70 χρόνια από τη Μάχη του Στάλινγκραντ

Σήμερα, 2 του Φλεβάρη, συμπληρώνονται 70 χρόνια από τη Μάχη του Στάλινγκραντ, που ξεκίνησε τον Ιούνη του 1942 και αποτέλεσε μια από τις πιο λαμπρές σελίδες που έγραψε ο Κόκκινος Στρατός και ο σοβιετικός λαός κατά τη διάρκεια του Β` Παγκοσμίου Πολέμου, κάτω από την καθοδήγηση του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης. Η σημασία της μάχης. Οι ναζί επεδίωξαν να καταλάβουν το Στάλινγκραντ, καθώς ήταν βιομηχανικό κέντρο στην περιοχή του ποταμού Βόλγα, ενώ άνοιγε τον δρόμο προς τις πετρελαιοφόρες πηγές του Καυκάσου. Επιπλέον, η επίθεση και επιδίωξη των ναζί να καταλάβουν την πόλη είχε και προπαγανδιστικό χαρακτήρα, αφού η πόλη έφερε το όνομα του ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης, Ιωσήφ Στάλιν, προς τιμήν του. Κι αυτό γιατί αυτός ήταν πρόεδρος του Στρατιωτικού συμβουλίου του Βόρειου Καυκάσου την περίοδο όπου διεξάγονταν ο εμφύλιος πόλεμος στη Ρωσία και είχε την ευθύνη για την απόκρουση της αντεπίθεσης των λευκοφρουρών στην πόλη Τσαρίτσιν, που τελείωσε με τη νίκη του Κόκκινου Στρατού. Τότε η πόλη Τσαρίτσιν, (όπως λεγόταν το Στάλινγκραντ πριν το 1925), ήταν ένα από τα επίκεντρα του εμφυλίου πολέμου, από το καλοκαίρι του 1918 έως το Γενάρη του 1920.

Εξαιτίας των παραπάνω λόγων, οι φασίστες εισβολείς συγκέντρωσαν σημαντικές δυνάμεις για την κατάληψη της πόλης.

Η μάχη, που ολοκληρώθηκε με τη συντριβή και παράδοση της 6ης ναζιστικής στρατιάς, ήταν η μεγαλύτερη μάχη χερσαίων δυνάμεων του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου, η οποία, μαζί με τη μάχη του Κουρσκ, αποτέλεσε σημείο καμπής του πολέμου, αφού οι ναζί έχασαν τη στρατηγική πρωτοβουλία κι ο Κόκκινος στρατός πέρασε σε γενικευμένη αντεπίθεση.

Η μάχη του Στάλινγκραντ συνοπτικά παρουσιάζει τις εξής φάσεις:

Στις 28 Ιούνη 1942, οι Γερμανοί πέρασαν στην επίθεση και ύστερα από σφοδρές μάχες ο σοβιετικός στρατός κατάφερε να τους σταματήσει στο Βορονέζ. Έτσι το κύριο βάρος του πολέμου μεταφέρθηκε νοτιότερα προς την κατεύθυνση του Στάλινγκραντ.

Η μάχη για την πόλη άρχισε στις 17 Ιούλη του 1942 στον ποταμό Τσιρ. Το αμυντικό στάδιο της Μάχης του Στάλινγκραντ κράτησε ως τις 18 Νοέμβρη 1942, αλλά το Σεπτέμβρη η πόλη κινδύνεψε να κυριευτεί από τον εχθρό, αφού αυτός κατάφερε να περάσει στο εσωτερικό της και να φτάσει ως το κέντρο της. Μάλιστα, το ραδιόφωνο του Βερολίνου έσπευσε να ανακοινώσει πως το Στάλινγκραντ έπεσε. Παρόμοιες ανακοινώσεις βγήκαν και στις κατεχόμενες χώρες, όπως και στην Ελλάδα όπου μεταξύ άλλων κυκλοφόρησε πλατιά προκήρυξη με τίτλο «Έπεσε το Στάλινγκραντ».

Οι μάχες δίνονταν πια όχι συνοικία τη συνοικία, αλλά σπίτι το σπίτι, όροφο με όροφο…

Στις 12 Σεπτέμβρη του 1942 - κι ενώ οι μάχες στο Στάλινγκραντ δίνονταν σώμα με σώμα, σε κάθε σπιθαμή γης της πόλης - οι στρατηγοί Ζούκοφ και Βασιλιέφσκι πέταξαν προς τη Μόσχα για να συναντήσουν τον Στάλιν. Στη συνάντηση εκείνη σχεδιάστηκε η επιχείρηση «Ουρανός», στόχος της οποίας ήταν η προετοιμασία του Κόκκινου Στρατού ώστε να αντεπιτεθεί, να σπάσει τον κλοιό του αντιπάλου και να περικυκλώσει τις δυνάμεις του. Ταυτόχρονα, αποφασίστηκε να μελετηθεί περαιτέρω μια τέτοια επιχείρηση και να κρατηθεί απόλυτη μυστικότητα.

Στα τέλη Σεπτέμβρη πραγματοποιήθηκε και νέα συνάντηση των στρατηγών με τον Στάλιν, εξετάστηκαν όλες οι λεπτομέρειες και από μέρους του σοβιετικού ηγέτη δόθηκε η τελική έγκριση της επιχείρησης.

Στις 19 Νοέμβρη του 1942, ο σοβιετικός στρατός πέρασε στην αντεπίθεση και ως τις αρχές του Γενάρη είχε καταφέρει να αντιστρέψει πλήρως την κατάσταση θέτοντας σε κλοιό τα εχθρικά στρατεύματα τα οποία και κάλεσε να παραδοθούν με τελεσίγραφο που απέστειλε στις 8 Γενάρη 1943.

Στα τέλη Γενάρη 1943, ο διοικητής της 6ης Στρατιάς φον Πάουλους παραδόθηκε, μαζί με 91 χιλιάδες άντρες, εκ των οποίων 24 στρατηγοί, 2.500 αξιωματικοί.

Στις 2 Φλεβάρη 1943, οι σοβιετικές δυνάμεις είχαν συλλάβει ή συντρίψει κάθε ναζιστική εστία αντίστασης στην περιοχή.

Στα χέρια του Κόκκινου Στρατού είχαν πέσει 5.762 κανόνια, 1.312 όλμοι, 12.701 πολυβόλα, 156.987 τουφέκια, 10.722 αυτόματα, 744 αεροσκάφη, 1.666 άρματα μάχης, 261 τεθωρακισμένα οχήματα, 80.438 φορτηγά, 10.679 μοτοσικλέτες, 240 τρακτέρ, 571 ρυμουλκά, τρία τεθωρακισμένα τραίνα και άλλος στρατιωτικός εξοπλισμός. Οι ναζί είχαν χάσει στα πεδία των μαχών πολύ μεγαλύτερο μέρος του στρατιωτικού εξοπλισμού τους καθώς και πάνω από 800 χιλιάδες άντρες.

Η ροή του πολέμου είχε αλλάξει ριζικά…

902.gr (απόσπασμα)