Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και ο Φασισμός μέσα από τα σχολικά βιβλία

Πετυχημένη η χτεσινή εκδήλωση της ΑΣΓΜΕ με ομιλητή τον καθηγητή του ΑΠΘ Γιώργο Μαργαρίτη

Ο Γ. Μαργαρίτης

Η παραχάραξη της Ιστορίας, η διδασκαλία στα παιδιά μίας Ιστορίας στα μέτρα των εκμεταλλευτών, αποστεωμένης από ανατρεπτικά μηνύματα, η αγωνία και το χρέος του γονιού να έχει άποψη για το τι μαθαίνουν τα παιδιά του είναι ζητήματα που «άνοιξαν» στη χτεσινή εκδήλωση της Ανώτατης Συνομοσπονδίας Γονέων Μαθητών Ελλάδας με θέμα «Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και φασισμός μέσα από τα σχολικά βιβλία».

Οπως σημείωσε εισαγωγικά ο πρόεδρος της ΑΣΓΜΕ, Βασίλης Τόγιας, «σκοπός της εκδήλωσης δεν είναι το να αποτελέσει μια επιστημονική ημερίδα που θα απευθύνεται σε ένα ειδικό και περιορισμένο ακροατήριο, αλλά να βάλει ένα ακόμα λιθαράκι για να ανοίξει το ζήτημα του περιεχομένου σπουδών στο σημερινό "νέο σχολείο" της αγοράς, της αμορφωσιάς και των δεξιοτήτων, εξετάζοντάς το κάτω από το πρίσμα των πραγματικών μορφωτικών αναγκών των παιδιών μας, των εργαζομένων, του λαού συνολικά».
«Εχει - τόνισε - ιδιαίτερη σημασία απέναντι στις αξίες του ατομισμού, της ανταγωνιστικότητας, της επιχειρηματικότητας, των δεξιοτήτων, του απόλυτου υποκειμενισμού της γνώσης, η λαϊκή οικογένεια, οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και οι εργαζόμενοι να αντιπαραθέσουν τις δικές τους αξίες, που βγαίνουν και μέσα από την ιστορική πείρα και διδάγματα του λαϊκού κινήματος, της Εθνικής Αντίστασης, όπως η συλλογικότητα, η αλληλεγγύη, ο οργανωμένος αγώνας, η αντίσταση, η διεκδίκηση κ.ά.».

Η ΑΣΓΜΕ διοργάνωσε την εκδήλωση μία μέρα μετά τη συμπλήρωση 69 χρόνων από την Κυριακή εκείνη του Δεκέμβρη του '44 που οι «φίλοι και σύμμαχοι» Αγγλοι με τους συνεργάτες των φασιστών Γερμανών και την τότε κυβέρνηση αιματοκύλισαν το Σύνταγμα για να επιβάλουν την κυριαρχία τους στο νικητή λαό. Από τα γεγονότα του Δεκέμβρη εκείνου, τη μάχη των 33 ημερών, ξεκίνησε και την ανάλυσή του ο κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας του ΑΠΘ Γιώργος Μαργαρίτης, φέρνοντας συγκεκριμένα παραδείγματα για το πώς τα σχολικά βιβλία παρουσιάζουν τη μάχη του Δεκέμβρη:

• Στο βιβλίο της ΣΤ' Δημοτικού δεν υπάρχει η παραμικρή μνεία.
• Στο βιβλίο της Γ' Γυμνασίου περιγράφονται οι μάχες ως συγκρούσεις ανάμεσα στον ΕΛΑΣ και «τις κυβερνητικές δυνάμεις που υποστηρίζονταν από βρετανικό στρατό». Για να αποκατασταθεί το μέτρο οι «κυβερνητικές δυνάμεις» δεν ήταν παρά η «πραιτοριανή» 3η ορεινή ταξιαρχία και τα αναβαθμισθέντα σε Τάγματα Εθνοφυλακής πρώην κατοχικά Τάγματα Ασφαλείας, στο σύνολο 10-12 χιλιάδες μαχητές. Ο στρατός των Αγγλων ήταν 80 χιλιάδες. Το ποιος υποστήριζε ποιον είναι υπόθεση εκτίμησης του αριθμού.
• Το βιβλίο της Γ' Λυκείου «βλέπει» στα Δεκεμβριανά τη διαμάχη ανάμεσα σε «δύο διαφορετικές προτάσεις με αναφορά στη μεταπολεμική πορεία της Ελλάδας. Θα επιλεγόταν η οδός της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας που εφαρμοζόταν στη Δύση ή εκείνη του υπαρκτού σοσιαλισμού που είχε υιοθετήσει η Σοβιετική Ενωση». Πίσω από το συμπέρασμα αυτό, σημείωσε, κρύβεται το βασικό σχήμα της ιστορικής ερμηνείας που επιχειρεί το βιβλίο: Το ιδανικό αστικό πολιτικό σύστημα, η κοινοβουλευτική δημοκρατία, δέχτηκε εκείνα τα ταραγμένα χρόνια - μετά την κρίση του 1929 - τη λυσσαλέα επίθεση του φασισμού, του ναζισμού και του κομμουνισμού. Με αυτή τη λογική τα Δεκεμβριανά δεν ήταν παρά η προάσπιση του αστικού πολιτικού συστήματος.

Στην ομιλία του, που με πολύ ενδιαφέρον παρακολούθησε ένα ακροατήριο αποτελούμενο κυρίως από γονείς και εκπαιδευτικούς, ο Γιώργος Μαργαρίτης αναφέρθηκε στο τι υπηρετεί η διδασκαλία της Ιστορίας στο σχολείο σήμερα, στις προσπάθειες να ξαναγραφτεί στα μέτρα της αστικής τάξης, στην εχθρική στάση απέναντι σε συγκεκριμένες πλευρές της Ιστορίας όπου ο λαός βγήκε αποφασιστικά στο προσκήνιο. Οπως σημείωσε μεταξύ άλλων, «η ύλη των σχολικών βιβλίων της Ιστορίας είναι ένα είδος επίσημης εθνικής Ιστορίας».

Και τόνισε πως «από τα μαθήματα που διδάσκονται στα σχολεία η Ιστορία είναι ίσως το πιο καίρια πολιτικό, όχι με την επιφανειακή σημασία που συνήθως αποδίδεται στον όρο, μικροκομματικό δηλαδή, αλλά ουσιαστικά και βαθιά, αυτό που μας επιτρέπει να δούμε πίσω από τις βιτρίνες. Από τα ίδια τα πράγματα στο μάθημα αυτό θίγονται θέματα, προκύπτουν ερωτήματα που μας απασχολούν όλους, ιδιαίτερα σε εποχές ταραγμένες που αναζητούμε σταθερά σημεία αναφοράς και εφόδια να ερμηνεύσουμε αυτό που σε εμάς τους ίδιους, στις μέρες μας, στον κόσμο μας συμβαίνει, στην κοινωνία, στον κόσμο που ζούμε, με λίγα λόγια στην πολιτική». Χαρακτήρισε τη γνώση και την εμπειρία του παρελθόντος εφόδιο «για να ερμηνεύσουμε το σήμερα και κατά συνέπεια να κινηθούμε μέσα σε αυτό επιλέγοντας και όχι ακολουθώντας άκριτα το όποιο ρεύμα».

Μετά την ομιλία ακολούθησαν παρεμβάσεις από εκπροσώπους της ΟΛΜΕ, του ΜΑΣ και από παρευρισκόμενους εκπαιδευτικούς και γονείς.

Ριζοσπάστης