Οι επιπτώσεις των αστυνομικών επεμβάσεων στα παιδιά και τους εφήβους

Στις 29.1.2013 διοργανώθηκε στην Ιερισσό, με πρωτοβουλία των συλλόγων γονέων και κηδεμόνων, συζήτηση μαθητών του γυμνασίου και του λυκείου με τον Συνήγορο του Παιδιού με θέμα: «Προβληματιζόμαστε και συζητάμε για τα περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα του τόπου μας». Οι μαθητές αναφέρουν : «‘Έχουμε ανάγκη να μιλήσουμε στο σχολείο μας για όσα έχουν συμβεί στην περιοχή μας τους τελευταίους μήνες, με αφορμή τις ενέργειες και τις διαδηλώσεις για τα μεταλλεία χρυσού». «Φοβόμαστε για τις εντάσεις που έχουν δημιουργηθεί ή μπορεί να δημιουργηθούν στο μέλλον, όμως δεν επιδιώκουμε την αντιπαλότητα αλλά την προσέγγιση». Τα επεισόδια που συνέβησαν στις 7 Μαρτίου (ασύστολη αστυνομική βία, χρήση δακρυγόνων, ακόμη και στην αυλή του σχολείου, τηλεφωνικές κλήσεις από την αστυνομία σε  ανήλικους προκειμένου να παρουσιαστούν στο αστυνομικό τμήμα) αποτελούν τραυματικά γεγονότα με σοβαρές ψυχολογικές επιπτώσεις στα παιδιά και τους εφήβους της συγκεκριμένης κοινότητας και όχι μόνο.

«Είναι δυνατόν να τρομοκρατούν τα παιδιά; Οι συμμαθητές μας της Α` Γυμνασίου δεν ξέρουν τι είναι τα δακρυγόνα και ξαφνικά βλέπουν ένα σχολείο ανάστατο και αστυνομικούς από έξω. Και μετά λένε ότι τα παιδιά των εργαζομένων της εταιρείας φοβούνται για τη ζωή τους, εμείς τι να πούμε;»

Όσοι από εμάς παρέχουμε συμβουλευτικές υπηρεσίες και στήριξη σε παιδιά και εφήβους που έρχονται αντιμέτωποι με γεγονότα απειλητικά για τη ζωή τους, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι βιώνουν έντονο στρες, φόβο, τρόμο και ένα αίσθημα αδυναμίας που τους κατακλύζει και συχνά υπερβαίνει τα διαθέσιμα αποθέματά τους.

Οι συνήθεις αντιδράσεις που εμφανίζονται στα παιδιά και τους εφήβους, όταν εκτίθονται σε τραυματικά γεγονότα, είναι να παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα με τον ύπνο. Βλέπουν εφιάλτες,φοβούνται το σκοτάδι και έχουν έντονη την αίσθηση της ευαλωτότητας. Πολύ συχνά παρουσιάζουν παλινδρόμηση σε προηγούμενα στάδια ανάπτυξης καθώς και αλλαγές στη συμπεριφορά, με επιθετικότητα ή νευρικότητα. Ταλαιπωρούνται από το φόβο επανάληψης των γεγονότων και ανησυχούν ιδιαίτερα για τα οικεία τους πρόσωπα. Υποφέρουν από συχνούς πονοκεφάλους και παρουσιάζουν σημαντικές δυσκολίες στη συγκέντρωση και μνήμη.

Το τραύμα που προκαλείται από ανθρώπινη παρέμβαση, και δεν οφείλεται π.χ. σε μία θεομηνία,  επηρεάζει- δηλητηριάζει μία  διάσταση που είναι σημαντική για τον άνθρωπο: τη θεμελιώδη εμπιστοσύνη στο είδος, τη βασική εμπιστοσύνη σε άλλους ανθρώπους. Οι συνέπειες των τραυματικών εμπειριών μπορούν να αντιμετωπιστούν καλύτερα, αν μπορούν οι άνθρωποι να προσδώσουν ένα νόημα σε αυτό που τους συνέβη.

Στις περιπτώσεις όμως που ασκείται βία, η νοηματοδότηση γίνεται πιο δύσκολη, ιδιαίτερα για τα παιδιά και τους εφήβους. Οι αρνητικές ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις, μετά από καταστροφικά ή τραυματικά γεγονότα, εάν δεν αντιμετωπιστούν κατάλληλα, μπορεί να εξελιχθούν σε μετατραυματική διαταραχή του στρες και να επηρεάσουν την εξέλιξη των παιδιών και εφήβων.

Παρακολουθώντας, λοιπόν, τα γεγονότα όλες αυτές τις ημέρες, μου δημιουργήθηκαν κάποια ερωτήματα:

Ποια μέτρα έλαβε το υπουργείο για να προστατέψει μαθητές και εκπαιδευτικούς από έκθεση σε τραυματικά γεγονότα, όπως αυτά της 7ης Μαρτίου;

   

Ποια ήταν η παρέμβαση του υπουργού Παιδείας, όταν ενημερώθηκε για την ασύστολη και επικινδυνη χρήση δακρυγόνων στην περιοχή;

   

Ποιες ήταν οι οδηγίες του υπουργείου Παιδείας, προκειμένου να εφαρμοστεί σχέδιο  διαχείρισης της κρίσης στη σχολική κοινότητα; Αλήθεια, υπάρχει σχεδιασμός διαχείρισης της κρίσης στις σχολικές κοινότητες, μετά από ένα τραυματικό ή καταστροφικό γεγονός;

   

Ποιος είναι ο σχεδιασμός του υπουργείου σε σχέση με την υποστήριξη των μαθητών που έχουν βιώσει τραυματικές εμπειρίες; (Στην περιοχή κατέφθασε ιδιώτης ψυχολόγος, προκειμένου να προσφέρει τις υπηρεσίες του, σύμφωνα με δημοσιογραφικά δημοσιεύματα).

Σύμφωνα  με το σχεδιασμό του υπουργείου,στις 6 Μαρτίου καλούνταν όλα τα σχολεία Α’βάθμιας και Β’ Βάθμιας εκπαίδευσης νααφιερώσουν χρόνο σε δράσεις – συζητήσεις–εκδηλώσεις κατά του σχολικού εκφοβισμού, με στόχο την ευαισθητοποίηση των σχολικών κοινοτήτων και την επαγρύπνηση όλων των μελών τους για την έγκαιρη παρέμβαση, ώστε να περιοριστούν οι δίαυλοι εκδήλωσης της βίας στη ζωή των ανηλίκων και να αποτραπούν οι αρνητικές της συνέπειες στις διαπροσωπικές τους σχέσεις.

Πολύ φοβάμαι ότι το υπουργείο Παιδείας στις 7 Μαρτίου δεν είχε κανένα σχεδιασμό και καμία πρόληψη για την προστασία των μαθητών από τη βία και τον εκφοβισμό που υπέστησαν από την αστυνομία. Αντίθετα, επέτρεψε την έκθεση των μαθητών σε τραυματικές εμπειρίες με πιθανές σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική τους υγεία. Η σιωπή του υπουργού είναι συνενοχή. Πρέπει να είναι αίτημα όλης της εκπαιδευτικής κοινότητας να αποδοθούν ευθύνες. Δε μπορούμε να αδιαφορήσουμε.

* Η Ντίνα Τσελεπή είναι ψυχολόγος-συστημική θεραπεύτρια, εργαζόμενη στο Α’ ΚΑΔΔΕ Θεσσαλονίκης

Πηγή: left.gr

Από ΑΔΕΣΠΟΤΟΣ