Η «Καθημερινή» «ξαναχτυπά»: Ο αντικομμουνισμός του κ. Βλ. Αγτζίδη

Δύο βδομάδες μετά το άρθρο του Στ. Κασιμάτη στην «Καθημερινή» (28/11/2013), στο οποίο επιχείρησε δήθεν να αποκαταστήσει την «αίσθηση του μέτρου» σχετικά με την «ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα του Μνημονίου», ξεθάβοντας από το βούρκο της Ιστορίας τα περί «σταλινικού λιμού» στην Ουκρανία, η ίδια εφημερίδα «ξαναχτύπησε», επιστρατεύοντας τον γνωστό «σταλινολόγο» Βλ. Αγτζίδη.

Ακολούθως, σε άρθρο του στην «Καθημερινή» στις 15/12/2013 με τίτλο «Η "Ελληνική Επιχείρηση" του Στάλιν», ο κ. Αγτζίδης αναπαρήγαγε για μια ακόμη φορά τη χιλιοειπωμένη όσο και σάπια αντικομμουνιστική προπαγάνδα περί «οργανωμένης εξόντωσης των Ελλήνων της ΕΣΣΔ, με δεκάδες χιλιάδες θύματα». Στηριζόμενος και πάλι σε μηδαμινά στοιχεία, έγραψε για «διώξεις» που «συμπεριέλαβαν όλους (!) τους άρρενες Έλληνες ανεξάρτητα από την πολιτική και κοινωνική τους θέση». «Υπολογίζεται», λέει, «ότι η Ασφάλεια συνέλαβε 15.000 πολίτες ελληνικής καταγωγής», μόνο κατά τη διάρκεια της περιβόητης «Ελληνικής Επιχείρησης» στις 15/12/1937, όταν –σύμφωνα με τον ίδιο- όλοι οι Έλληνες της ΕΣΣΔ μπήκαν συλλήβδην στο στόχαστρο του Στάλιν.

Ο κ. Αγτζίδης προσπαθεί για μια ακόμη φορά, μέσα από μια αποσπασματική, επιφανειακή, πλήρως κακοποιημένη και διαστρεβλωμένη εκδοχή της ιστορικής διαδρομής των Ελλήνων της ΕΣΣΔ, να μας πείσει πως η Σοβιετική Ένωση είχε κάποια μεταφυσικού τύπου εμμονή με τους Έλληνες, φτάνοντας στο σημείο να κάνει λόγο ακόμα και για «γενοκτονία». Στην προσπάθειά του αυτή απογυμνώνει τα γεγονότα (της περιόδου 1937-1939 και γενικότερα) από τα αίτια που τα δημιούργησαν, παρερμηνεύοντάς τα ως «φυσική» απόρροια ενός παράλογου, αιμοσταγούς καθεστώτος. Ωστόσο, οι ενέργειες από πλευράς σοβιετικού κράτους την επίμαχη περίοδο είχαν συγκεκριμένα αίτια και σκοπούς, που καθορίζονταν από το χαρακτήρα και την όξυνση της ταξικής πάλης στις δοσμένες ιστορικές συνθήκες, την άνοδο του φασισμού και την απειλή του πολέμου.1

Η πραγματική εικόνα των Ελλήνων της ΕΣΣΔ απέχει παρασάγγας από εκείνη που θέλει να παρουσιάσει ο αντικομμουνισμός στο πλαίσιο της γενικότερης πολεμικής του γύρω από το σοσιαλισμό που γνωρίσαμε. Οι Έλληνες, ως εθνική μειονότητα, διέπρεψαν σε όλα ανεξαιρέτως τα πεδία της ανθρώπινης δραστηριότητας, στις Τέχνες, τις Επιστήμες, τα Γράμματα, τον Αθλητισμό κλπ. Μορφές του σοβιετικού και παγκόσμιου πολιτισμού, όπως οι Οδυσσέας Δημητριάδης (στη Μουσική) και ο Αλέξανδρος Σγουρίδης (στον Κινηματογράφο), διέγραψαν τα πρώτα βήματα της λαμπρής τους καριέρας στην κατά τ’ άλλα «ανήσυχη» δεκαετία του 1930. Το 1939 πάνω από 1 στους 10 Έλληνες στην ΕΣΣΔ είχε ανώτατη μόρφωση.

Ο ποντιακός ελληνισμός μετείχε ενεργά στις κοινωνικές διεργασίες, σε όλες τις περιόδους και πτυχές της σοσιαλιστικής οικοδόμησης (στην κολεκτιβοποίηση, εκβιομηχάνιση κ.ο.κ.). Οι Έλληνες κατείχαν από τα υψηλότερα ποσοστά ένταξης στο ΚΚ και συμμετοχής στις εκλογές. Ιδιαίτερα δε οι Ελληνίδες, οι οποίες απέκτησαν για πρώτη φορά ισονομία ή το δικαίωμα του «εκλέγειν και εκλέγεσθαι» στην ΕΣΣΔ και όχι στην Ελλάδα. Οι Έλληνες απέδειξαν έμπρακτα το ποιόν της σχέσης τους με τη σοβιετική εξουσία, όταν με ηρωισμό και αυταπάρνηση ρίχτηκε στα πεδία των μαχών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, υπερασπιζόμενοι τη σοσιαλιστική τους πατρίδα, ακόμα και με τίμημα την ίδια τους τη ζωή. Ορισμένες αναφορές κάνουν λόγο μέχρι και για 13.000 Έλληνες που πολέμησαν στα μέτωπα του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου μόνο από τη Γεωργία. Εννιά εξ αυτών τιμήθηκαν με τον ύψιστο τίτλο του «Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης». Θα μάχονταν όλοι αυτοί για μια χώρα που τους αντιμετώπιζε ως «ξένους», ως «εχθρούς»; Θα έδιναν τη ζωή τους για ένα καθεστώς που όλο το προηγούμενο διάστημα δήθεν τους καταδυνάστευε, τους δίωκε, τους εξόντωνε; Ακόμη και η στοιχειώδης λογική ενίσταται στις απαράδεκτες ιστορικές διαστρεβλώσεις του αντικομμουνισμού.

Δυστυχώς, για τον κ. Αγτζίδη και την «Καθημερινή», που προσπαθούν να ψαρέψουν σε θολά νερά, τα αρχειακά δεδομένα για τις διώξεις της περιόδου 1937-1939 έχουν ερευνηθεί εκτενώς και είναι δημοσιευμένα από το 1993 κιόλας σε πολλά επιστημονικά περιοδικά της Δύσης, όπως το αμερικανικό «Historical Review» ή το «L’ Historie» του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας. Τα δεδομένα αυτά προσφέρουν μια σειρά ακράδαντων στοιχείων που αποδομούν από τα θεμέλιά τους τις διάφορες «θεωρίες» περί «εθνικών διώξεων» στην ΕΣΣΔ.2

Ποιους και πόσους Έλληνες επηρέασαν τα έκτακτα μέτρα της περιόδου 1937-1939; Τα ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία που προκύπτουν από τα Σοβιετικά Κρατικά Αρχεία, επιβεβαιώνονται και ειδικά για τους Έλληνες από τα αντίστοιχα ελληνικά. Συγκεκριμένα, τα αρχεία του ελληνικού υπουργείου των Εξωτερικών (φάκελος 143/β του 1939) κάνουν λόγο για μόλις 2.177 συλληφθέντες έως το 1939, εκ των οποίων μόνο οι 86 αντιμετώπιζαν κατηγορίες επί παραβάσει του άρθρου 58 για αντεπαναστατική δράση. Τα στοιχεία της NKVD για τους συλληφθέντες ανά εθνότητα μιλούν για 1.291 συλλήψεις το 1937 και 2.171 το 1938 (συλλήψεις, όχι καταδίκες). Σύμφωνα με τις αναφορές του ελληνικού υπουργείου των Εξωτερικών τουλάχιστον το 1/3 εξ αυτών αφέθηκαν ελεύθεροι άμεσα. Ο ισχυρισμός επομένως πως την εν λόγω περίοδο συνελήφθησαν όλοι οι ενήλικες άρρενες Έλληνες, εκ των οποίων μάλιστα ελάχιστοι γλίτωσαν, αποτελεί τουλάχιστον ένα κραυγαλέο ψέμα. Η πλέον συνήθης κατηγορία που προέκυπτε επανειλημμένα στις αιτήσεις των ίδιων των ομογενών στην πρεσβεία της Μόσχας αφορούσε την παράνομη κατοχή και διακίνηση συναλλάγματος, καθώς και το μαύρο εμπόριο.3

Υπήρχαν και Έλληνες που πολέμησαν στην αντίπερα όχθη της ταξικής πάλης; Η απάντηση είναι πως ναι, υπήρχαν. Χαρακτηριστική είναι η αίτηση του Αλέξιου Ελευθεριάδη προς τις προξενικές αρχές (22 Σεπτέμβρη 1935), που αναφέρει συγκεκριμένα: «Πλην εάν εγώ απηλλάγην εκ των δεινών της Κομμουνιστικής Ρωσίας υπάρχουν εκεί οικογένειαι υποφέρουσι τα πάνδεινα διότι είναι εχθροί του Κομμουνιστικού καθεστώτος. Οι άνθρωποι ούτοι υπό την ηγεσία μου κατ’ επενάληψιν εξεγερθέντες τα έτη 1929 και ιδίως κατά τα έτη 1931-1932 έστρεψαν τα όπλα κατά των κομμουνιστών, πλην όμως δεν είχον την τύχην να ιδούν τας προσπάθειάς των ευδοκιμούσας…».4

Όλα τα παραπάνω, βεβαίως, η ιστορική αλήθεια, δεν είναι παρά «ψιλά γράμματα» για τους εργολάβους του αντικομμουνισμού, που συνεχίζουν χωρίς ενδοιασμούς στη μακρόχρονη και «δοκιμασμένη» λογική του «πες, πες, κάτι θα μείνει»…

Παραπομπές:

1. Βλ. αναλυτικά Γκίκας Α., «Οι Έλληνες στη διαδικασία οικοδόμησης του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2007, κεφ. 6.

2. Βλ. Getty J. A., Rittersporn G. T., Zemskov V. N. (1993) «Victims of the Soviet Penal System in the pre-war Years: A First Approach on the Basis of Archival Evidence», στο «American Historical Review», τόμος 98, τεύχος 4 Οκτώβρη. Πρόκειται για μια ανάλυση των σχετικών αρχειακών δεδομένων που περικλείονται στα GARF (Κρατικά Αρχεία της Ρωσικής Ομοσπονδίας) και TsGAOR (Κεντρικά Κρατικά Αρχεία της Οκτωβριανής Επανάστασης της ΕΣΣΔ). 

3. Για τα Σοβιετικά Αρχεία βλέπε: GARF και TsGAOR στο Getty J. A., Rittersporn G. T., Zemskov V. N. (1993) και στο Pohl J. O. (1999) «Ethnic cleansing in the USSR, 1937-1939» (Westport: Greenwood Press) σελ. 123, Khaustov V. N. (1997) «Deiatel’nost organov gosudarstvennoi bezopastnosti NKVD SSSR (1934-1941gg.)» (Moscow: Dokt. diss. ist. nauk. Academia FSB RF) σελ. 482-483. Για τα ελληνικά: Ιστορικό και Διπλωματικό Αρχείο του Υπουργείου των Εξωτερικών, Φάκελοι 143/Β του 1939 και 43 του 1940.

4. Ιστορικό και Διπλωματικό Αρχείο Υπουργείου Εξωτερικών, Φάκελος 45.5 του 1936.

902