτέχνες της Τουρκίας, υπερασπίστηκε σε όλη του τη ζωή την ελευθερία στην κριτική, αλλά και τη σύνδεση της κριτικής με την πράξη του αγώνα και το αριστερό κίνημα. Η δημοσιογραφική του πορεία, η πολιτική του σάτιρα, τα θεατρικά του έργα και το συνολικό συγγραφικό του έργο αντιμετωπίστηκαν με λογοκρισία, φυλακίσεις, επικήρυξη και απόπειρες δολοφονίας. Ηδη, το 1947 φυλακίζεται κι εξορίζεται για τις πολιτικές του ιδέες. Το 1956 «άγνωστοι» του καίνε τον εκδοτικό οίκο.

Τη δεκαετία του '80, όταν την Τουρκία κυβερνούσε η χούντα του στρατηγού Εβρέν, ο Νεσίν ύψωσε φωνή διαμαρτυρίας και ανέλαβε την πρωτοβουλία για τη γνωστή «Επιστολή των Διανοουμένων», που ασκούσε κριτική στο καθεστώς και ζητούσε την επαναφορά της δημοκρατίας. Ακολούθησε δίκη και καταδίκη. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του αφιερώθηκε στη μάχη κατά του θρησκευτικού φανατισμού και αναδείχθηκε ένας από τους ασυμβίβαστους επικριτές του Ισλάμ. Στις αρχές της δεκαετίας του '90 άρχισε να μεταφράζει τους «Σατανικούς Στίχους» του Σαλμάν Ρούσντι, που ήταν καταδικασμένος σε θάνατο για το βιβλίο του αυτό από ισλαμικό φετφά για προσβολή του Προφήτη Μωάμεθ. Ο Νεσίν έγινε στόχος των ισλαμιστών στην Τουρκία και επικηρύχθηκε από έναν επιχειρηματία με το ποσό των 100.000 δολαρίων.

Στις 2 Ιούλη 1993, ενώ παρακολουθούσε μια πολιτιστική εκδήλωση των Αλεβιτών στην πόλη Σιβάς (Σεβάστεια), ένα εξαγριωμένο πλήθος πολιόρκησε το ξενοδοχείο και ουρλιάζοντας «θάνατος στον Νεσίν» και «κάτω το κοσμικό κράτος» πυρπόλησε το ξενοδοχείο, με αποτέλεσμα 37 άνθρωποι (κυρίως Αλεβίτες διανοούμενοι, αφού η εκδήλωση ήταν προς τιμήν του Αλεβίτη ποιητή Pir Sultan Abdal, 1480 - 1550) να βρουν το θάνατο. Ο Νεσίν διασώθηκε και δυο χρόνια αργότερα έχασε τη ζωή του από καρδιακή προσβολή σε βιβλιοπωλείο της Σμύρνης, στις 6 Ιούλη 1995. Η κυβέρνηση κατηγόρησε διά στόματος πρωθυπουργού Τανσού Τσιλέρ τον ίδιο τον Νεσίν, επειδή είχε «προκαλέσει το πλήθος».

Ριζοσπάστης