Ανασύνταξη του εργατικού κινήματος χωρίς τη νέα βάρδια δεν μπορεί να υπάρξει

Για την προετοιμασία της απεργίας και την ιδιαίτερη δουλειά στους νέους εργαζόμενους και άνεργους, ο «Ριζοσπάστης» συζητάει με τον Θανάση Γκώγκο, μέλος της Εκτελεστικής Γραμματείας του ΠΑΜΕκαι του ΔΣ του Σωματείου Ιδιωτικών Υπαλλήλων Αθήνας.

***

-- Μπροστά στην απεργία, αλλά και γενικότερα, τι δυσκολίες συναντάμε στη δουλειά μας με τους νέους εργαζόμενους;

-- Καταρχήν, έχει σημασία να περιγράψουμε συνοπτικά το συνολικό εργασιακό περιβάλλον που αντιμετωπίζουν σήμερα οι νέοι. Οι 6 στους 10 νέους είναι άνεργοι, ενώ οι υπόλοιποι εργάζονται με όρους γαλέρας, με ειδικό καθεστώς άθλιων μισθών. Εργάζονται μέσα στην ανασφάλεια, σε ποικιλία απαράδεκτων προγραμμάτων απασχόλησης κάτω από αδιευκρίνιστους εργοδότες, νοικιαζόμενοι και επινοικιαζόμενοι. Αρκετές επιχειρήσεις, που κατέχουν δεσπόζουσα θέση στους κλάδους τους, αξιοποιώντας τους νόμους που φτιάχτηκαν για αυτές έχουν ισοπεδώσει τους μισθούς των νέων φτάνοντας την 4ωρη εργασία στα 200 ευρώ.

Ο μαύρος ορίζοντας της ανεργίας εντατικοποιεί την εργασία χωρίς ισχυρές αντιστάσεις, ενώ παράλληλα έχει χαθεί και η προστασία που παρείχε η Συλλογική Σύμβαση στους κλάδους. Οι ατομικές συμβάσεις μέσω εκβιασμών και απειλών της εργοδοσίας γίνονται το κυρίαρχο καθεστώς. Παράλληλα, διευρύνεται ο αριθμός των μαθητών - σπουδαστών που βρίσκεται στη μαθητεία και στην κατάρτιση και αμείβεται με ένα ξεροκόμματο, κάνοντας την πρακτική του άσκηση. Η πλήρης ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων που επιχειρείται, με επίκεντρο τα όλο και περισσότερα προγράμματα απασχόλησης για νέους γενικεύονται και παραδίπλα τα δουλεμπορικά γραφεία οργιάζουν.

Αυτή είναι μια συνοπτική περιγραφή που παρουσιάζει τη σημερινή ζωή - κόλαση. Αν η παραπάνω σημερινή πραγματικότητα συνδυαστεί με την κατάσταση του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος είναι εύκολο να κατανοηθεί ο βαθμός δυσκολίας που υπάρχει στην παρέμβαση, στην ανάπτυξη αγώνων, στον ταξικό προσανατολισμό.

Υπάρχουν σωματεία που διαχειρίζονται τη δυσαρέσκεια, που εκτονώνουν διαθέσεις, που διαβρώνουν συνειδήσεις, που υπερασπίζονται τη γραμμή της εργοδοσίας. Φυσικά, αυτή δεν είναι μια νέα κατάσταση καθώς οι δύο γραμμές στο συνδικαλιστικό εργατικό κίνημα έχουν διαχωριστεί με σαφήνεια από τη γέννηση της εργατικής τάξης. Ομως σε συνθήκες ύφεσης του κινήματος, η γραμμή της ενσωμάτωσης και των αγώνων κάτω από ξένη σημαία, αποτελεί ισχυρό εμπόδιο στην αποτελεσματικότητα της απάντησης στην επίθεση που δέχεται σήμερα ο λαός.

Η πίεση που ασκεί η επίθεση επηρεάζει κυρίως τους νέους που έχουν αντικειμενικά μεγαλύτερη απειρία στους αγώνες και την προετοιμασία τους. Περιμένουν πως με έναν ακτιβισμό ή μια μικρή πίεση θα ανακτηθούν δικαιώματα και κατακτήσεις που έχουν θεμελιωθεί με αιματηρούς πολύχρονους αγώνες.

Υπάρχει η αντίληψη πως χωρίς αυτοθυσία, πως χωρίς να τσαλακωθούμε στο ελάχιστο, μπορούμε να έχουμε νίκες. Οτι τα σωματεία καλά κάνουν και «τρέχουν», αλλά πάνε αργά και εμείς «βιαζόμαστε». Σημαντικό κομμάτι νέων εκφράζει, όπως και προ κρίσης, βαθιά δυσπιστία για τους συνδικαλιστές, ενώ πολλοί νέοι που συμφωνούν με τους αγώνες, εκχωρούν τη συμφωνία τους στη δράση των σωματείων και μένουν απλά παρατηρητές. Αυτές τις αντιφάσεις στη συνείδηση των νέων αξιοποιούν οι κάθε είδους τυχοδιώκτες στο κίνημα, ώστε σε κάθε φάση αγώνων να προσπαθούν να εκφυλίσουν και να λερώσουν την ταξική πάλη και τους αγώνες.

Με βάση αυτά μπαίνει ξεκάθαρα το ερώτημα: Καταγράφουμε απλώς τις δυσκολίες ή αναμετριόμαστε συνολικά και σε κάθε επίπεδο με αυτές; Περιγράφουμε την κατάσταση ή την αντιμετωπίζουμε; Βγάζουμε πύρινους λόγους και πιασάρικες ανακοινώσεις ή βοηθάμε τα σωματεία ως οργανωτές των εργαζομένων σε κάθε κλάδο και τόπο δουλειάς να διαμορφώνουν σχέδιο που θα απαντά στις αδυναμίες, θα θέτει σε αγωνιστική κίνηση όλο και περισσότερους εργάτες και νεολαία;

-- Τι θέση παίρνει το ΠΑΜΕ σήμερα απέναντι σε αυτήν την κατάσταση;

-- Ανασύνταξη και αναζωογόνηση του εργατικού κινήματος με τη νέα βάρδια «απ' έξω» δεν μπορεί να υπάρξει. Η ανανέωση των γραμμών και η νέα πνοή θα έρθει από νέες δυνάμεις, αδοκίμαστες, άπειρες, νέες σε ηλικία. Αποτελεί βασικό όρο της ανασύνταξης ο προσανατολισμός στην εργατική νεολαία, στα παιδιά των εργατών, στους νέους που βρίσκονται στα αμφιθέατρα, στις σχολές κατάρτισης και μαθητείας.

Είναι ζήτημα ζωτικής σημασίας για την εξέλιξη και το περιεχόμενο των αγώνων, τα πρωτοβάθμια σωματεία να αποκτήσουν τη μέγιστη εξειδίκευση στις σημερινές συνθήκες, να προσαρμόσουν τη δράση τους με τέτοιο τρόπο που να απαντούν ακριβώς πάνω στις αγωνίες και τους προβληματισμούς της εργατικής οικογένειας, των νέων, των ανέργων.

Αυτό σημαίνει σταθερή δουλειά με τα μέλη των σωματείων, καλή επαφή με το μητρώο τους, άνοιγμα δράσης στους νέους του κλάδου, παρέμβαση στις σχολές, στην επαγγελματική εκπαίδευση. Δεν επιτρέπεται να υπάρχει ΔΣ που να μην ξέρει τις αγωνίες και τα αδιέξοδα που αντιμετωπίζουν τα μέλη του σωματείου. Για να είναι ένα σωματείο πραγματικό αποκούμπι των εργαζομένων, πρέπει να κατακτά με τη δράση του συνεχώς αυξανόμενο κύρος στον κλάδο και στους τόπους δουλειάς, να έχει παντού ουσιαστική παρουσία. Να έχει τέτοιο κύρος που όταν θα απουσιάζει οι εργαζόμενοι θα το αναζητούν.

Στις νέες συνθήκες, αυτό σημαίνει εμπλουτισμένο σχέδιο δράσης και επαφής με τμήματα εργαζομένων που στη μεγάλη τους πλειοψηφία είναι ασυνδικάλιστα. Το κάθε σωματείο πρέπει στο χώρο του να επεξεργάζεται σχέδιο που θα πιάνει τις νέες εργασιακές σχέσεις, τα προσωρινά 5μηνα απασχόλησης, τη διείσδυση των ΜΚΟ και των ΚΕΚ. Να ακουμπάει πάνω στα πραγματικά ερωτήματα και τους προβληματισμούς που έχουν σήμερα οι νέοι που δοκιμάζονται στην ευελιξία των εργασιακών σχέσεων και να μην προχωρά με συνθήματα και γενική δουλειά. Να επεξεργάζεται αιτήματα στη βάση των προβλημάτων, να τα κάνει κτήμα όλο και περισσότερων εργαζομένων. Π.χ. το αίτημα για κατάργηση του άθλιου διαχωρισμού που υπάρχει στους μισθούς με βάση την ηλικία δεν μπορεί να χάνεται πάνω σε γενικά αιτήματα για τις αυξήσεις των μισθών. Είναι ιδιαίτερη πλευρά που αφορά πολύ μεγάλο τμήμα της εργατικής τάξης που πιάνει σήμερα δουλειά ενδεχομένως και για πρώτη φορά.

Οι νέοι σήμερα που εργάζονται μέσω των διάφορων προγραμμάτων απασχόλησης σκέφτονται σύνθετα. Πως αν απεργήσουν αυτό καταγράφεται στο βιογραφικό τους για τη συνέχεια, πως αν δείξουν «καλή συμπεριφορά» υπάρχει ενδεχόμενο να παραμείνουν στην εργασία και μετά το τέλος του 5μηνου κ.ο.κ. Οι νέοι και η εργατική οικογένεια σήμερα, περισσότερο από ποτέ σκέφτονται τα λεφτά του χαμένου μεροκάματου μπροστά σε μια απεργία. Υπάρχει πληθώρα πρώτων και δεύτερων σκέψεων που επιδρούν αρνητικά στη δημιουργία αγωνιστικής στάσης.

Το ΠΑΜΕ απέναντι σε όλη αυτήν την κατάσταση δε μπορεί να διατυπώσει άλλη θέση πέρα από την προφανή. Χωρίς αγώνες δεν μπορεί να γυρίσει τούμπα η κατάσταση. Και όχι αγώνες γενικά αλλά αγώνες που να ενοχλούν την εργοδοσία, να θίγουν τα συμφέροντά της. Η ταξική πάλη έχει αντιπάλους και ισοπαλία δεν μπορεί να υπάρχει. Δεν μπορούν να υπάρχουν αγώνες και προτάσεις σήμερα που θα ταυτίζουν τα συμφέροντα της ισχυρής πλειοψηφίας του λαού με τις επιδιώξεις των μονοπωλιακών ομίλων.

Βασικός στόχος προς κατάκτηση είναι το κάθε σωματείο να μπορεί να αντικρίζει από τη σκοπιά της νεολαίας τα τεράστια προβλήματα που υψώνονται μπροστά της. Ως ένας άνθρωπος να μπαίνει στη θέση της εργατικής - λαϊκής οικογένειας και να νιώθει την πίεση που απλώνεται σε όλη την έκταση για το μέλλον των παιδιών της, στη μόρφωση, στη δουλειά, στον αθλητισμό, στον ελεύθερο χρόνο. Να αφουγκράζεται την αγωνία που υπάρχει στα νέα ζευγάρια, για να αυτονομηθούν και να ανοίξουν το δικό τους σπίτι, την αγωνία των νέων γονιών για τους παιδικούς σταθμούς. Να αντιλαμβάνεται ως δικό του άγχος και πρόβλημα το καθημερινό τρέξιμο των νέων στις ουρές του ΟΑΕΔ, την κακοπληρωμένη πρακτική άσκηση σε αντικείμενο μακριά από την ειδικότητα που μαθαίνουν οι σπουδαστές.

Τίποτα από αυτά δεν πρέπει να μας είναι ξένο! Οταν καταφέρουμε να δέσουμε με αγωνιστικό περιεχόμενο και έκφραση αυτές τις δυσκολίες και με αγωνιστικές προτάσεις να αγκαλιάζουμε τμήματα νεολαίας και να τα εντάσσουμε στην οργανωμένη πάλη, θα έχουμε κάνει ένα ισχυρό βήμα στην προσπάθεια της ανασύνταξης του εργατικού κινήματος.

-- Οσον αφορά την παρέμβασή μας στους ανέργους, τι εμπόδια συναντάμε; Τι εμπειρία υπάρχει από τη δραστηριότητα ως σήμερα; Πώς ξεπερνάμε τις δυσκολίες;

-- Η διαδικασία, για να μπει σε κίνηση το κομμάτι των ανέργων δεν είναι εύκολη υπόθεση. Σε κανέναν «τσελεμεντέ αγώνων» η κατάσταση της ανεργίας δε συμβαδίζει με αυτόματη ριζοσπαστικοποίηση και αγωνιστική έκφραση, όπως μας λένε οι διάφοροι μεγαλοδημοσιογράφοι, αλλά και οι απολογητές του συστήματος που δήθεν κόπτονται για τους ανέργους.

Η γενικευμένη ανεργία σε συνθήκες κρίσης μπορεί να εκφραστεί με υποχώρηση και με συμβιβασμό. Καθορίζεται σε σημαντικό βαθμό από την κατάσταση του οργανωμένου εργατικού κινήματος, από τη συνολική στάση απέναντι στην κρίση. Είναι αδύνατον η δουλειά στους ανέργους να έχει αναβαθμισμένα χαρακτηριστικά και διακριτά αποτελέσματα στην οργάνωση, όταν συνολικά το εργατικό κίνημα βρίσκεται σε ύφεση.

Αυτό, φυσικά, δε σημαίνει απαλλαγή από την ειδική δουλειά που χρειάζεται να υπάρξει στους ανέργους. Αντιθέτως, απαιτείται ένταση της δράσης και των πρωτοβουλιών, ανάδειξη αιτημάτων και διεκδικήσεων.

Τα σωματεία σε αυτήν την κατεύθυνση έχουν το δικό τους σημαντικό ρόλο. Δεν μπορούν να παραιτηθούν από την επαφή και την οργάνωση των ανέργων. Κάθε σωματείο έχει καθήκον να παρακολουθεί τις εξελίξεις στο χώρο ευθύνης του. Δεν απαλλάσσεται από την ευθύνη να οργανώνει συνολικά τη δουλειά στον κλάδο, να παίρνει υπόψη του το άνοιγμα και το κλείσιμο επιχειρήσεων, τις εργασιακές σχέσεις, την ανεργία στον κλάδο.

Τα αιτήματα ανακούφισης και οι διεκδικήσεις που προβάλλει το ΠΑΜΕ και το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα, η καθημερινή δράση και επαγρύπνηση για το πιο μικρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι άνεργοι αποτελούν ξεκάθαρη παρέμβαση στις σημερινές οξυμένες ανάγκες που υπάρχουν. Χωρίς να σημαίνει ότι τα καταφέρνουμε ή ότι υπάρχει επάρκεια, αναπτύσσεται δράση, ώστε να προβάλλονται και να επιλύονται τα άμεσα προβλήματα των ανέργων.

Σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να πούμε πως έχουμε εξαντλήσει τις δυνατότητες οργάνωσης στους άνεργους και στους μισοάνεργους. Μας απασχολεί ως ζήτημα, έχουμε κατανοήσει τις δυσκολίες και την ειδική δουλειά που χρειάζεται να κάνουν τα σωματεία, έχοντας υπόψη πως όταν η ανεργία αποκτά μεγάλη έκταση ξεφεύγει από τα όρια ενός κλάδου, δηλαδή ο άνεργος χάνεται, σπάει η επαφή του με τον τόπο δουλειάς.

Με βάση αυτήν την αντικειμενική δυσκολία η δουλειά των σωματείων με άξονα τη γειτονιά παρουσιάζει σαφώς πιο συγκεκριμένα αποτελέσματα. Τα προηγούμενα χρόνια αρκετές Επιτροπές Ανέργων συγκροτήθηκαν σε Δήμους, έχουν παρουσία στη γειτονιά, έχουν αποκτήσει δεσμούς με ανέργους και οικογένειες, έχουν πραγματοποιηθεί παρεμβάσεις, έχουν παρθεί αξιόλογες πρωτοβουλίες αλληλεγγύης.

Προφανώς, υπάρχει ακόμα αρκετός χώρος ενδεχομένως και ακατέργαστος για εμπλουτισμό των δραστηριοτήτων, μικρών και μεγάλων κινητοποιήσεων, ώστε κανένας άνεργος να μην αφήνεται μόνος απέναντι στην επίθεση, να μην έχει το άγχος της μεταφοράς, της διακοπής του νερού και του ρεύματος, κατασχέσεων και πλειστηριασμών, να μπορεί να έχει εύκολη και δωρεάν πρόσβαση στις υπηρεσίες Υγείας και Πρόνοιας, να μη βιώνει πιο έντονα τους ταξικούς φραγμούς στη μόρφωση.

Κ. Τ.

Ριζοσπάστης