"Και να είναι αυτοί οι ταλαίπωροι, οι «μισητοί μας εχθροί»..!"

Το πρωί της 28ης του Οκτώβρη, ο γυμνασιάρχης μας, ο Ορέστης Σχοινάς, συγκινημένος θα μας ανακοινώσει την κήρυξη του πολέμου και την «προσωρινή» διακοπή των μαθημάτων. Και να που τώρα ο πόλεμος έχει βροντήξει και τη δική μας την πόρτα, αλλάζοντας ρυθμούς, τρόπους ζωής, προτεραιότητες. Το πρωινό της πρώτης μέρας κόσμος πολύς, ανήσυχος,  βγήκε στους δρόμους. Συζητάνε, ρωτάνε, διαβάζουν εφημερίδες… Και οι εφημερίδες γεμάτες με ανακοινώσεις και οδηγίες. Τα τραμ φεύγουνε για το κέντρο γεμάτα, από τη γέφυρα του Ντεπώ περνούν καμιόνια με εφέδρους κι ο δρόμος αντηχεί από τραγούδια και ζήτω. Στις αλάνες της γειτονιάς μας έχουν ανοίξει ορύγματα και στη γειτονιά της οδού Υψηλάντου σκάβουν καταφύγιο για πολλούς και το στηρίζουν με κορμούς από δέντρα. Έχει γίνει η πρώτη επιδρομή, ουρλιάξανε οι σειρήνες κι έτρεξαν να χωθούν άλλοι στα καταφύγια κι άλλοι στα  υπόγεια των σπιτιών τους.

Η αδελφή μου, η Έλλη, δουλεύει σαν ερυθροσταυρίτισσα εθελόντρια στο χειρουργείο του στρατιωτικού νοσοκομείου, στη Βίλα Αλατίνη. Έρχεται κάθε βράδυ αργά, τσακισμένη στην κούραση και μας μιλάει για κρυοπαγήματα και τα ποδάρια που κόψανε.  Καμπόσοι από τους φίλους μου πιάσαν δουλειά στους στρατιωτικούς φούρνους του Αλατίνη, με τριάντα εννέα δραχμές μεροκάματο, πλάθοντας τις γαλέτες που στέλνουν στο μέτωπο. Είχα ζητήσει να πάω να δουλέψω κι εγώ, αλλά παρά τη μεσολάβηση της κυρίας Ζάννα, προϊσταμένης της αδελφής μου, μου το αρνήθηκαν, επειδή δεν είχα ταυτότητα της ΕΟΝ και δεν παρακολουθούσα τις συνελεύσεις.

Με τις μέρες που κύλησαν, είχε μάθει ο κόσμος να φοβάται τις ασυννέφιαστες μέρες και το ουρλιαχτό της σειρήνας.  Τις νύχτες, η κυκλοφορία στους δρόμους επιτρέπεται μέχρι τις δέκα. Στους τοίχους αφίσες: «Προσοχή και οι τοίχοι έχουν αυτιά». Όλοι βλέπουμε γύρω μας πράκτορες του εχθρού κι έχουμε ακούσει πως έχουνε πιάσει τον Τρελογιάννη και τον Μιχάλη τον Αρχαίο σαν κατασκόπους. Εμείς στα σπίτια μας έχουμε κολλήσει στα τζάμια χαρτοταινίες, φροντίζουμε για τη συσκότιση και τα απαραίτητα δοχεία με το νερό και την άμμο. Έχει γίνει της μόδας οι κοπέλες στο πέτο τους να φοράν τσαρουχάκια και να λένε οι φαντάροι μας πως τους μόνους τσολιάδες που είδαν και άκουσαν ήταν στα έντυπα.

Βομβαρδισμοί, χαρμόσυνες καμπάνες της νίκης, δέματα με πλεχτά για το μέτωπο και «Παναγίες» στα τζάμια και ο κατάλογος των νεκρών και των τραυματιών μας που μεγαλώνει. Στα περιοδικά και στις εφημερίδες γελοιογραφίες των μακαρονάδων Ιταλών και το «Κορόιδο Μουσολίνι», πάνω στο σκοπό του ιταλικού τραγουδιού. Όμως τον Παπαθωμά, όταν είχε βρίσει τους φασίστες του Μουσολίνι, τον είχε απειλήσει ο ενωματάρχης Κουλούρης να τον ξαναστείλει εξορία. «Δεν είναι», του είπε, «εχθρός μας ο φασισμός, αλλά οι Ιταλοί, οι μισητοί μας εχθροί!».

Το σχολείο του Αϊ-Λευτέρη έχει γίνει νοσοκομείο και πήγαμε μερικοί από μας να δούμε τους πρώτους «ηρωικούς» τραυματίες μας. Μαζί τους και μερικοί αιχμάλωτοι Ιταλοί τραυματίες. Φιλικές αξύριστες φάτσες, να μην μπορείς να τους ξεχωρίσεις απ’ τους δικούς μας, να μας λένε κάτι στη γλώσσα τους και να μας ζητάνε τσιγάρο. Για φαντάσου! Και να είναι αυτοί οι ταλαίπωροι, οι «μισητοί μας εχθροί»..!

ΓΙΩΡΓΟΣ ΦΑΡΣΑΚΙΔΗΣ

Απόσπασμα από το λεύκωμα του Γ. Φαρσακίδη «Σαν βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη… - Μαρτυρίες Τέχνης και Λόγου», εκδόσεις Τυποεκδοτική Α.Ε.

Στη φωτογραφία ο νεαρός Γιώργος Φαρσακίδης, στα χρόνια της πρώτης Αντίστασης στην κατοχή.