Στη μνήμη του Θόδωρου Καλλίνου - «Αμάρμπεη»: Η ηρωική απόδραση των 12 εξόριστων αξιωματικών του ΕΛΑΣ από τη Νάξο τον Απρίλη του 1947

Θεοδ. Καλλίνος - «Αμάρμπεης»

Σε ηλικία 99 χρόνων έφυγε προχτές (9 Γενάρη) από τη ζωή ο Θεόδωρος Καλλίνος,  ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ «Αμάρμπεης». Ο Θεόδωρος Καλλίνος γεννήθηκε το 1914 στην Τσαριτσάνη της επαρχίας Ελασσόνας του νομού Λάρισας. Το Σεπτέμβρη 1935 έδωσε πετυχημένες εξετάσεις στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο και στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Πολέμησε και δεν παραδόθηκε στο Οχυρό Κάλη στη γραμμή Ρούπελ. Εθελοντής Διοικητής Λόχου στη Μάχη της Κρήτης το Μάιο 1941. Έλαβε μέρος και ηγήθηκε στην αντίσταση κατά την εισβολή των Γερμανών στο ύψωμα του Κοψά βορειοανατολικά του Ηρακλείου. Συμμετείχε στο Στρατηγείο Ανταρτών του ΕΑΜ Θεσσαλίας. Διετέλεσε Στρατιωτικός του Αρχηγείου Βόρειας Θεσσαλίας, του 5ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, Καπετάνιος της ΧVIης Μεραρχίας Θεσσαλίας του ΕΛΑΣ και της ΧΙΙΙης Ρούμελης του ΕΛΑΣ,  Διοικητής Ταξιαρχίας και Επιτελάρχης Μεραρχίας του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ), πολιτικός πρόσφυγας στη Σοβιετική Ένωση και στη Γιουγκοσλαβία.

Ο Καλλίνος  ήταν ανάμεσα στους 12 αξιωματικούς του ΕΛΑΣ που απέδρασαν από τη Νάξο, όπου τους έστειλε εξόριστους το μοναρχοφασιστικό ξενόδουλο κράτος για να τους «ευχαριστήσει» για την προσφορά τους στην απελευθέρωσή του από τους Ιταλούς και Γερμανούς καταχτητές. 

Στη μνήμη του δημοσιεύουμε ένα κείμενο του Γιώργη Μωραΐτη για το σπουδαίο αυτό γεγονός της απόδρασης, που δημοσιεύτηκε στο Ριζοσπάστη στις 30/9/2007.

ΟΙ ΔΡΑΠΕΤΕΣ ΤΗΣ ΝΑΞΟΥ

60 χρόνια από την ηρωική απόδραση 12 εξόριστων αξιωματικών του ΕΛΑΣ

Αντάρτες του ΔΣΕ σε μάχη

Σπουδαίο γεγονός, την άνοιξη του 1947, ήταν η απόδραση από τη Νάξο δώδεκα (12) αξιωματικών μας. Επιτυχία «Α' μεγέθους» με γενικότερη σημασία. Στους κυβερνητικούς κύκλους έφερε ταραχή. Σε μας χαρά και ενθουσιασμό. Θυμάμαι στον Παρνασσό, τον καπετάν Πελοπίδα, που σπάνια γελούσε, άστραφτε το πρόσωπό του. Πολλά δεν ξέραμε στην αρχή. «Ακρες - λίπες» έπιασαν οι «κεραίες» μας. Αλλά το πανηγυρίσαμε. Ευχαριστήθηκε η ψυχή μας. Ηταν μια ενέργεια τολμηρή, αρκετά περιπετειώδης και ριψοκίνδυνη. Η τελευταία της πράξη, με αμφίβολη έκβαση, διαδραματίστηκε στην περιοχή μας και τράβηξε ιδιαίτερα την προσοχή. Εδώ κατέφθασαν σκόρπια τα μέλη της μισοδιαλυμένης Ομάδας. Για να προωθηθούν στο Γενικό Αρχηγείο, που βρισκότανε στ' Αγραφα. Γι' αυτό, προφανώς, πέρασε τότε και το Αρχηγείο Παρνασσίδας με αρχηγό τον Διαμαντή στην Γκιώνα.

Προσωπικά έμαθα τα νέα «από πρώτο χέρι», λίγο αργότερα. Οταν γύρισε τ' Αρχηγείο μας στον Παρνασσό και αντάμωσα τον Λαέρτη (Νίκο Καψή). Βγήκε κι αυτός αντάρτης. Τον κατάταξαν στο λόχο του Αία. Τον έστελναν και σε ειδικές αποστολές. Στη Γλούνιστα (Δρυμαία) «ξέπεσε» ο πρώτος δραπέτης. Ο Γιάννης Κιλισμανής. Σε συμπλοκή με τ' αποσπάσματα χωροφυλάκων και Μάυδων στη Φοντάνα, ξέμεινε απ' τους άλλους. Τον περιμάζεψε η Οργάνωση. Κι ο Λαέρτης τον πέρασε στην Οίτη και τον παρέδωσε στον Διαμαντή. Σήμερα η ιστορία της απόδρασης είναι γνωστή. Γραμμένη στα βιβλία τριών πρωταγωνιστών της: Στέφανου Παπαγιάννη, Βασίλη Βενετσανόπουλου, Γιάννη Κιλισμανή¹. Και υπογραμμένη με το αίμα του επικεφαλής της αποστολής, αντισυνταγματάρχη, ήρωα - μάρτυρα, Δημήτρη Κούκουρα.

Στον Β' πίνακα

Μαχητής του ΔΣΕ στο Γράμμο, με φορητό ασύρματο

Οι αξιωματικοί, όλοι του αστικού στρατού, μόνιμοι. Σπουδαγμένοι, της Σχολής Ευελπίδων (εκτός από έναν, τον Κρόνο). Εμπειροπόλεμοι. Αντιφασίστες. Αλβανομάχοι. Με άριστες επιδόσεις και τιμητικές διακρίσεις. Αντιστασιακοί. Ανώτερα στελέχη του ΕΛΑΣ. Μετά τη Βάρκιζα, στον «Β' Πίνακα»! Κι εξόριστοι... (Ηταν να θλίβεσαι για της Πατρίδας το κατάντημα). Βέβαια μετά την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης (το 1982) πήραν τους βαθμούς τους.

Αγνοί πατριώτες. Τίμιοι άνθρωποι. Με προοδευτικές ιδέες και με ιδανικά. Στελέχη του ΚΚΕ μερικοί και οπαδοί οι άλλοι. Αφοσιωμένοι στο λαϊκό κίνημα, στην εργατική τάξη. Αποφασισμένοι να πολεμήσουν από τις τάξεις του ΔΣΕ τον ιμπεριαλισμό και την ξενόδουλη ντόπια αντίδραση. Και να θυσιάσουν ακόμα και τη ζωή τους για μια Ελλάδα καινούρια, με το λαό αφέντη στον τόπο του.

Στο νεογέννητο αντάρτικο η συμβολή τους θα είναι αποφασιστική. Θα τοποθετηθούν σε καίρια πόστα. Θ' αναλάβουν ευθύνες σε διοικήσεις και επιτελεία μεγάλων μονάδων. Θα συντελέσουν στο να γίνει ο ΔΣΕ τακτικός στρατός. Να συνδυάζει την τακτική του τακτικού στρατού με τον ανταρτοπόλεμο. Να δίνει εκ παρατάξεως μεγάλες μάχες. Να καταλαμβάνει πόλεις. Να διεξάγει επιχειρήσεις και ελιγμούς στρατηγικής σημασίας. Και σε κάποια στιγμή - όπως στο Γράμμο και Βίτσι το 1948 - να φέρνει τον αντίπαλο στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Ωστε να αγωνιούν οι κυβερνώντες «μήπως έχουμε νέα Μικρασιατική καταστροφή». Και να απειλεί ο στρατηγός Βαν Φλιτ «να τους κόψει την αμερικάνικη βοήθεια», να τους παρατήσει και να φύγει. (Μακάρι να το 'κανε).

Ο Βασίλης Βενετσανόπουλος

Τα ονόματα των δώδεκα αξιωματικών, με λίγα βιογραφικά τους, είναι:

Κούκουρας Δημήτρης (μπάρμπα - Μήτσος), ο μεγαλύτερος στην ηλικία - 60 χρόνων - και ανώτερος στο βαθμό, αντισυνταγματάρχης, βετεράνος των πολέμων, ανάπηρος, επί δικτατορίας Μεταξά μέλος της Αντιφασιστικής Ομάδας, στον ΕΛΑΣ στην 8η Μεραρχία. Κιλισμανής Γιάννης (Γύλος), από Βουρλά Σμύρνης, υπολοχαγός, απότακτος του 1935, στον ΕΛΑΣ Αθήνας Καισαριανής, διοικητής ταξιαρχίας. Σαμαρίδης Γιώργος, από Μυτιλήνη, λοχαγός στον Ελληνο-Ιταλικό πόλεμο του 1940 διοικητής πυροβολαρχίας, στον ΕΛΑΣ επιτελάρχης της 2ης Μεραρχίας στην Αττικοβοιωτία. Βενετσανόπουλος Βασίλης, από Μεσσηνία, λοχαγός, στον ΕΛΑΣ στο επιτελεία του ΓΣ και τον Δεκέμβρη του 1944 διοικητής συντάγματος στις Ανατολικές συνοικίες της Αθήνας. Καλλιανέσης Γιώργης (Μεσσήνης), λοχαγός, από Μεσσηνία, στον ΕΛΑΣ διοικητής συντάγματος στην Ηπειρο. Κατεμής Γιώργος, από Πελοπόννησο, λοχαγός. Το 1941 πολέμησε τους Γερμανούς στα οχυρά της Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης, στον ΕΛΑΣ διοικητής του 24ου Συντάγματος στην Ηπειρο. Χατζημιχαλάκης Κίμων, λοχαγός από Κρήτη, στον Ελληνο-Ιταλικό πόλεμο διοικητής πυροβολαρχίας, στην Κατοχή ήταν στην ΕΚΚΑ² Αθήνας, προσχώρησε στο ΕΑΜ. Στεφόπουλος Χρήστος, από Αλμυρό, υπολοχαγός πυροβολικού, πήρε μέρος στον Ελληνο-Ιταλικό πόλεμο και στον ΕΛΑΣ. Ζέρβας Θεοδόσης, από Στερεά, υπολοχαγός, πήρε μέρος στον πόλεμο. Καλλίνος Θόδωρος (Αμάρμπεης), υπολοχαγός Πεζικού, από Θεσσαλία, στον ΕΛΑΣ καπετάνιος 13ης Μεραρχίας. Στέφανος Παπαγιάννης, από Ικαρία, λοχαγός Πυροβολικού, στο Αλβανικό μέτωπο διοικητής βαριάς αντιαεροπορικής πυροβολαρχίας, στην Κατοχή σε ειδική υπηρεσία της ΚΕ του ΚΚΕ και στο 2ο Γραφείο του Α' Σώματος του ΕΛΑΣ. Αντωνόπουλος Κώστας (Κρόνος), από Πάπα Δομοκού, ανθυπασπιστής, πολεμιστής της Αλβανίας το 1940-'41 στον ΕΛΑΣ στην Αττικοβοιωτία.

Η εντολή

Ο συνταγματάρχης Αλέκος Παπαγεωργίου

Η εντολή της απόδρασης ήρθε από την καθοδήγηση του Κόμματος. Γράφει ο Στέφανος Παπαγιάννης στο βιβλίο του «Από εύελπις αντάρτης»: «Μια μέρα έφτασε στη Νάξο μια συναγωνίστρια³ μ' ένα σπουδαίο μήνυμα από το ΠΓ. Μας παρέδωσε, με τρόπο, μικρό σημείωμα στο τσόφλι ενός αμυγδάλου. Απευθυνόταν προσωπικά σε μένα, γιατί ήξεραν ότι μόνο εγώ γνωρίζω το γραφικό χαρακτήρα του αποστολέα. Ηταν από το μέλος του ΠΓ Στέργιο Αναστασιάδη. Δινόταν εντολή να ετοιμαστούν εντελώς μυστικά δώδεκα αξιωματικοί, για μία πρώτη αποστολή προς το βουνό. Οτι αργότερα θα 'ρθει στο νησί κρυφά ένα καΐκι να τους παραλάβει. Ορίζονταν τριμελής επιτροπή από μένα, το λοχαγό Βασίλη Βενετσανόπουλο και τον αντισυνταγματάρχη Δημήτρη Κούκουρα για να κανονίσει τις λεπτομέρειες της προετοιμασίας...

Πάνω σ' αυτές τις κρίσιμες μέρες αναμονής του καϊκιού ήρθε διαταγή από το υπουργείο, να διαλυθεί η ομάδα των εξορίστων της Νάξου και να σκορπίσουν οι εξόριστοι, ανά δυο ή τρεις, στα γύρω χωριά. Ετσι, προέκυψε σοβαρός κίνδυνος, να ματαιωθεί εν μέρει ή ολοκληρωτικά η αποστολή... Επειδή ήταν παραμονές του Πάσχα, παρακαλέσαμε τον υπομοίραρχο να αναβάλει την εκτέλεση της διαταγής για λίγες μέρες, ώστε να γιορτάσουμε το Πάσχα όλοι μαζί στην πόλη. Ο μοίραρχος δεν υποψιάστηκε τίποτε και μόνος του ή με έγκριση από το κέντρο, δέχτηκε το σκόρπισμά μας να γίνει αμέσως μετά το Πάσχα.

Το καΐκι ήρθε ένα απόγευμα, με το σούρουπο, στις 15 Απρίλη, άραξε σε μία απόμερη παραλία στους Αϊ - Γιάννηδες. Οντας σε διαρκή επιφυλακή ειδοποιηθήκαμε γρήγορα ο ένας με τον άλλον. Από μια πρόχειρη αποβάθρα ανεβήκαμε στο καΐκι. Ξεκινήσαμε με αισθήματα ανάμεικτα, χαράς που αποκτούσαμε την ελευθερία μας και αγωνίας για το τι μας επιφυλάσσει η τύχη. Δεν ήταν βέβαια εύκολο το εγχείρημα».

Ο Δημήτρης Κούκουρας

Να σημειωθεί ότι για την αποστολή κανένας από τους άλλους αξιωματικούς δεν ενημερώθηκε. Οχι βέβαια από έλλειψη εμπιστοσύνης, μα για λόγους συνωμοτικούς. Η απόδραση έγινε αντιληπτή κατά τα μεσάνυχτα. Οταν κάποιος εξόριστος γυρίζοντας απ' την πόλη για ύπνο βρήκε στην τραπεζαρία δώδεκα πιάτα με φαγητό άθικτα. Ειδοποίησε αμέσως τον αντισυνταγματάρχη Δεληβοριά. Αυτός κατάλαβε. Και ξημερώνοντας καθυστέρησε σκόπιμα να δώσει, όπως κάθε πρωί, στον αστυνόμο αναφορά. Στο μεταξύ διαπιστώθηκε η απουσία των δώδεκα και από τα σπίτια που έμεναν. Ο υπομοίραρχος (γνωστός Ιντελιντζενσερβίτης) κόντεψε να πάθει συγκοπή. Εστρεψε την προσοχή του στο εσωτερικό του νησιού, νομίζοντας πως θα φτιάσουν εκεί αντάρτικο. Ετσι, άργησε κάπως ν' αναφέρει στο υπουργείο. Κι αυτό βγήκε σε καλό.

Ο Χριστοφορίδης

Το καΐκι έφυγε κατά τις 9 μ.μ. Πέρασε απ' την Πάρο. Ειδοποιημένη η τοπική οργάνωση το περίμενε. Οι δραπέτες πήραν οπλισμό. (Ενα οπλοπολυβόλο, ένα κιβώτιο φυσίγγια, 6 ιταλικές αραβίδες και μερικές χειροβομβίδες). Τράβηξαν κατά το στενό του Ευρίπου. Η μηχανή ανέπτυσσε ταχύτητα περί τα 4 μίλια την ώρα. Η διαδρομή κράτησε 36 ώρες, χωρίς επεισόδια. Μόνο κατά το μεσημέρι στ' ανοιχτά φάνηκε να έρχεται καταπάνω τους ένα άλλο καΐκι από μακριά. Το πέρασαν για περιπολικό. Καλύφτηκαν κάτω απ' το καραβόπανο. Αλλά δεν ήταν. Τους προσπέρασε. Κι ο κίνδυνος πέρασε... Το σοβαρό εμπόδιο θα προκύψει όταν φτάσουν έξω απ' τη Χαλκίδα. Η μηχανή έπαθε βλάβη. Θέλει χρονοβόρα επισκευή. Αναγκαστικά άλλαξαν σχέδιο. Και πήραν τα βουνά ποδαρόδρομο.

Στη συνάντηση με το «περιπολικό», μα και γενικότερα στο ταξίδι, ο Σ. Παπαγιάννης εξαίρει τη θαρραλέα στάση του καπετάνιου του καϊκιού: «Ορθιος, ήρεμος και με γελαστό πρόσωπο, κρατούσε σταθερά το τιμόνι, σαν να μη συνέβαινε τίποτα το σπουδαίο. Οπως μάθαμε αργότερα, είχε κάνει κι άλλες τέτοιες αποστολές με επιτυχία. Ηταν δραστήριο στέλεχος του ΕΛΑΝ ("Ελληνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Ναυτικό" στην Κατοχή)».

Ο διοικητής της Μονάδας Πυροβολικού στο Γράμμο, το 1947, Στέφαννος Παπαγιάννης

Θα κάνω εδώ δυο συμπληρώσεις: α) Το καΐκι είχε το όνομα «Ταχυδρόμος». Ηταν του καπετάν Γιάννη Χριστοφορίδη, απ' τη Χαλκίδα. Αυτός στην Κατοχή υπήρξε μέλος του ΚΚΕ, στέλεχος στο ΕΛΑΝ. Στο νέο Αντάρτικο έκανε κι άλλες τέτοιες αποστολές. Με το καΐκι του πέρασε από την Πελασγία στην Εύβοια, τέλος του 1947 και το Τμήμα του Ανάποδου. Εζησε, έδρασε και πέθανε σαν κομμουνιστής. Οταν προδόθηκε η Οργάνωση πιάστηκε. Καταδικάστηκε σε θάνατο. Και εκτελέστηκε στη Χαλκίδα τον Απρίλη του 1949, μαζί με τον Τάκη Φίτσο και άλλους. Και η γυναίκα του, αγωνίστρια, μάνα με δυο μικρά παιδιά, έπεσε στον Ευβοϊκό και πνίγηκε. β) Υπεύθυνος για την οργάνωση της αποστολής ήταν ο Σάββας Αργυρόπουλος. Στέλεχος του Κόμματος, βοηθός της Καίτης Ζέβγου στον παράνομο μηχανισμό. Βγήκε το 1948 στο ΔΣΕ. Και με το ψευδώνυμο Αλέξης τοποθετήθηκε Πολιτικός Επίτροπος, στην 126 Ταξιαρχία (καθώς μετονομάστηκε το Αρχηγείο Παρνασσίδας)⁴.

Ηρωική πορεία

Η πορεία που ακολούθησε η Ομάδα των 12 αξιωματικών από τα Στενά του Ευρίπου, μέσω Βοιωτίας και Λοκρίδας, μέχρι τον ορεινό όγκο της Ρούμελης ήταν δραματική και ηρωική. Κράτησε περίπου 10 μέρες. Πέρασε από διάφορες φάσεις. Είχε πολλές περιπέτειες. Ξεπέρασε πολλούς κινδύνους, ακόμα και το ενδεχόμενο της διάλυσης. Είχε βέβαια και απώλειες.

Ξεκίνησαν στις 17 Απρίλη, με ένα χάρτη (όχι και τόσο της προκοπής), με μια πυξίδα. Και μ' έναν Χίτη⁵ για οδηγό! Σε άγνωστο τόπο και δύσκολο δρομολόγιο. Από ένα σημείο και πέρα βρέθηκαν σε απηνή καταδίωξη. Το ραδιόφωνο μιλούσε και ο Τύπος έγραφε για την απόδραση. Τα αποσπάσματα χωροφυλακής και οι ομάδες των Μάυδων μπήκαν σε κινητοποίηση. Στον Καλλίδρομο έπεσαν σε κλοιό, πάνω απ' το Ρεγγίνι. Συγκρούστηκαν. Τουφεκίστηκαν. Ξέφυγαν, γλίτωσαν. Κόπηκαν όμως σε δυο - τρία κομμάτια. Και λίγοι - λίγοι έφτασαν στην Οίτη γύρω στην Πρωτομαγιά.

Εκεί βρήκαν αντάρτικα τμήματα. Τους παρέλαβαν ο Διαμαντής, ο Τριανταφύλλου και ο Γιώτης. Και τους προώθησαν στο Γενικό Αρχηγείο, στο χώρο των Αγράφων. Τους υποδέχτηκε ο Μάρκος. Τους έκανε πολιτική και στρατιωτική ενημέρωση. Κράτησε τον Παπαγιάννη ως επιτελάρχη στο ΓΑ. Κατανεμήθηκαν οι άλλοι στα περιφερειακά Αρχηγεία. Στο ΑΡ, ως επιτελάρχης του Γούσια, έμεινε ο Κιλισμανής. Στο Αρχηγείο Θεσσαλίας, ο Βενετσανόπουλος.

Στην Παρνασσίδα ήρθε ο Κρόνος (Κώστας Αντωνόπουλος). Τον πήρε ο Διαμαντής. (Για άφημα ήτανε;) Γνώριζε από την Κατοχή την περιοχή. Με τη δράση και τ' όνομά του λάμπρυνε την Αντίσταση. Κι έγινε θρύλος!.. Αυτός είναι που θα φτάσει με τον ΔΣΕ μέχρι την Πάρνηθα. Και θ' αφήσει κάπου εκεί από άτιμο βόλι και τα κόκαλά του. Ενώ είχε δοθεί η διαταγή να 'ρθει στη Φθιώτιδα να αναλάβει τη διοίκηση του ΑΦΦ που θα γινόταν ταξιαρχία. Τι ατυχία!

Ο Σ. Παπαγιάννης γράφει για τον Κρόνο: «Οσο μικρός ήταν ο βαθμός του (ανθυπασπιστής), τόσο μεγάλη ήταν η δράση του στον ΕΛΑΣ και στο ΔΣΕ. Δεν είχε τελειώσει σχολεία και ακαδημίες, αλλά τον πόλεμο τον έμαθε στα πεδία της μάχης. Πραγματικός αετός του αντάρτικου».

Προσωπικά τον Κρόνο τον γνώρισα στη Λοκρίδα τον Ιούνη του 1947, ως διοικητή λόχου του ΑΠ. Ηταν λοχαγός στον ΕΛΑΣ, ταγματάρχης στο ΔΣΕ. Μετά την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης, λοχαγός ε.α. Δύσκολα τα γαλόνια γι' αυτόν, μεγάλη η δόξα του. Το πιο ακριβό όνομα στη Ρούμελη, μετά τον Διαμαντή.

Ακριβές απώλειες

Η ηρωική Ομάδα των 12 αξιωματικών, κατά τη διαδρομή, είχε δυο απώλειες ανεκτίμητων συντρόφων. Το τίμημα βαρύ: Στη μία θάνατος! Στην άλλη φυλακή! Ιδιαίτερα τραγική ήταν η περίπτωση του επικεφαλής της αποστολής Δημήτρη Κούκουρα, αντισυνταγματάρχη, στελέχους του ΚΚΕ. Ανάπηρος, με βαρύ τραύμα στο πόδι από τον πόλεμο, είχε πρόβλημα από την αρχή. Αλλά δε δέχτηκε να μείνει στο νησί, όπως του πρότειναν. Κατά τη διαδρομή στραμπούλιξε και το άλλο πόδι του. Δεν μπορούσε να βαδίσει. Αρρώστησε κιόλας, ψηνόταν στον πυρετό. Καταδιωκόμενοι οι συναγωνιστές του αδύνατο να τον πάρουν μαζί τους. Κοντά στο Μαρτίνο, στη θέση Κονάκια, τον εμπιστεύτηκαν σε γνωστόν του Κρόνου κτηνοτρόφο, τον Γκριτζάλη, από την Τραγάνα, αδερφό αντάρτη του ΕΛΑΣ. Ο άνθρωπος τον έκρυψε σε ασφαλές μέρος, που ήταν αδύνατο να τον βρουν. Πηγαίνοντας όμως στο σπίτι του να του φέρει νερό, τρόφιμα και κινίνο, πιάστηκε. Βασανίστηκε άγρια. Μεταφέρθηκε και στη Λαμία για ανακρίσεις. Δε μαρτύρησε τίποτα.

Εγκαταλειμμένος ο μπάρμπα - Μήτσος, σε άθλια κατάσταση, αναγκάστηκε να βγει απ' την κρύπτη στο δρόμο για βοήθεια. Επεσε στα χέρια φασίστα, που τον παρέδωσε στους χωροφύλακες. Μεταφέρθηκε στη Λαμία. Υποβλήθηκε σε ανακρίσεις. Ανέλαβε την ευθύνη της απόδρασης προσωπικά. Κράτησε γενναία στάση και στο στρατοδικείο. Καταδικάστηκε σε θάνατο. Καθαιρέθηκε απ' όλους τους βαθμούς του. Και εκτελέστηκε στην Ξηριώτισα στις 13.6.47.

Ο Κίμων Χατζημιχαλάκης ήταν η δεύτερη απώλεια. Πιάστηκε στο Ρεγγίνι. Οταν έγινε η συμπλοκή κι άκουσε τους πυροβολισμούς, κοιμόταν παράμερα. Ξύπνησε. Οι Μάυδες πέρασαν δίπλα του, δεν τον είδαν. Οταν νύχτωσε, κίνησε κάπου να πάει. Δεν ήξερε τον τόπο, ούτε είχε πείρα από αντάρτικο. Και ξημερώνοντας, έπεσε πάνω σε χωριάτες Μάυδες και πιάστηκε. Δικάστηκε ισόβια κι έμεινε πολλά χρόνια στη φυλακή.

(Από τις «Αναμνήσεις ενός Αντάρτη» Γ' τόμος)

1. Στέφανου Παπαγιάννη «Από Εύελπις αντάρτης». «Σύγχρονη Εποχή», έκδοση 1991. Γιάννη Κιλισμανή «Από την Ιωνία στο Δημοκρατικό Στρατό». «Σύγχρονη Εποχή», 1989. Βασίλη Βενετσανόπουλου «Παρών!», «Σύγχρονη Εποχή», 2002.

2. Η Οργάνωση Ψαρρού - Πυρομάγλου - Καρτάλη.

3. Ηταν η Γιούλη Λιναρδάτου.

4. Ο Σάββας Αργυρόπουλος έγραψε το βιβλίο «Προσφυγιά - Αντάρτικο - Εξορία», Εκδόσεις «Γραμμή», 1980. (Το ψευδώνυμό του Αλέξης. Κατά λάθος γράφει την Ταξιαρχία 124).

5. Χωριάτης, που βρέθηκε μπροστά τους έξω από τα Χάλια. Τους νόμισε για στρατιωτικούς, μια που ορισμένοι φορούσαν στολή και κορόνα στο πηλήκιο. Τους οδήγησε καλά. Και στο τέλος τον άφησαν ελεύθερο.